EHBO-cursus wordt verplicht bij rijbewijs in Brussel. Maar weet u wat te doen bij een ongeval?
Wie in Brussel zijn rijbewijs wil halen, zal er vanaf 1 november een verplichte (gratis) EHBO-cursus moeten volgen bij het Rode Kruis. Een goede zaak, vinden ze daar, want de eerste vier minuten na een ongeval zijn cruciaal voor het herstel van het slachtoffer. Maar wat als u uw rijbewijs al behaald hebt, of het in Vlaanderen wilt afleggen? Weet u wat te doen bij een ongeval?
1. Zorg voor veiligheid
Bent u eerstehulpverlener bij een ongeval? Dan moet u allereerst voor uw eigen veiligheid zorgen voor u zich kan bekommeren om iemand anders. Rij het ongeval voorbij en parkeer u op een veilige plaats zoals de pechstrook, op de berm of aan de zijkant van de weg. Doe het verplichte reflecterende hesje aan, maar benader de plaats van het ongeval alleen als dat op een veilige manier kan. Als er gevaar dreigt, zoals een risico op brand of als u een drukke snelweg moet oversteken, contacteert u meteen de hulpdiensten en wacht u in uw wagen tot die arriveren.
Probeer ook een tweede ongeval te vermijden. Verminder uw snelheid als u een ongeval nadert en voer geen bruuske manoeuvres uit. Steek uw knipperlichten aan en plaats de gevarendriehoek op het wegdek voor het ongeval. Op de snelweg moet die minstens op 100 meter afstand staan, op secundaire wegen is dat 30 meter. Als het ongeval plaatsvond in een bocht, moet de driehoek vóór de bocht opgesteld staan.
Zet indien mogelijk de motor van de wagen van het slachtoffer uit. Vermijd daarbij onnodige verplaatsingen van die persoon, tenzij er acuut gevaar dreigt - als er benzine lekt, bijvoorbeeld, of als er brand ontstaat of rook uit de wagen komt. Moet er toch geëvacueerd worden? Doe dat dan naar de dichtstbijzijnde plek en probeer het hoofd en de nek zo weinig mogelijk te verdraaien. Gaat het om een motorrijder of een bromfietser? Dan laat u de helm altijd op het hoofd van het slachtoffer.
2. Beoordeel de toestand van het slachtoffer.
Ga na wat er mis is met het slachtoffer en of hij er erg aan toe is. Doe dat in drie stappen: controleer het bewustzijn, open de luchtweg en ga na of het slachtoffer normaal ademt.
Controleer of het slachtoffer bij bewustzijn is. Schud voorzichtig aan de schouders en vraag luid: “Gaat het?” Als hij reageert, laat hem dan liggen en ga na wat er mis is. Haal hulp als dat nodig is. Als hij niet reageert, is hij bewusteloos. Roep luid om hulp. Draai het slachtoffer op de rug en open de luchtweg.
Open de luchtweg. Bij een bewusteloos slachtoffer verliezen de spieren hun spanning. Daardoor kan de tong in de keelholte zakken, waardoor het slachtoffer niet meer kan ademen. U schakelt dit gevaar uit door het hoofd achterover te kantelen en de kin omhoog te tillen.
Controleer de ademhaling. Ga na of het slachtoffer normaal ademt. Kantel het hoofd van het slachtoffer achterover. Kijk of de borstkas op en neer gaat, luister aan de mond en de neus naar ademhalingsgeluiden, en voel met je wang of er luchtstroom is. Doe dit maximaal tien seconden.
3. Alarmeer de hulpdiensten
Hebt u zelf een eerstehulpopleiding gevolgd? Vraag dan aan iemand anders om de hulpdiensten te bellen. Als u alleen bent, roept u eerst luid om hulp. Als er niemand komt opdagen, moet u zelf het noodnummer bellen.
Bel 112, zeg uw naam en geef de volgende informatie: leg uit waar de hulpdiensten verwacht worden. Geef het juiste adres. Vermeld de (deel)gemeente of stad, de straat, het huisnummer of eventuele opvallende herkenningspunten. Laat de hulpdiensten indien mogelijk door iemand opwachten.
Beschrijf wat er is gebeurd. Over welk soort ongeval gaat het? Zijn er gevaren waarvoor gespecialiseerde hulp nodig is?
Vertel wie het slachtoffer is. Hoeveel slachtoffers zijn er? Wat is de toestand van het slachtoffer? Wat is er mis? Zijn er specifieke letsels te zien? Hierbij geeft u de info die u in stap 2 verzameld hebt.
4. Verleen eerste hulp
Onderzoek het slachtoffer nu grondiger en verleen verdere eerste hulp. U kan als eerstehulpverlener niet alles tegelijkertijd doen. Sommige handelingen zijn bovendien dringender dan andere. Stel prioriteiten: geef altijd absolute voorrang aan levensreddende technieken, zoals zorgen voor een vrije luchtweg.
Controleer regelmatig het bewustzijn en de ademhaling (zie punt 2). Is de ademhaling abnormaal? Check dan of het slachtoffer een hartslag heeft. Als u die niet kan vinden, dan moet zo snel mogelijk hartmassage toegepast worden. Mond-op-mondbeademing wordt niet langer aangeraden als je geen EHBO-cursus hebt gevolgd.
Hartmassage voert u uit door uw handen in het midden van de borstkas te plaatsen en het borstbeen 5 à 6 centimeter in te drukken. Doe dit 30 keer aan een tempo van tenminste 100 keer per minuut. Beeld je hierbij het nummer 'Stayin' Alive' van de Bee Gees in - die heeft een tempo van 103 slagen per minuut. Check na 30 keer opnieuw de hartslag en herhaal indien nodig.
Probeer ernstige bloedingen te stelpen. Druk op de wonde met een drukverband, zwachtels of een propere handdoek. Ook een kledingstuk kan dienst doen. Blijft de wonde bloeden? Voeg dan nog een extra laag toe en duw nog steviger aan. Trek wegwerphandschoenen aan als u die hebt.
Laat het slachtoffer niets drinken, bescherm hem of haar tegen koude of warmte en blijf bij hem of haar tot de hulpdiensten arriveren.