Direct naar artikelinhoud
Fraude in het voetbal

Schoon schip maken in Belgisch voetbal? Dit zijn de 4 grote werven

► Peter Bossaert, de CEO van de Koninklijke Belgische Voetbalbond, presenteerde deze week in Tubeke zijn elfpuntenplan om het voetbal te redden.Beeld Photo News

De voetbalinstanties vielen deze week over elkaar heen met hun plannen om schoon schip te maken. Of men aan de heilige huisjes van de voetbaljungle wil raken, valt nog te bezien. Wil België echt een gidsland worden, dan zijn dit alvast de grote werven. 

1. Schep orde in het zootje en (tip aan Bart Verhaeghe) hou persoonlijke sfeer erbuiten

Of het nu de nieuwe CEO van de voetbalbond Peter Bossaert is of Marc Coucke van de profliga - die elkaar kennen van toen ze nog allebei Club-supporter waren -, in ongeveer elke zin in elk van die plannen stond 'onafhankelijk' en 'transparant'. Coucke nam de vlucht vooruit, wellicht bang om zelf te veel in beeld te komen met zijn waanzinnig mismanagement van KV Oostende en ook om de kroonjuwelen - lees de ongeoorloofde staatssteun en de ongelimiteerde spelershandel - in veiligheid te brengen.

Dat beide heren van stand dezelfde dag hadden uitgekozen om hun plannen te presenteren, was opvallend. Het was ook alsof ze tegen elkaar opboden. Die woensdag was oorspronkelijk geclaimd door iemand die uiteindelijk nooit in beeld zou komen: Bart Verhaeghe, voorzitter van Club Brugge en ondervoorzitter van de Koninklijke Belgische Voetbalbond.

Een week eerder, nog voor de huiszoekingen, waren de media per mail uitgenodigd in het kasteel van Bever. Dat is de hoofdzetel van Uplace, en dus van de ondernemer Bart Verhaeghe. De uitnodiging kwam trouwens van de pr-afdeling van Uplace, maar de bijeenkomst ging de werking van de voetbalbond aan, toch minstens een beetje vreemd. Of er interesse was om op woensdag 17 oktober te lunchen samen met hem, de nieuwe CEO Peter Bossaert, bondsvoorzitter Gérard Linard, Mehdi Bayat (broer en associé van Mogi, die gevangen zit, en lid van de technische commissie van de KBVB) en tenslotte bondscoach Roberto Martínez?

Dat was inderdaad interessant. Het ging om een informeel contact, waarbij van gedachten zou worden gewisseld aan diverse tafels en waarbij de quotes niet voor publicatie waren. Typisch Belgisch: we gaan je een beetje wijzer maken, maar je hebt het niet van ons.

Het zou er niet van komen want afgelopen dinsdag viel een andere uitnodiging in de bus, nu wel van de voetbalbond: Peter Bossaert zou zijn elfpuntenplan ter gezondmaking van het voetbalbestel presenteren. In Tubeke op het nationaal voetbalcentrum deze keer, niet op het kasteel van Bever. Waarop vanuit die hoofdzetel van Uplace een mailtje werd verstuurd, dat de lunch naar een latere datum was verschoven. In de namiddag was het dan de beurt aan de Coucke-show. Bossaert zei het niet met zoveel woorden, maar daar kwam het op neer: al die voetbalinstanties, het is me een ondoorzichtig politiek zootje.

2. Breng lastenverlaging in orde met Europa en wel snel

Het Belgisch voetbal opereert in de illegaliteit. Dit land kent het voetbal voordelen toe door een fikse sociale lastenverlaging en een verlaagde bedrijfsvoorheffing. Dat komt ruw geschat neer op 120 miljoen euro steun per jaar aan zestien profclubs. Steun van de overheid is gepermitteerd, als de vrije markt faalt. Er is meer fout dan goed aan voetbal, maar als de gemiddelde Belgische voetballer meer dan 250.000 euro verdient, kan er nooit sprake zijn van een falende markt. Die voordelen worden gebruikt om spelers te halen uit het buitenland en hogere salarissen te betalen.

Fiscaal expert Michel Maus is formeel: "België heeft deze staatssteun nooit aangemeld. Het is een kwestie van tijd voor Europa dit afschiet en dan krijg je het scenario als bij de excess profit rulings van die 35 multinationals, die van ons land een te gunstige taxatie kregen en dat met terugwerkende kracht moeten terugbetalen."

