Direct naar artikelinhoud
TV-recensieHaro Kraak

Verdacht maakt pijnlijk duidelijk hoe het is om geregeld etnisch geprofileerd te worden

Verdacht maakt pijnlijk duidelijk hoe het is om geregeld etnisch geprofileerd te worden

In vele zaaltjes in het land, zo was te lezen in NRC en de Volkskrant, werd de laatste tijd gekeken naar de documentaire Verdacht, die maandag ook op NPO 2 te zien was. In de film zie je Nederlanders van verschillende komaf, tegen een witte achtergrond en recht in de lens kijkend, vertellen hoe ze staande werden gehouden zonder reden. Nou ja, vanwege hun uiterlijk, hoogstwaarschijnlijk.

Achter elkaar gemonteerd maken de getuigenissen, hoe subjectief ook, pijnlijk duidelijk hoe het is om geregeld etnisch geprofileerd te worden. De een spreekt van ‘vernedering en angst’, de ander zou graag het gevoel hebben deel uit te maken van de samenleving, net als ieder ander, maar de politie ontneemt hem dat gevoel telkens. Weer een volgende zegt agenten te vermijden.

Alle sprekers worden – een tikje dramatisch – aangeduid met voornaam en initiaal, als een verdachte. Er zitten een paar bekende gezichten tussen, zoals rapper Appa en komiek Jörgen Raymann. Ook het verhaal van Anis Raiss, de Marokkaans-Nederlandse agent die op het bureau in Enschede hardhandig werd gearresteerd door collega’s die niet geloofden dat hij ook politie was, is bekend uit het nieuws.

Pas aan het eind van de film zie je de mensen in hun normale omgeving, in plaats van in de steriele studio die als verhoorkamer is ingericht. Dan leer je ook pas wat hun beroepen zijn: een militair, een hoofdinspecteur van de politie, een sprinklermonteur, een leraar natuurkunde, een advocaat. Een sterke ingreep van regisseur Nan Rosens die de kijker mogelijk confronteert met zijn vooroordelen.

Maandag in de Volkskrant vertelde politieman Lute Nieuwerth (60), de nieuwe portefeuillehouder diversiteit, dat agenten ‘actief gestimuleerd’ werden om de documentaire te kijken, om te leren over hun ‘blinde vlek’. Over een donkere jongen die dertig keer per jaar wordt gecontroleerd: ‘Ervaren dienders die dat horen schrikken en zeggen: wij realiseren ons dat niet.’

Beeld uit de documentaire Verdacht.Beeld KRO-NCRV

Dezelfde dag stond in NRC een verslag van een vertoning van Verdacht in Almere, georganiseerd door diversiteitsplatform Avanti en burgerrechtenorganisatie Controle Alt Delete. Naast zeventig aanwezigen die na afloop riepen dat de film ‘Pijnlijk!’ en ‘Niet verrassend!’ was, zat in de zaal één politieagent, teamchef Tom Nauta.

Zijn collega’s durfden niet te komen, maar Nauta had geleerd: ‘Je moet luisteren en vooral niet in de verdediging willen schieten.’ Hij bracht zijn wijsheid meteen in de praktijk.

Schokkend, vond hij de film. ‘Je ziet dat het echt uit hun ziel komt. Dat ze echt geraakt zijn door de manier waarop ze door de politie zijn behandeld.’ Bijna anderhalf uur hoorde hij de persoonlijke ervaringen en klachten van de toehoorders aan en antwoordde hij onvermoeibaar en gelaten.

Een mooi beeld, de diender die rustig alle grieven aanhoort. Nederland is een land van zaaltjes. Waar van alles wordt geroepen wat wellicht niets verandert. Maar toch: het is gehoord en gezien. Wie Verdacht heeft bekeken, kan niet langer volhouden dat hij van niets wist.