Klimaat bovenaan agenda Wereld Economisch Forum? “Geloof liever in de kleine helden, dan in het evangelie van Davos”

Volgende week is het weer zover: dan gaat de crème de la crème van de wereldeconomie zich voor vier dagen verschansen in het Zwitserse Davos voor het Wereld Economisch Forum (WEF). Naar goede gewoonte verscheen gisteren al voor de veertiende keer het Global Risk Report, waarin onder meer een lijstje staat met de gebeurtenissen of trends die de grootste schade zullen aanrichten de komende jaren. Daarvoor worden jaarlijks zo’n duizendtal experts uit de academische, politieke en zakenwereld bevraagd.

Waar tien jaar geleden de financiële crisis de tabellen domineerde, heeft klimaat zich doorheen de jaren duidelijk een weg naar onze grootste zorgen geknokt. Wat de impact betreft, blijft nucleaire dreiging natuurlijk op één, maar wanneer de ‘waarschijnlijkheid’ van een gebeurtenis in de vergelijking wordt meegenomen, kleurt de top 3 voor het eerst helemaal groen: extreme weersomstandigheden, een falend klimaatbeleid en natuurrampen.

Volgens Allison Martin van de Zurich Insurance Group, dat het rapport mee opstelde, is het geen verrassing dat niet alleen de milieubedreigingen, maar ook “de groeiende kans op beleidsfalen of een gebrek aan tijdige maatregelen” de lijst domineren. Worden premier Charles Michel (MR) en Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) in Davos straks overstelpt met klimaatbesognes? Ook op de laatste klimaattop in Katowice leken enkele van de grootste investeerders ter wereld oprecht boos, en eisten een scherper beleid. Iets waar België overigens niet op inging.

Toch zet econoom Geert Noels (Econopolis) een aantal vraagtekens bij het WEF-lijstje. “Laat ons zeggen dat het eerder een lagging dan een leading indicator is”, zegt Noels. Lees: de bezorgdheden lopen achter op de realiteit. Noels, die de geschiedenis van het Global Risk Report goed kent, wijst naar de financiële crisis uit 2008. “Die zorgen hadden het lijstje al kunnen halen in 2006, maar deden dat pas in 2009.” Als de schade al was geleden dus.

“Er is heel weinig durf aanwezig bij de grote bedrijven, en dat is ook logisch. Het zijn grote tankers die niet erg wendbaar zijn”, zegt Noels, die verwijst naar de investering van de petrochemiereus Ineos in de Antwerpse haven. "Dat zijn bedragen die voor tien jaar ingeschreven staan, en die je niet eventjes heel snel kan bijsturen.”

Toch valt moeilijk te ontkennen dat heel wat grote bedrijven stilaan de opportuniteiten zien van klimaatgerichte investeringen. In 2018 werd volgens Bloomberg wereldwijd bijna 300 miljard euro geïnvesteerd in groene energie en technologie, en ook bedrijven met een bedenkelijk rapport mengen zich. Zo is het geen geheim dat gas- en oliebedrijf Shell op het groene elektriciteitsbedrijf Eneco aast. Ook zij zien natuurlijk dat de prijs voor een ton CO₂-uitstoot als een raket de lucht in schiet en op termijn misschien onbetaalbaar wordt.

Kleine helden

Maar verwacht van Davos geen wereldschokkende beslissingen, zegt Noels. “Het blijft een geweldige lobbymachine, geen creatieve reflectie waar out of the box wordt gedacht. Voor veel van de grote bedrijven blijft het van belang om het allemaal niet té snel te laten gaan.” Net de kleine, nieuwe en innovatieve spelers die volgens hem het verschil gaan maken, zijn er niet uitgenodigd.

“Chris Brouwers (diensthoofd Mobiliteit van de provincie Antwerpen, MM) is nog nooit naar het Wereld Economisch Forum geweest. Wel, zijn fietssnelwegen hebben wellicht een positievere impact gehad op het Antwerpse leefmilieu dan alle gesubsidieerde projecten voor zonnepanelen samen”, zegt Noels. “Ik geloof liever in die kleine helden, dan in het evangelie van Davos.”