U vindt het nu al warm? Hittegolf moet nog komen
Het weerbericht van de afgelopen weken is gemakkelijk in enkele woorden samen te vatten: zonnig, warm en droog. Maar van een hittegolf is nog geen sprake. Voorlopig, want de weergoden doen er volgende week nog een schepje bovenop. "Maar de records van 1976 gaan we niet breken."
Om van een hittegolf te kunnen spreken, moet aan enkele voorwaarden voldaan zijn. De maximumtemperatuur moet in Ukkel vijf opeenvolgende dagen minstens 25 graden bedragen, en minstens drie daarvan moet het kwik boven de 30 graden uitstijgen.
Zo ver is het nog niet, maar de kans op een hittegolf neemt wel toe. Het ziet er naar uit dat de thermometer nog zeker tot het einde van de maand vlotjes 25 à 30 graden aangeeft. In de loop van volgende week zou het kwik boven de 30 graden klimmen.
"Het is uiteraard afwachten", zegt KMI-weerman David Dehenauw. "In Ukkel – onze referentie – is het deze zomer bijvoorbeeld nog geen enkele keer 30 graden geweest." Ook gisteren niet, al scheelde het toen maar 0,1 graad.
Wind
Dat heeft voornamelijk te maken met de richting van de wind. Die komt deze zomer vooral uit het noorden en het noordoosten. "De aangevoerde lucht is droog, waardoor de warmte niet drukkend is. Als we een zuidenwind gehad hadden, was die hittegolf nu al een feit", aldus Dehenauw.
Hittegolf of niet, we maken in ieder geval een uitzonderlijke zomer mee. "De periode van half juni tot half juli zoals we die nu achter de rug hebben, is de jongste 40 jaar nog maar twee keer voorgekomen", zegt de weerman. "In 2010 hadden we een vergelijkbare zomer, die van 1976 was zelfs nog extremer." Dat jaar waren er in juni en juli liefst 18 tropische dagen (meer dan 30 graden).
Maar 'uitzonderlijk' betekent niet dat we dit seizoen de records aan elkaar rijgen. "In juli was het tot nu toe gemiddeld 21 graden, tegenover 18,4 graden normaal. Maar in juli 2006 was dat 23 graden. Dat gaan we nu wellicht niet halen."
Juni 2018 strandde op gemiddeld 18,1 graden. Dat ligt boven de normale waarde van 16,2 graden, maar nog een stuk onder het record van 1976: 19,2 graden.
'Als er toch iets van regen viel, was dat een druppel op een hete plaat'
Droogte
Ook de droogte is uitzonderlijk. Voor de laatste regenbui van betekenis moeten we al weken terug. "Op 1 juni en 4 juli heeft het op veel plekken nog goed geregend, maar voor de rest is het in Vlaanderen zo goed als droog gebleven. Als er toch iets viel, was dat een druppel op een hete plaat", zegt Dehenauw.
De droogste zomer ooit was die van 1921, met 43 millimeter neerslag in juni, juli en augustus. De teller voor 2018 staat op 32 mm. Tenzij het tot eind augustus bijna niet meer regent, gaan we ook dat record dus niet verbreken. "Je moet weten dat er dit jaar best veel verschillen in het land zijn", legt Dehenauw uit. "Ten zuiden van Samber en Maas zijn er wel onweders geweest, waardoor de droogte er veel minder erg is. Daar is de toestand eigenlijk normaal."
Wie snakt naar meer vocht, zal wel nog even geduld moeten hebben. Dat heeft dan weer te maken met een "luie straalstroom", legt weervrouw Jill Peeters uit. "De klimaatverstoring zorgt ervoor dat die 'snelweg van lucht' rond de aarde zich anders begint te gedragen. Vroeger liep die vlot door, waardoor we voortdurend een afwisseling van weer hadden. Maar nu zijn de klassieke weerpatronen verstoord. Ze blokkeren, blijven hangen en zorgen vaker voor uitzonderlijk weer."
Al heel lang hangt er een hogedrukgebied ten noorden van ons land, dat de regen op een afstand houdt, zegt Peeters. "Voor hetzelfde geld liggen de kaarten volgend jaar compleet anders en regent het een hele zomer lang."