"Ik weet niet of ik zonder mijn ziekte dezelfde soort muziek was gaan maken"

Richard Russell (46) loopt het ronde podium op dat midden in het Londense Hackney Arts Centre is opgesteld. Hij gaat achter een tafel vol elektronica zitten en start de muziek. Curtis Mayfields hit 'The Makings of You' vult het zaaltje dat plaats biedt aan een paar honderd bezoekers.

Die bezoekers zijn vanavond naar de livepresentatie van Everything Is Recorded gekomen, het album waaraan Russell met een keur van muzikanten heeft gewerkt. De lijst gasten is imposant: Peter Gabriel, Brian Eno, Damon Albarn, Kamasi Washington, Sampha en Mark Ronson leverden bijdragen.

Als baas van XL Recordings, een van de succesvolste Britse platenlabels van de afgelopen jaren, heeft Russell natuurlijk een indrukwekkend lijstje namen in zijn telefoon staan. Russell is de man die verantwoordelijk is voor de grote successen van onder anderen Adele en The Prodigy.

Eno en Albarn zijn er niet vanavond, maar als de hoge falset van Mayfield de zaal in de stemming brengt, vult het podium zich met een ritmesectie, blazers, zangers en rappers. Heel mooi hoe het soulliedje langzaam overgaat in 'Close But Not Quite', dat door Sampha, een van de grootste Britse muzikale beloften van het moment, wordt gezongen.

Russell zelf bedient de sampler en andere elektronische speeltjes, terwijl zijn band met Green Gartside (beter bekend als Scritti Politti) op gitaar een lome, diepe sound neerzet. "De soundsystems van Soul II Soul en Massive Attack dertig jaar geleden, daar wil ik met Everything Is Recorded naar terugkeren", legt Russell daags voor het concert uit. "Die soundsystems waren weer overgenomen van Jamaicaanse reggae, volgens mij nog altijd de basis van alle dance. Dit is mijn ode daaraan.

"Ik heb veel tijd gehad om na te denken over wat ik eigenlijk precies wilde. Dan kom je toch altijd uit bij de idealen uit je jeugd."

Zelf muziek maken

Russell werd in de zomer van 2013 ernstig ziek. Hij kreeg een zeldzame spierziekte, het syndroom van Guillain-Barré. Het werd hem bijna fataal. "Ik heb het altijd verborgen gehouden, want ik wilde geen paniek zaaien. Langzaam trok ik me terug uit XL Recordings." Hij wilde iets anders: "Zelf muziek maken. Daar had ik sinds 2010 al aardigheid in en dat moest nu prioriteit krijgen."

Russell had lol in het produceren gekregen door samenwerking met twee van zijn helden, Gil Scott-Heron en Bobby Womack, wier laatste albums hij produceerde. "Ik beschouw het maar liever niet als een slecht voorteken dat ze allebei niet lang na de opnamen zijn overleden."

De samenwerking met de twee mannen hielp hem om te bepalen waaraan een ideale studio moet voldoen. "Die ben ik zelf maar gaan bouwen."

Het werd het Copper House in West-Londen, waar Russell vanaf 2015, toen zijn gezondheid het toeliet, iedere vrijdagavond open huis hield. "Al mijn muzikale vrienden waren welkom. Damon (Albarn) en Brian (Eno) hebben zelf een studio vlak om de hoek, die kwamen vaak even kijken. Het was een gezellige boel, maar er werd ook echt muziek gemaakt."

"Ik begon meestal met een sample, zoals die van Curtis Mayfield of een reggaeliedje uit de jaren 70. Daar bouwden we vervolgens beats en melodie omheen."

Zangers Sampha en Infinite leverden, naast de tweelingzusjes van Ibeyi, vervolgens hun eigen bijdrage. "Het ging steeds heel organisch. Ik nam alles op en ging vervolgens een beetje plakken en knippen. Maar altijd liet ik de liedjes intact."

Achtergrond

Sampha en Infinite Coles (zoon van Wu-Tang Clan-legende Ghostface Killah) zingen sterk in Londen, Ibeyi zorgt voor mooi evenwicht tussen duister en opbeurend en het wordt zelfs even euforisch als rapper Giggs het podium betreedt voor 'Wet Looking Road', een nummer waarin vier decennia dansmuziek samen-komen.

"Mijn achtergrond is die van de grauwe, geïmproviseerde feestzalen waar iedereen alles zelf moest uitvinden. Het dj'en en rappen werd zo op een spontane wijze iets heel bijzonders.

"Ik weet niet of ik zonder mijn ziekte dezelfde soort muziek was gaan maken. Er zit een element van nostalgie in, maar het is tegelijk ook zo dat dat de meeste muzikanten met wie ik werk jong zijn. Ze hebben mijn muzikale bagage niet."

Dat is inderdaad het mooie van het eerste optreden van Russells band: het zijn vooral jonge, zwarte muzikanten die gezamenlijk een uitbundige sfeer weten te creëren. Jazzbelofte Nubya Garcia hoeft maar een paar van Kamasi Washingtons partijen te blazen, maar ze blijft, zoals iedereen eigenlijk, het hele concert op het podium.

"Dit is nog maar voor een paar honderd man, maar het is precies zoals het in mijn tijd ooit begon. En kijk eens hoever de rave- en dancecultuur uiteindelijk is uitgegroeid. Best leuk om weer eens terug te gaan naar de basis."

Everything Is Recorded is uit bij XL Recordings/Beggars. 

Lees hier de recensie van Everything Is Recorded.