Trumps wraak: Brennan geweerd van geheimen

Washington

Volgens president Trump heeft Brennan zijn recht daarop verspeeld met zijn ‘ongefundeerde en buitensporige aantijgingen tegen de regering’.

Brennan bestookt Trump al bijna vanaf zijn aantreden met kritiek, maar de druppel die de emmer voor het Witte Huis deed overlopen, was dat hij Trumps optreden op de top met president Putin in juli als landverraad bestempelde. Trump liet toen doorschemeren dat hij meer vertrouwen had in Putin dan in zijn eigen inlichtingendiensten als het ging om de vraag of Rusland geprobeerd had de verkiezingen te beïnvloeden.

Trumps woordvoerster Sarah Huckabee Sanders waarschuwde dat nog een reeks andere voormalige medewerkers van president Obama op de nominatie staat om de veiligheidsbevoegdheid kwijt te raken, onder wie voormalig FBI-chef James Comey, die vorig jaar door Trump werd afgezet. Volgens Sanders heeft het niets met politiek te maken, maar opvallend is dat het stuk voor stuk om critici van Trump gaat.

politieke afrekening

Dat is voor de Democraten een duidelijk bewijs dat het om een politieke afrekening gaat. Senator Mark Warner zei dat het hem deed denken aan de ‘vijandenlijst’ van president Nixon, die door de Watergate-affaire ten val kwam. Andere Democraten klaagden dat Trump met de maatregel zijn tegenstanders de mond probeert te snoeren. Historicus Douglas Brinkley voorspelde dat Trumps optreden later zal worden gezien als de communistenjacht onder Joe McCarthy: ‘een vlek op onze geschiedenis’.

Ook sommige Republikeinen hadden kritiek. Vertrekkend senator Bob Corker vond het ‘iets uit een bananenrepubliek’. ‘Het staat mij niet aan.’ Maar het gros van de Republikeinen hield zich op de vlakte of reageerde instemmend. Volgens senator John Kennedy uit Louisiana heeft Trump groot gelijk dat hij de veiligheidsbevoegdheid van Brennan heeft ingetrokken. ‘Ik vind dat hij het aanzien van onze nationale inlichtingengemeenschap naar beneden heeft gehaald.’

Na hun vertrek bij de overheid hebben veel hooggeplaatste functionarissen nog jarenlang een ‘security clearance’, zodat zij als het nodig is kunnen meedenken. Maar dat betekent niet dat zij automatisch toegang hebben tot gevoelige informatie. Of ze daarin inzage krijgen, beslist de leiding van de dienst waarvoor zij werkten. Zo gingen voor voormalig FBI-chef James Comey na zijn ontslag meteen alle deuren dicht, maar formeel heeft hij nog steeds een security clearance. Hetzelfde geldt voor een andere gebeten hond: Comey’s rechterhand Andrew McCabe, die onder zware druk van Trump door de FBI een dag voor zijn pensionering de laan uit werd gestuurd.

In de praktijk zou het intrekken van hun veiligheidsbevoegdheid weinig te betekenen hebben, maar het zou wel neerkomen op een publieke vernedering. Vooral in kringen van de inlichtingendiensten wordt dat hoog opgenomen.

bedenkelijk

Democraten vinden het ook uiterst bedenkelijk dat Trump zelf de vergunning voor Brennan heeft ingetrokken. Als opperbevelhebber heeft de president formeel het recht om dat te doen, maar het is voor zover bekend voor het eerst dat een president zelf zo’n maatregel neemt. Normaal gaat de leiding van de dienst daarover en wordt een veiligheidsbevoegdheid ingetrokken bij verdachte omstandigheden, zoals alcoholmisbruik, gokschulden of als iemand onzorgvuldig omspringt met vertrouwelijke informatie.

De Democratische senator Debbie Stabenow noemde Trumps ingrijpen ‘heel gevaarlijk’. ‘Dit is niet wie we zijn in onze democratie. Hij is niet de eigenaar van die inlichtingengegevens. Er is geen twijfel over dat hij anderen probeert te intimideren.’ <