Sterker terugkomen na een zware blessure, kan dat ook echt? “ Zo’n voorste kruisbandletsel zoals Courtois is net een letsel waar je echt sterker van kan worden”

“Ik denk dat het al heel fijn is als je op hetzelfde niveau terugkomt. Niet iedereen komt sterker terug, er gaan er veel ook zwakker terugkomen. En ‘sterker terugkomen’ kan soms ook te maken hebben met het feit dat wanneer je terug in competitie komt, je concurrenten al vermoeid zijn na een zwaar seizoen en je dus relatief gezien beter bent”, zo merkt sportarts en voorzitter van de vereniging voor Sport- en Keuringsartsen Tom Teulingkx op. Veel hangt in ieder geval af van het type blessure waarover we spreken. “Breuken, zoals een sleutelbeenbreuk en zelfs multipele breuken zoals ribbreuken, genezen meestal wel goed. Die herstellen zonder restletsel, dus zonder dat er beperkingen aan je prestaties aan blijven vasthangen.”

Dat is meteen ook het goeie nieuws voor onze twee Belgische wielertoppers die in de lappenmand liggen. Van Aert brak bij z’n val in Dwars door Vlaanderen z’n sleutelbeen, borstbeen en verschillende ribben, Evenepoel hield aan z’n val in de Ronde van het Baskenland een sleutelbeenbreuk en een breuk aan z’n schouderblad over. “Dat zijn blessures waarvan je kan zeggen: als alles goed loopt, kan je die bij wijze van spreken klasseren. Over Evenepoel en Van Aert kan je nu al de voorspelling maken dat zij binnen een aantal maanden al terug een heel hoog niveau gaan halen. Die blessures gaan geen effect hebben op de rest van hun carrière.”

Goed en slecht nieuws voor Courtois

En ook voor die Belgische wereldtopper in het voetbal, Thibaut Courtois, is er op het eerste gezicht goed nieuws. Courtois scheurde in augustus 2023 de voorste kruisband in z’n linkerknie en moest onder het mes. “Zo’n voorste kruisbandletsel is net een letsel waar je echt sterker van kan worden. De structuur die je door een operatie terugkrijgt, is sterker dan de initiële structuur die je had. Dat wordt hersteld met eigen materiaal, je eigen spieren en pezen. Maar dat kan je natuurlijk maar één keer doen. Mocht Courtois diezelfde kruisband nog een keer scheuren, dan heeft hij wel een groter probleem, want zijn reservemateriaal is al opgebruikt en dan moet je met structuren gaan werken die tweede keuze zijn. Je ideale ‘wisselstukken’ heb je dan immers al gebruikt.”

Die kruisbandblessure van Courtois hoeft dus geen probleem te vormen voor de rest van z’n carrière, de scheur in de meniscus van z’n rechterknie kan mogelijk wel voor problemen op lange termijn zorgen, zo waarschuwt Teulingkx. “Zeker als dat gepaard gaat met kraakbeenverlies. Die meniscus, die kan je niet vervangen. En die fungeert als een soort van schokdemper in je knie. Als die weg is, dan heb je een schokdemper minder en dan ga je natuurlijk sneller permanente schade krijgen die je niet kan herstellen. Bij Courtois zou ik me dus meer zorgen maken over het meniscusletsel dan over z’n kruisbandletsel. Voetballers met voorste kruisbandletsels kunnen een perfect normale carrière hebben, terwijl bij een zware meniscusscheur met kraakbeenverlies je carrière veel beperkter zal zijn.”

“En spierweefsel bijvoorbeeld is iets dat goed herstelt maar dat ook littekenweefsel geeft. Dat is weefsel dat stijver is en niet elastisch. Als je dan kijkt naar de blessure van Van Aert van een aantal jaren geleden bij die val in de Tour van 2019, waar we spreken over een heel zwaar spierletsel, dan is het echt wel knap dat hij op hetzelfde niveau of zelfs op een hoger niveau is teruggekomen.”

Schade aan de motor bij Vingegaard

De schade na de valpartijen van Evenepoel en Van Aert dit voorjaar was groot, maar het had nog veel erger kunnen zijn. Er zijn namelijk blessures waar je op voorhand al van kan zeggen dat op hetzelfde niveau terugkomen een aartsmoeilijke opdracht wordt. Laat staan sterker terugkomen. “Neem nu Chris Froome, bij z’n valpartij in 2019. Hij breekt daar z’n bekken, dat is eigenlijk het centrum van je lichaam waaraan alles vasthangt. Op het moment dat je daaraan een zware blessure hebt, kom je dat dikwijls niet meer te boven omdat zelfs een goeie revalidatie die structuren niet meer gaat kunnen herstellen naar die originele status”, aldus Teulingkx.

