"De braindrain moet nu gestopt worden"

Net als de stoommachine en elektriciteit zal artificiële intelligentie onze wereld drastisch veranderen, voorspelt de Europese Commissie. Vooral de Verenigde Staten en China spelen op dit moment een bepalende rol in de ontwikkeling van AI-toepassingen. Denk aan slimme assistenten, vertaalsoftware of de ontwikkeling van zelfrijdende wagens.

De Europese Unie miste de trein al in het eerste deel van de twintigste eeuw. Chinese en Amerikaanse bedrijven domineren vandaag het digitale tijdperk. Dat mag met artificiële intelligentie niet gebeuren, vindt Europa. Volgens de Europese Commissie moeten de publieke en private sector samen tegen eind 2020 ongeveer 20 miljard euro investeren in de technologie, om de concurrentie met China en de VS aan te gaan.

Verschillende wetenschappers willen een deel van dat geld gebruiken om Europese toponderzoekers in Europa te houden.

"Iedereen in het wereldje kent inderdaad onderzoekers die voor bedrijven zoals Google of Amazon beginnen te werken", zegt Francis Wyffels, expert robotica en artificiële intelligentie binnen IDLab van UGent-imec. "Meer zelfs: verschillende van mijn studenten kiezen er bewust voor om zich een jaar te verdiepen in zaken als deep learning, omdat ze weten dat grote techbedrijven daar vandaag erg zoekende zijn."

Adrenalinespuit

In een open brief roepen verschillende Europese A-instituten Europa op om dit jaar nog het European Lab for Learning & Intelligent Systems (of Ellis-lab) op te richten. Door alle straffe koppen samen te brengen onder een dak, moet Europa in staat zijn om mee te bepalen hoe artificiële intelligentie de wereld vorm zal geven.

Francis Wyffels begrijpt de bezorgdheid van de onderzoekers. "We moeten ervoor zorgen dat we in Europa niet enkel AI-producten zullen gebruiken die in de Verenigde Staten of China werden ontwikkeld." Maar hij ziet afgestudeerden evengoed de stap zetten naar Belgische techbedrijven zoals Robovision, ML6 of Octinion. 

Jonathan Berte, CEO van Robovision, vergelijkt de oproep voor het Ellis-lab met een naïeve adrenalinespuit die de oude academische wereld moet wakker schudden. Nog eens een onderzoeksgroep oprichten lijkt hem overbodig. "In België, en bij uitbreiding in Europa, wordt al enorm veel fundamenteel onderzoek gedaan naar alle facetten van artificiële intelligentie."

Hij ervaart ook geen al te grote problemen om talent aan te trekken. "Ook al heeft Robovision geen sexy Google-campus met pingpongtafels. Veel meer dan een radertje zijn in een gigantisch bedrijf willen mensen die bij ons komen werken echt het verschil maken. Ook al moeten ze daarvoor een stukje van hun loon inleveren ten opzichte van de grote techreuzen."

Niet per decreet

Het probleem is dat Robovision eerder de uitzondering is dan de regel. 

"Europa wil maar al te graag bedrijven voortbrengen die kunnen concurreren met Amerikaanse en Chinese techbedrijven", zegt Marc De Vos (UGent, Itinera). "Onderzoek aansturen vanuit de overheid zoals China doet, willen we niet. Maar je kunt ook de ecosystemen waarin Amerikaanse bedrijven groot worden niet per decreet opleggen. Dat moet kunnen groeien."

Dat kan Robovision-CEO Jonathan Berte alleen maar aanmoedigen. Hij zou niet liever hebben mochten onze overheden zich veel meer openstellen voor jonge, getalenteerde bedrijven die samen met de overheid innoveren. 

"We hebben geen extra subsidies nodig, maar kansen om ons talent te ontplooien. Het is belangrijk dat we de samenleving 2.0 in de steigers zetten." Daar zijn nu de omstandigheden niet optimaal voor. Zo is het voor start-ups niet eenvoudig om te innoveren in het hart van onze samenleving. "Je zou eens moeten weten hoeveel papierwerk en voorbereiding het kost om een openbare aanbesteding binnen te halen. Dat is niet haalbaar voor een bedrijf vol mensen die echt iets willen veranderen."