Liliane Bettencourt (1922-2017): discrete rijke dame, verwikkeld in schandalen

'Een rijke vrouw. De uitdrukking is al niet aangenaam. Fortuinlijk is beter. Er komt geluk bij kijken', zei Liliane Bettencourt in 1987. Gisteren overleed de rijkste vrouw ter wereld op 94-jarige leeftijd. Het Amerikaanse tijdschrift Forbes schatte haar vermogen op 38,3 miljard dollar.

Bettencourt was een discrete vrouw, die zelden interviews gaf en de jetset van Saint-Tropez of Monaco vermeed, schreef de zakenkrant Les Echos. Niettemin raakte ze aan het einde van haar leven verwikkeld in enkele met veel publiciteit omgeven schandalen, waarbij ook president Sarkozy betrokken was.

'Ik ben vooral de dochter van papa', zei ze ooit. Liliane Schueller werd in 1922 geboren in Parijs als dochter van Eugène Schueller, oprichter van het cosmeticaconcern L'Oréal. Schueller was een geniaal zakenman die in politiek troebel vaarwater terechtkwam. In de jaren dertig financierde hij enkele extreemrechtse groepen, in de oorlog steunde hij het Vichy-bewind van maarschalk Pétain. Zijn dochter Liliane trouwde in 1950 met André Bettencourt, die eveneens Pétain had gesteund, maar tijdig was overgestapt naar het verzet.

Toen Schueller in 1957 overleed, werd Liliane een schatrijke erfgename. De linkse econoom Thomas Piketty gebruikte haar als argument voor het verhogen van de vermogensbelasting. Dankzij de belegging van haar vermogen werd Liliane Bettencourt steeds rijker, zei hij, zonder ook maar een dag gewerkt te hebben. Toch bemoeide Bettencourt zich wel degelijk met L'Oréal, al liet zij het dagelijks bestuur aan anderen over. In 2012 nam zij op 89-jarige leeftijd afscheid van de raad van toezicht.

In 2008 diende haar dochter Françoise Meyers-Bettencourt een aanklacht in tegen de fotograaf François-Marie Banier, een huisvriend van haar moeder. Zij beschuldigde Banier ervan misbruik te hebben gemaakt van de geestelijke zwakte van haar moeder teneinde haar geld af te troggelen. Liliane Bettencourt noemde zich echter een 'vrije vrouw', in het volle bezit van haar verstandelijke vermogens, die het volste recht had Banier rijkelijk te belonen voor zijn vriendschap.

De rechtbank in Bordeaux gaf in 2016 een ontluisterend beeld van de verhoudingen binnen de familie Bettencourt. De rechters becijferden dat Bettencourt meer dan 200 miljoen euro aan haar vriend Banier had geschonken. In de loop der jaren werd ze steeds guller, wellicht omdat ze francs en euro's door elkaar haalde. De rechtbank sprak van een kwetsbare vrouw, gelet op 'haar hoge leeftijd, haar zwakke fysieke gezondheid, haar depressieve toestand, haar eenzaamheid, haar terugkerende geheugenproblemen en haar ernstige doofheid, die haar oordeel vertroebelen.' Met haar dochter en schoonzoon onderhield zij een kille relatie, aldus de rechtbank, waardoor het gezelschap van Banier in eerste instantie een weldadige invloed op haar had. Niettemin werd Banier veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van vier jaar.

Om bewijsmateriaal tegen Banier te vergaren had Françoise Meyers-Bettencourt afluisterapparatuur in het huis van haar moeder laten installeren. Op basis van de opnamen werd Eric Woerth, minister en penningmeester van de partij van Sarkozy, ervan verdacht dat ook hij misbruik had gemaakt van de zwakte van Bettencourt, om illegale donaties aan de partijkas binnen te halen. President Sarkozy werd ervan verdacht op de hoogte te zijn. Uiteindelijk werd Woerth vrijgesproken en Sarkozy niet vervolgd.

In 2011 werd Bettencourt onder curatele gesteld, zoals haar dochter Françoise gevraagd had. Na 2012 verscheen ze niet meer in het openbaar. In de nacht van woensdag op donderdag overleed ze. 'Mijn moeder is vredig heengegaan', liet Françoise weten.