Streisand-effect treft rijkste vrouw van Australië: portret dat ze weg wil, gaat de wereld rond
Het portret dat Vincent Namatjira gemaakt heeft van de Australische miljardair Gina Rinehart gaat viraal. Dat terwijl ze eigenlijk eiste dat het schilderij – omdat ze het zo onflatterend vindt - zou weggehaald worden uit de National Gallery in Canberra. Dat had het omgekeerde effect: van de BBC over CNN tot presentatoren en komieken Stephen Colbert en Jimmy Fallon, niemand raakt uitgepraat over het portret.
Een onflatterend portret in alle stilte laten verdwijnen: dat was het simpele doel van de Australische Gina Rinehart toen ze de National Gallery in Canberra vorige week vroeg om haar portret weg te halen uit een tentoonstelling van de Australische kunstenaar Vincent Namatjira.
Het portret schitterde naast 20 andere schilderijen van invloedrijke mensen voor Australië. Aboriginal Namatjira schilderde satirische portretten van de Britse koning Charles, Queen Elizabeth II, de olympische kampioene Cathy Freeman en ook voormalig eerste minister van Australië Scott Morrison.
De portretten passen perfect in het genre van de gelauwerde artiest Namatjira. Hij staat bekend om zijn karikaturale portretten. Toch was Rinehart verontwaardigd over hoe de artiest haar in het portret op een weinig flatterende manier heeft afgebeeld.
De 70-jarige Rinehart vond dat het haar recht was om als donateur van de National Gallery te klagen over het portret. Rinehart is daarenboven ook de rijkste persoon van Australië. Haar vermogen wordt op meer dan 37 miljard Australische dollar (ongeveer 23 miljard euro, red.) ingeschat.
Ze erfde eerst het mijnimperium van haar vader en bouwde dat verder uit. Ondertussen is ze met haar bedrijf Hancock Prospecting een van de belangrijkste spelers als het gaat over lithium. Ze staat ook bekend als een controversieel figuur omdat ze vaak commentaar heeft op de klimaatverandering.
"Ik teken de wereld zoals ik ze zie"
Donateur of niet, de National Gallery heeft beslist het schilderij te laten hangen tot het einde van de expositie vandaag. Ze willen altijd in dialoog gaan over tentoonstellingen en collecties, maar zien niet in waarom ze het zouden moeten weghalen.
Ook artiest Namatjira snapt niet waarom het schilderij zou moeten verdwijnen. "Ik teken de wereld zoals ik ze zie", zegt hij. "Mensen moeten mijn schilderijen niet mooi vinden, maar ik hoop wel dat ze de tijd nemen om te denken: 'Waarom heeft deze Aboriginal deze machtige mensen geschilderd? Wat wil hij zeggen?'"
Streisand-effect
Niks onder de mat schuiven dus, blijkt uit de commotie die Rinehart zelf veroorzaakt heeft met haar eis vorige week. Dat terwijl de expositie enkele dagen later zou aflopen en dezelfde exhibitie in de Art Gallery in South Australia in Adelaine wel gewoon zonder veel aandacht kon passeren.
Nu smullen internationale media van het verhaal. BBC, CNN en tal van andere internationale kranten sprongen op het verhaal. Rinehart creëerde als het ware een Streisand-effect.
Het Streisand-effect?
Wanneer mensen of instanties pogingen ondernemen om informatie te verbergen of te verwijderen, maar daardoor net meer aandacht gaat naar die informatie, spreken we van het Streisand-effect.
De term werd in het leven geroepen nadat de Amerikaanse actrice Barbra Streisand in 2003 een rechtszaak was begonnen tegen een website die een foto van haar huis in Malibu online had gezet. Ze vond het niet kunnen dat iedereen haar huis kon zien en vond dat haar privacy geschonden werd.
Het proces kreeg heel wat media-aandacht, samen met de link naar de foto. Het gevolg? Net door de eis te stellen om de foto offline te halen, gingen binnen de maand tijd meer dan een half miljoen mensen op zoek naar de foto op de website.
Er staan heel wat extra ogen gericht op het portret. Dat tonen ook de cijfers van Google Trends. Voor het voorval was er amper iemand die Rinehart opzocht op Google, maar sinds ze de eis gesteld heeft, is er wereldwijd een piek naar de zoekterm 'Gina Rinehart'.
Vooral in Australië en Nieuw-Zeeland werd er massaal gezocht naar de miljardair. Maar ook in Ierland, Oostenrijk en Maleisië wilden ze haar portret zien.
Het portret werd zelfs uitvoering besproken in enkele Amerikaanse talkshows. In 'The late show' kon presentator Stephen Colbert niet geloven dat het portret zo lelijk was nadat hij het nieuws erover had vernomen. Vervolgens toonde hij aan alle kijkers het schilderij. Iets wat presentator Jimmy Fallon ook deed in zijn talkshow 'The tonight show'.
Portret weldra op Time Square?
Ook op X leven heel wat gebruikers zich uit met het beeld van het portret.
Meer (ongewenste) aandacht voor het portret en Rinehart, maar de National Gallery zal niet klagen over de extra aandacht. Zo merkt het museum al een stijging in bezoekers en is er meer verkeer op de websites.
Nu de expositie bijna afgelopen is, kan de storm misschien gaan liggen? Niet als het van de Australische presentator en komiek Dan Ilic afhangt. Hij is een crowdfunding gestart om het portret te laten projecteren op Times Square in New York. Voor 30.000 Australische dollar voegt hij daad bij woord. Op dit moment staat de teller op 17.000 Australische dollar.