Dat minister Maggie De Block (Open VLD) amper enkele uren nadat ze de bevoegdheden van Francken had overgenomen al zei dat ze ‘een departement in crisis aantrof’, is niet in goede aarde gevallen bij de N-VA. Zoveel was al duidelijk. Op die uitspraken van De Block kwam Francken maandagochtend nogmaals terug.

‘De uitspraken van De Block waren onfatsoenlijk, zoiets doe je niet. Ik heb in het verleden ook kabinetten overgenomen van bewindsvoerders waartegen ik oppositie heb gevoerd, en heb toen nooit nagetrapt. Mijn ontslag was echter nog niet eens officieel, en er werd al wel nagetrapt’, zei Francken in De Ochtend. ‘Dat begrijp ik niet, dat is niet fatsoenlijk. Als Open VLD mijn beleid de afgelopen vier echt onmenselijk vond, dan hadden zij maar uit de regering moeten stappen. Hierover zal dus nog een aardig woordje gesproken worden. Ik heb daarover ook al een bericht gestuurd naar (partijvoorzitter, red.) Gwendolyn Rutten. Een antwoord heb ik niet gekregen. Maar als ze zo blijven doen, dan is het la guerre totale.’

Ook met de eerste beleidsbeslissing van De Block, die het quotum van maximaal vijftig asielaanvragen per dag terugdraaide, is Francken het niet eens. ‘Als ze dat wil, moet ze het maar doen. Inhoudelijk ben ik het daarmee niet eens, maar vooral de manier waarop en de gebruikte toon vind ik persoonlijk beneden alle niveau. Er is bij Open VLD en CD&V duidelijk heel veel opgekropte woede en frustratie over de N-VA, die in tien jaar tijd de grootste partij is geworden. Die frustratie hebben ze in één keer uitgespuwd. We gaan naar een harde campagne, vrees ik. Ik heb in mijn communicatie zeker ook fouten gemaakt. Door in tweets af en toe te kort door de maatschappelijke bocht te gaan, bijvoorbeeld. Maar De Block was amper twee uur bezig en begon al te schieten. Is dat dan geen fout?’

‘Vertrouwen niet evident’

Francken zei verder dat hij medio vorige week al aanvoelde dat de regering-Michel I niet meer te redden viel. ‘Ik heb toen in de Kamer de gretigheid gezien waarmee CD&V en Open VLD tekeergingen, zowel in de vergaderzaal als in de koffiekamer. Toen ik de sfeer daar zag, was het mij al snel duidelijk. Open VLD en CD&V wilden ons gewoon uit de regering, punt.’

De voormalige staatssecretaris vroeg zich verder luidop af of Michel wel zo makkelijk kan voortregeren. ‘Hoe zit dat grondwettelijk in elkaar? Deze nieuwe regering steunt slechts op een derde van alle zetels in de kamer. Intussen lanceren ze allerlei nieuwe plannen. Ze moeten daarvoor toch het vertrouwen vragen, met een vertrouwensstemming? Van een democratisch deficit gesproken.’

Zou de N-VA dan het vertrouwen geven aan Michel II? Francken: ‘Als er een vertrouwensstemming komt, zullen we dat met de partij bespreken. Maar evident lijkt me dat niet. Elke partij heeft de afgelopen jaren veto’s gesteld, zo was de MR tegen de wet op woonstbetredingen. Wij wilden slechts naar een onthouding over het VN-Migratiepact, maar zelfs dat was niet aanvaardbaar. Ons dan zo uit de regering manoeuvreren, met alle respect, maar dan houdt het op.’