De man zonder houdbaarheidsdatum: waarom Bart De Wever verkiezing na verkiezing wint

Voor N-VA als geheel waren de gemeenteraadsverkiezingen afgelopen zondag geen onverdeeld succes. Meer nog, voor het eerst sinds haar ontstaan in 2003 boekte de partij geen echte verkiezingsoverwinning. N-VA ging achteruit in West-Vlaanderen en in een aantal steden, en voor de provincieraden zakte de partij globaal zelfs ruim drie procent.

Alleen de provincie Antwerpen ging tegen die trend in en kleurde zondagavond overwegend geel. Een trend die bij uitstek voor de stad Antwerpen geldt. Burgemeester Bart De Wever was een verlies van 6 tot 8 procent voorspeld, maar eenmaal de stemmen geteld, stond hij weer als overwinnaar voor zijn militanten. Hij had zijn score van zes jaar geleden bijna geëvenaard, en kreeg evenveel voorkeurstemmen als alle andere Antwerpse lijsttrekkers samen.

Er lijkt geen sleet te zitten op de figuur De Wever. Als algemene regel geldt nochtans dat de houdbaarheidsdatum van politici steeds korter wordt. Maar Bart De Wever bewijst het tegendeel: hij is al veertien jaar voorzitter van N-VA, en nog steeds wint hij zijn verkiezing.

Het is van Guy Verhofstadt (Open VLD) geleden dat een politieke leider nog zolang zo succesvol is geweest. Wijlen Steve Stevaert deed iets gelijkaardigs met SP.A, maar dat succes duurde slechts enkele jaren. Daarna rees de ster van CD&V-boegbeeld Yves Leterme, maar ook hij hield het op dat elan niet lang vol.

”Geen concurrent van zijn niveau”

“Bart De Wever is een atypische politicus”, geeft politicoloog Carl Devos als één van de verklaringen. “Hij is niet volks, hij is een intellectueel, citeert Latijnse spreuken en heeft een lage sociale intelligentie. Daarmee overtreedt hij alle adviezen van communicatieadviseurs. Dat geeft hem een authenticiteit die anderen niet hebben. Hij is ook heel uitgesproken in zijn meningen. Je kunt duidelijk positie nemen: ofwel ben je voor hem, ofwel tegen hem. Heel anders dan iemand als Kris Peeters, die altijd heel gepolijste antwoorden geeft. Het is moeilijker om daar zelf een mening over te vormen.”

Devos noemt het ook “spannend” wat Bart De Wever vertelt. “Wanneer hij spreekt, doet het er altijd toe. Er valt altijd iets te beleven.” Dat bevestigt ook zijn VUB-collega Dave Sinardet. “Met alle respect voor de andere partijvoorzitters, maar geen van hen kan daaraan tippen. Het is De Wever die de toon zet.”

Dat laatste is volgens Sinardet ook een verklaring voor het aanhoudende succes van De Wever. “In het verleden zag je dat er telkens iemand anders klaarstond om over te nemen. Stevaert kwam als een reactie op Verhofstadt, daarna kwam Leterme als reactie op Stevaert, en De Wever als reactie op Leterme. Vandaag staat er niet echt een concurrent van het niveau van De Wever klaar om hem uit te dagen.”

Blijft nog een laatste verklaring: de N-VA-voorzitter weet als geen ander de vinger aan de pols te houden. “Zo heeft hij als eerste aangevoeld dat hij het over migratie en identiteit moest hebben”, zegt Sinardet. “Maar hij heeft ook een zekere ideologische flexibiliteit. Het beste voorbeeld is zijn standpunt over mobiliteit in Antwerpen. Zes jaar geleden heeft N-VA nog sterk campagne gevoerd voor de auto in de stad. Maar De Wever heeft aangevoeld dat de bevolking dat niet smaakte, en in deze campagne pleitte hij onomwonden voor een autoluw stadscentrum.”

Blijft wel nog als smet op het blazoen van Bart De Wever: de matige globale score van N-VA afgelopen zondag. “Ik vraag me af of dit een voorafspiegeling is van de federale en Vlaamse verkiezingen eind mei”, zegt Carl Devos. “Ik durf er nog geen antwoord op te geven, maar het is niet uitgesloten dat dit een eerste teken is waar het maximum voor N-VA ligt.”