En ook bij de blessures van Jonas Vingegaard – die bij de valpartij in de Ronde van het Baskenland naast meerdere breuken ook een klaplong en gekneusde long opliep – is het afwachten wanneer hij terug z’n oude niveau zal halen. “Vingegaard heeft bijna twee weken in het ziekenhuis gelegen met schade aan organen. Dat moet je bijna gaan vergelijken met wat Froome heeft meegemaakt. Dat zijn multi-trauma’s: veel letsels die bij elkaar komen en die allemaal samen een veel slechtere prognose geven naar herstel toe of waar in ieder geval een veel langere herstelperiode nodig is. Zo’n klaplong, dat moet heel traag herstellen. Dat is een deel van je motor en niet van je carrosserie. Dat is toch een andere verhaal.”

Werken aan zwakke punten

Een zware blessure is nooit leuk, maar het kan ook iets positief teweegbrengen. Tijdens een revalidatie – waarbij Teulingkx benadrukt dat het belangrijk is dat je snel genoeg begint met de revalidatie, maar lang genoeg wacht om terug in competitie te gaan – zal er niet alleen onderzocht worden of bepaalde onderliggende zwaktes in het lichaam geleid hebben tot een blessure. “Je gaat ook met mensen in contact komen (bijvoorbeeld kinesisten, red.) die bepaalde dingen gaan opmerken. Bijvoorbeeld dat een atleet een spierzwakte heeft langs een kant of dat z’n heupstabilisatoren niet goed zijn. En als je toch aan de revalidatie bezig bent, is dat het ideale moment om daar iets aan te doen. En dan heb je twee vliegen in één klap.”

David Bombeke, die als fysiotherapeut onder andere Mathieu van der Poel bij stond bij z’n rugblessures en ook werkzaam is bij Club Brugge, begrijpt het cliché van ‘sterker terugkomen’. “Wij zeggen altijd dat een revalidatie een moment is om te genezen, maar dat het ook het ideale moment is om aan je zwakke punten te werken – iets wat in een druk seizoen niet altijd mogelijk is. In die optiek klopt het wel dat je sterker kan terugkomen dan voorheen.” Dat kan dan gaan van oefeningen in de fitness over werken aan de core stability tot als voetballer werken aan je zwakke punten op het veld.

Iets waar wielrenner Gerben Thijssen zich volledig in kan vinden. Na een zware val in 2019 waarbij hij drie hersenbloedingen opliep, moest hij van nul herbeginnen – het duurde drie maanden vooraleer hij zelfstandig de trap op kon – en maandenlang revalideren. “M’n linkerbeen was altijd minder sterk dan m’n rechterbeen. Door het ongeval was ik met links nog beperkter.” En dus werd daar in de fitness aan gewerkt. “En nu is het terug 50-50 tussen beide benen. Dus door m’n ongeval is dat eigenlijk beter dan voordien. En dat zie je ook aan mijn resultaten. Ik heb absoluut het gevoel dat ik sterker ben teruggekomen.”

“Mijn linkerbeen was altijd minder sterk dan m’n rechter. Na mijn ongeval is het 50-50 geworden”

Gerben Thijssen

Ook Bombeke bevestigt dat hij al atleten sterker heeft zien terugkomen na een zware blessure: “Vaak zelfs. Zonder namen te noemen: het cliché van de typische Vlaamse renner die eigenlijk gewoon is om dag in dag uit hard te trainen op de fiets en daarnaast eigenlijk weinig doet. Als die dan eens geblesseerd uitvallen, is dat echt het moment om een keer heel veel kracht te doen in de gym. Die komen dan echt sterker terug.”

En ook mentaal kan een atleet deugd hebben van een ‘reset’ bij een lange blessure. “Kevin De Bruyne is daar een mooi voorbeeld van. Hij is in z’n carrière weinig geblesseerd geweest en dan wordt hij plots door een hamstringblessure gedwongen om een aantal maanden aan de kant te blijven. Zo heeft hij ook een keer de tijd gehad om mentaal te herbronnen.” Thijssen kan ervan meespreken. “Mentaal ben ik sterker uit dat ongeval teruggekomen. Het heeft me doen beseffen hoe mooi de sport is. En hoe mooi het is om gezond te zijn. Ik kon zo een volledige reset maken en kreeg een andere kijk op het leven.”