De voordelen van die multinationals zijn vergelijkbaar met die van het voetbal: 700 miljoen euro. Maus: "Dat kan het voetbal niet terugbetalen, want dan zijn alle clubs meteen failliet. Mijn raad is om naar de EU toe te stappen en een overeenkomst te maken rond een zogeheten groepsvrijstelling. Dat kan, maar dan moet de bedoeling duidelijk gedefinieerd zijn. Opleiding zou kunnen, maar ook infrastructuur. Dat laatste is volgens mij de oplossing: de verlagingen gebruiken om nieuwe stadions te financieren, dan moet je ook niet langer bij de overheid aankloppen voor een stadion."

3. Installeer echt licentiesysteem voor tussenpersonen, vraag om witwaswetgeving uit te breiden naar voetbal en installeer onafhankelijk clearinghouse

De financiën van het Belgisch profvoetbal zijn ondoorzichtig. Deloitte Sports Business in Manchester publiceert elke zomer een rapport over de internationale voetbalfinanciën en weigert de laatste jaren de Belgische cijfers op te nemen omdat ze niet te vertrouwen zijn. Rapportage vanuit de clubs is miniem, vaak zelfs in verkorte jaarrekeningen.

Wellicht heeft de licentiecommissie van de voetbalbond alle data om een mooi jaarlijks rapport te publiceren, maar dat wordt niet aangemoedigd, zelfs tegengewerkt. Om het met een boutade van een clubbestuurder te zeggen, toen in 2014 meer financiële controle in de pipeline zat: "Dat hoeft niet, wij doppen liever onze eigen boontjes."

‘Financiële voetbaltransacties zouden een orgaan moeten passeren dat alles screent, horizontaal toezicht’
Fiscaal expert Michel Maus

Daarnaast is de hele handel en wandel met de makelaars en zaakwaarnemers heel ondoorzichtig. Het gebrek aan controle laat wantoestanden toe zoals die nu aan het licht zijn gekomen: facturen naar het buitenland die terugkeren als nettovergoedingen of verkoopbare horloges, overdreven commissies waarmee loon wordt betaald, vreemde arbeidscontracten met lage basissalarissen en hoge tekengelden.

Michel Maus: "Op het eerste gezicht kun je de clubs niet verwijten dat ze een factuur van een buitenlandse vennootschap van een makelaar betalen. Als ze evenwel meewerken aan constructies om de Belgische fiscus te bedriegen én er geld terugkeert, dan komen ze in de buurt van witwas.

"Daarom zou het goed zijn als ook het voetbal een witwasmeldingsplicht zou hebben zoals de boekhouders en advocaten. Een vermoeden van foute herkomst? Melden aan de witwascel. Financiële voetbaltransacties zouden een orgaan moeten passeren dat alles screent, horizontaal toezicht."

4. Verhoog minimumsalaris voor niet-EU-voetballers en eis bijkomende criteria zoals internationale ervaring, bevorder doorstroming van eigen jeugd

Waar Nederland de drempel voor niet-Europeanen zeer hoog legt (422.000 euro is het minimum), wil het Belgische voetbal geen dam opwerpen en absoluut de import-export van goedkope buitenlandse voetbalkrachten in stand houden. Daardoor is de omloopsnelheid van een speler in de Belgische competitie veel hoger dan die uit de Nederlandse. Omgekeerd vertonen de Belgische clubs een lagere stabiliteit, iets wat het sportieve succes hypothekeert, maar het economische bevordert.

Nergens in de hele wereld herbergt een nationale voetbalcompetitie meer buitenlanders dan de Jupiler Pro League. Engeland flirt ook met 65 procent, maar daar zijn alle buitenlanders van absolute wereldklasse, iets wat niet kan worden gezegd van de importspelers in Belgische loondienst.

Maus: “Een Teodorczyk (ex-spits van Anderlecht, HVDW) 2 miljoen betalen, ik zie de meerwaarde daar niet van in. Bovendien gaat dat in tegen de voorwaarden waaronder de belastingverlaging werd toegekend: de promotie van de jeugdopleiding. Bij de hele transfermarkt kun je je trouwens ethische vragen stellen en ik denk dat het een kwestie van jaren is voor dat helemaal anders is georganiseerd.”

120 miljoen zouden de eersteklassers aan voordeel puren uit de sociale lastenverlaging en de verlaagde bedrijfsvoorheffing