Direct naar artikelinhoud
NieuwsTadzjikistan

Veroordeelde IS-strijders richten in gevangenis Tadzjikistan bloedbad aan: 32 doden

Veroordeelde IS-strijders hebben in een Tadzjiekse gevangenis met onthoofdingen een bloedbad aangericht. Drie cipiers en 29 gevangenen zijn omgekomen, zo meldt de regering van het Centraal-Aziatische land.

De fietsen van een groep toeristen op wie in 2018 een aanslag werd gepleegd in Tadzjikistan.Beeld AP

Het bloedbad is een nieuw teken dat Tadzjikistan grote moeite heeft om zich te beschermen tegen sympathisanten van Islamitische Staat, ook als zij in de gevangenis zitten. De terreurorganisatie eiste eerder de verantwoordelijkheid op voor een gevangenisrel in november, waarbij zeker vijftig mensen omkwamen, en voor een aanslag op een groep fietstoeristen in juli vorig jaar, waarbij een Nederlander, een Zwitser en twee Amerikanen om het leven kwamen.

Volgens de Tadzjiekse autoriteiten trokken veroordeelde IS-strijders zondagavond messen in een gevangenis tien kilometer ten oosten van de hoofdstad Dushanbe. Eerst staken ze drie cipiers dood. Om andere gevangenen te intimideren zouden de opstandelingen vijf medegevangenen onthoofd hebben. Onder hen bevonden zich oppositieleden die door het Tadzjiekse bewind vastgezet zijn, vertelden familieleden maandag aan de kritische nieuwssite Fergana. Het is niet duidelijk waarom de opstandelingen juist hen onthoofden.

Daarna zetten ze het ziekenhuis van de gevangenis in brand en probeerden te ontsnappen. Veiligheidstroepen schoten daarop 24 gevangenen dood en arresteerden 35 anderen.

Volgens de autoriteiten is de opstand geleid door Bekhruz Gulmurod, een zoon van een kolonel in de Tadzjiekse veiligheidsdiensten die in 2015 overliep naar IS en in Syrië omgekomen zou zijn. Gulmurod (20) werd in 2017 opgepakt toen hij een vliegtuig probeerde te nemen naar Turkije, destijds een veelgebruikt doorreisland voor IS-sympathisanten die het kalifaat wilden bereiken. Gulmurod kreeg tien jaar cel in Tadzjikistan.

De Tadzjiekse regering liet vorig jaar onderzoek doen naar radicalisering in gevangenissen. De resultaten zijn niet openbaar, maar een van de onderzoekers vertelde onlangs aan een Tadzjiekse nieuwssite dat het aanzien van jihadisten de laatste jaren stijgt onder gedetineerden.

De omstandigheden in Tadzjiekse gevangenissen kunnen erbarmelijk zijn. Mensenrechtenorganisaties beschuldigen de autoriteiten al jaren van martelingen.

Er is geen aanwijzing dat de IS-strijders vanuit de gevangenis contact hadden met de terreurgroep. Dat was anders bij de aanslag op de fietstoeristen in juli 2018, toen aanvallers in een Daewoo inreden op zeven fietstoeristen en hen daarna met messen aanvielen. Kort na de aanslag verspreidde het persbureau van IS een video van de vijf vermeende aanslagplegers. Dat suggereerde dat de verantwoordelijken op zijn minst digitaal in contact stonden met IS.

Baghdadi

De vijf mannen zweerden trouw aan Abu Bakr al-Baghdadi, de IS-leider die vorige maand opdook in een video en de val van het kalifaat dus lijkt te hebben overleefd. Al-Baghdadi’s oproep tot jihad heeft de afgelopen jaren veel gehoor gekregen in Centraal-Aziatische landen. Moslims en islamitische organisaties staan er onder grote druk van overheden. Vorig jaar werden er ongeveer vijfhonderd mensen veroordeeld voor extremisme en terrorisme in Tadzjikistan, dat een lange grens heeft met Afghanistan, waar veel jihadisten zich ophouden. Die druk, in combinatie met diepe armoede, heeft inwoners kwetsbaar gemaakt voor IS-propaganda, zeggen deskundigen.

Zeker 1.300 Tadzjieken reisden naar Syrië en Irak om te strijden voor IS, bleek eerder uit een inventarisatie van onderzoeksbureau Soufan. Volgens Tadzjiekse overheidsstatistieken zijn zeker 147 Tadzjieken uit IS-gebied teruggekeerd naar Tadzjikistan.