F-16-piloten moeten dag afkicken na missie tegen IS

Wie spontaan denkt aan fuivende piloten in een luxeresort moeten we ontgoochelen. De realiteit was nuchter. “Ze verbleven in een hotel in Amman, waar ook onze C-130-mensen doorgaans logeren”, licht kolonel-vlieger Geert De Decker toe, baas van vliegbasis Kleine Brogel.

Psychologen

“De laatste keer was er zelfs geen tijd en is dat adaptatiesas van 24 uur georganiseerd op de Jordaanse vliegbasis zelf. Er werden telkens twee psychologen ingevlogen. Een dag werd vrijgehouden om te overlopen wat ze zoal meegemaakt hadden. ’s Avonds zijn ze samen iets gaan eten. Uiteraard wordt er tijdens de operatie zelf ook gedebrieft. Maar dat zijn technische debriefings. Hier gaat het meer over emoties, over persoonlijke ervaringen. We hebben toch geleerd uit eerdere opdrachten. Erover praten is een eerste stap richting het gewone leven.”

Adaptatiesas

Zo vonden er tussen september en december 2017 zes sassen plaats, vier voor de piloten (die elkaar sneller aflossen) en twee voor de redcardholderteams. In zijn antwoord op de vraag van Karolien Grosemans, (N-VA) zegt minister Vandeput dat er nog opvolging is na één en na drie maanden. Geert de Decker: “Militairen zeggen op het moment zelf dat ze liever meteen naar huis willen, maar collega’s die wel worstelen, of geworsteld hebben, met posttraumatische stressstoornissen geven aan dat dit wel zinvol zou geweest zijn. Al is de cohesie bij onze piloten erg goed. Toch apprecieerden ze de aanwezigheid van onze padre de laatste twee maanden. Niet zozeer voor de zingeving, wel om eens stoom af te laten.”

De twee redcardholderteams, dat zijn de mensen die elke opdracht vooraf evalueren of die niet in strijd is met de Belgische inzetregels, kregen hun sas in Doha, Qatar. De Decker: “Zij vonden die dag heel goed voor het herstel van de teamgeest.”

Parlementslid Grosemans ijverde ook al tijdens de regering-Di Rupo voor een decompressieprogramma. Dat raakte snel in diskrediet na overtrokken beeldvorming van feestende militairen aan een Cypriotisch zwembad. Defensieminister Vandeput schreef de mogelijkheid in in zijn regeerprogramma. Al heette het vanaf dan adaptatiesas. “Voorlopig zijn geen vergelijkbare initiatieven gepland”, laat hij Grosemans weten. “Maar onze militairen in operatie worden voortdurend gemonitord. Indien nodig kunnen we daar onmiddellijk weer op ingaan.”

Onder vorig defensieminister De Crem raakte het zogeheten en nog maar net opgestarte decompressieprogramma meteen in diskrediet. Het programma waarbij militairen tussen opdracht en thuis even tijd krijgen zich weer aan te passen aan het gewone leven stierf een snelle dood na enigszins overtrokken beeldvorming van feestende militairen rond een Cypriotisch zwembad. Nochtans zijn de wetenschap alsook onze buurlanden overtuigd dat een rustmoment vlak na mentaal belastende oorlogsopdrachten zinvol zijn. Ook al om posttraumatische stressstoornissen (PTSS) te voorkomen. Defensieminister Vandeput schreef de mogelijkheid in in zijn regeerprogramma. Al heette het vanaf dan “adaptatiesas.”