Capaciteitsproblemen bij de overheid leiden ertoe dat uitspraken van rechters niet goed kunnen worden uitgevoerd. Daarvoor waarschuwt Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, naar aanleiding van het dinsdag gepubliceerde jaarverslag van de Rechtspraak. Hij maakt zich bijvoorbeeld zorgen om het tekort aan zorginstellingen en hulpverleners voor kinderen. “Dit betekent dat de rechter wel kan beslissen dat een kind daar het beste geholpen is, maar dat in de praktijk zijn uitspraak niet goed ten uitvoer kan worden gebracht.”
“We moeten ervoor waken dat praktische problemen van de overheid fundamentele uitgangspunten van de rechtsstaat niet onder druk zetten” zegt Naves. De rechtspraak waarschuwt al een paar jaar voor knellende wet- en regelgeving “door wetgeving die in de praktijk anders uitpakt dan beoogd of omdat er onvoldoende capaciteit is om beleid uit te voeren” staat in het jaarbericht.
Ook leiden capaciteitsproblemen bij de Dienst Justitiële Inrichtingen tot het risico dat de door de rechter opgelegde straf niet uitgevoerd kan worden, vreest de raad. Naves signaleert dat maatschappelijke problemen decennialang niet opgelost zijn “omdat oplossingen politiek zeer moeilijk haalbaar zijn, maar ook omdat we collectief te lang voor een dubbeltje op de eerste rang wilden zitten”. Hij roept het nieuwe kabinet dan ook op scherpe keuzes te maken en te investeren in de democratische rechtsstaat en publieke voorzieningen.
Rechters hebben vorig jaar, net als in 2022, bijna 1,4 miljoen uitspraken gedaan. Er waren vorig jaar meer dan 12.000 mensen werkzaam in rechtbanken, waarvan bijna 2700 rechters en raadsheren en ruim 10.000 ondersteunende medewerkers. Vijf jaar geleden ging het nog om 2500 rechters en raadsheren en 11.000 ondersteunende medewerkers.
Ondanks de toename van rechters, ziet de raad nog altijd een tekort. Het aantal opleidingsplekken is de afgelopen jaren daarom uitgebreid. Waren er in 2019 nog 192 rechters in opleiding, vorig jaar waren dat er 256. Het duurt echter vaak nog een paar jaar voordat deze rechters in opleiding volledig inzetbaar zijn.