Opmerkelijke manier om kinderen stil te houden: dwangbuis in de klas

De hele tijd stilzitten en goed opletten, het is niet aan elke leerling gegeven. Sommigen weten met hun energie geen blijf. Ze wiebelen op hun stoel, glijden uit hun bank of – erger nog – rollen over de vloer. Vervelend voor henzelf, voor hun medeleerlingen en voor de leerkrachten. Maar in Duitsland gebruikt een groeiend aantal scholen een creatieve oplossing: een met zand gevuld vest.

Een zwaar harnas, dat tot vijf kilogram kan wegen, en het de kinderen gewoon fysiek moeilijk maakt om veel te bewegen. Daardoor kunnen ze zich beter concentreren op de schooltaken zoals leren lezen en rekenen. Zo’n 200 scholen zouden de vesten, die tussen 140 en 170 euro kosten, al gebruiken.

Gerhild de Wall, verantwoordelijke voor de inclusie van de Grumbrechtstrasseschool in Hamburg legt in Der Spiegel uit dat de kinderen zelf totaal geen probleem hebben met de vesten. Volgens haar wordt ook niemand verplicht ze aan te trekken tegen zijn wil.

Armen en benen onder controle

Een van de ouders van de kinderen zegt dat haar negenjarige zoon Frederick al drie jaar een vest van twee kilogram heeft en dat het een positieve invloed heeft op de jongen die aan ADHD lijdt. ‘Hij trekt het vrijwillig aan’, zegt ze in het Hamburger Abendblatt. ‘Hij heeft het gevoel dat het hem helpt. Hij kan zich beter concentreren en neemt actiever deel aan de lessen omdat hij zich niet de hele tijd moet inspannen op zijn armen en benen onder controle te houden.’ Frederick zelf bevestigt dat: ‘De vest helpt mij me te kalmeren. Als ik het aanheb, is mijn handschrift niet meer zo’n gekrabbel.’

Maar de kritiek ligt voor de hand: de vesten zien er een beetje uit als een dwangbuis en het insnoeren van kinderen roepen ethische vragen op. Het kan misschien een probleem tijdelijk wat verlichten, maar het is geen afdoende remedie, zeggen de critici. En het zou kinderen ook stigmatiseren: wie met zo’n vest in de klas zit, krijgt meteen een duidelijke stempel dat hij of zij een probleem heeft.

Wanneer wel en wanneer niet?

Kinderpsychiater Michael Schulte-Markwort van het universitair psychiatrisch ziekenhuis in Eppendorf vreest bovendien dat het te gemakkelijk als middel gebruikt kan worden voor allerlei aandachtsstoornissen zonder dat daar een gedegen diagnose aan vooraf gegaan is.

‘Het kan om ADD (aandachtstekortstoornis) om ADHD (aandachtstekort-hyperkinetische stoornis) of om een leerstoornis’, zegt hij in Die Tageszeitung. ‘We moeten bepalen waar het precies over gaat. Daarvoor is een goede diagnose nodig’, zegt hij. Ook het feit dat er weinig of niets bekend is over de gevolgen op lange termijn, noopt heel wat experts tot enige terughoudendheid ten opzichte van dit wondermiddel.

Opvangcentra en therapeuten die met kinderen met ontwikkelingsproblemen werken, durven ook wel dergelijke vesten te gebruiken, maar daar maakt dat vaak deel uit van een heel gamma aan instrumenten zoals zware knuffels, friemelspeelgoedjes en meer. Daar is ook telkens de boodschap dat er degelijk onderzocht moet worden welke sensorische prikkels het kind nodig heeft, wat de onderliggende oorzaken zijn en wat de beste manier is om met de problematiek om te gaan.

Iets waar ook Professor Rudy Van Coster, hoofd van de dienst Kinderneurologie van het UZGent, de nadruk op legt. ‘Eerst moeten we toch nagaan wat er precies met het kind aan de hand is’, zegt hij. ‘Hebben we te maken met iemand die bijvoorbeeld echt aan ADHD lijdt? Of is het een kind dat gewoon wat rusteloos is omdat het slecht geslapen heeft of omdat er thuis allerlei spanningen zijn?’ Als er al een diagnose van bijvoorbeeld ADHD gesteld wordt, is Van Coster niet zeker dat zo’n zandvest daadwerkelijk de beste oplossing is. ‘Er moet nog veel onderzoek gebeuren naar de gevolgen van zo’n aanpak. Vergelijkende studies tussen kinderen die met of zonder zo’n vestje in de klas zitten en dergelijke. Dat is geen eenvoudige opdracht’, aldus professor Van Coster. Een kind dat in de klas iets te veel wiebelt op zijn stoel een vestje laten aantrekken, is volgens hem niet meteen de juiste aanpak.