'Zware beroepen' eisen ook zware budgetten
De befaamde lijst van de zware beroepen zorgt voor controverse. Als dit goedgekeurd wordt, dan is de pensioenhervorming een maat voor niks, zeggen specialisten.
De lijst van zware beroepen oogt indrukwekkend. Leerkrachten uit het kleuter-, lager, middelbaar, beroeps- en buitengewoon onderwijs staan bijvoorbeeld allemaal op de lijst. Werken in het kleuteronderwijs of buitengewoon onderwijs is wel zwaarder dan in de rest van het onderwijs. Die leerkrachten kunnen afhankelijk van de lengte van hun loopbaan tot vier jaar vroeger stoppen met werken, de rest tot twee jaar. Het is een voorbeeld van de ingebouwde gradaties, die ook voor andere beroepen ingebouwd is.
Ivan Van de Cloot, hoofdeconoom en senior fellow van de onafhankelijke denktank Itinera noemt de lijst onrealistisch. "Dit is het licht van de zon ontkennen. Het voorbeeld van het onderwijs is hier symbool van hoe het beleid de problemen niet oplost, maar creëert. Jonge leerkrachten lopen van hot naar her, door de planlast schiet het lesgeven erbij in. Wat is het antwoord van het beleid? Vroeger op pensioen."
'Het voorbeeld van het onderwijs is hier symbool van hoe het beleid de problemen niet oplost, maar creëert'
Ook Hans Maertens van werkgeversfederatie Voka noemt de lijst onrealistisch. "Als we de lijst van de vakbond moeten geloven, dan heeft meer dan de helft van de ambtenaren een zwaar beroep. Als we deze logica ook volgen in de private sector, dan wordt de noodzakelijke pensioenhervorming helemaal uitgehold. Zo schuiven we een zware kost door naar de volgende generatie".
'Budgettair probleem'
Er heerst weinig discussie over de zwaarste beroepen: militairen, politie, brandweermannen. Problematischer wordt het bij andere categorieën. Postbodes, vuilnisophalers, treinbestuurders, verplegers en verzorgers, maar ook cipiers of bus- en tramchauffeurs. Ook luchtverkeersleiders of spoorpersoneel dat de locomotieven onderhoudt of de reizigers wegwijs maakt in de stations hebben een zwaar beroep, aldus de lijst.
Het Planbureau zal nu nog narekenen of de lijst binnen het voorziene budget past. En daar wringt het schoentje. Stijn Baert, arbeidsmarktspecialist aan de UGent ziet zijn "vrees bewaarheid".
"In sommige beroepen is werken tot 67 absoluut onhaalbaar. En die mensen dienen daarvoor serieus gecompenseerd te worden via een lagere feitelijke pensioenleeftijd. Maar door zo breed te mikken in alle erkenningsaanvragen, zal men moeten snoeien in de compensatiepunten om de kassa te doen kloppen. Op die manier hebben velen wel het genoegen van het label van zwaar beroep, maar komen zij met een écht zwaar beroep er bekaaid van af."
"Als we, op een moment dat we de pensioenleeftijd moeten verhogen naar 67 jaar, elk beroep als een zwaar beroep catalogiseren, schieten we helemaal niets op"
Baert vindt dat deze lijst een orgelpunt is van een voortdurende inkrimping van wat initieel de bedoeling was. "Willen we onze pensioenen betaalbaar houden, dan zullen we dus mensen effectief langer moeten doen werken. De nadruk ligt op 'effectief'. Nergens ter wereld is het verschil tussen de officiële en de effectieve pensioenleeftijd zo groot. Als we, op een moment dat we de pensioenleeftijd moeten verhogen naar 67 jaar, elk beroep als een zwaar beroep gaan catalogiseren, en zodoende niemand de wettelijke pensioenleeftijd zal bereiken, dan schieten we helemaal niets op."
Ongerust
Dat deze lijst ook gebruikt zal worden voor de vakbonden in de privésector is vanzelfsprekend. Een verpleegkundige in een openbaar rust- en verzorgingstehuis die dezelfde activiteiten doet als deze in een privé-instelling zal dezelfde voorwaarden moeten kunnen genieten.
'Het feit dat redelijk wat ambtenarenfuncties als 'zwaar beroep' gekwalificeerd kunnen worden, heeft een spill-overeffect op de private sector. Dat is een bezorgdheid'
Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) is alvast ongerust. "Het feit dat redelijk wat ambtenarenfuncties als 'zwaar beroep' gekwalificeerd kunnen worden, heeft een groot spill-overeffect op de private sector. Dat is zeker en vast een bezorgdheid. Als we de lijn immers doortrekken, kan dit leiden tot een uitholling van de eerdere hervormingen.
Die bezorgdheid leeft ook bij ondernemersorganisatie Unizo. De werkgeversorganisatie is voorstander van het werken met criteria in plaats van met dergelijke "brede" beroepsgroepen zoals in de publieke sector, zegt Caroline Deiteren. "We kunnen ons niet engageren om hetzelfde te doen in de privésector"
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
