Direct naar artikelinhoud
verkiezingen

Hoe afhankelijk is de onafhankelijke kandidaat? “Dit is opportunisme langs twee kanten”

Jean-Marie Dedecker (LDD)Beeld Photo News

Dries Van Langenhove en Jean-Marie Dedecker komen beiden op als onafhankelijk kandidaat. De ene gaat zetelen in de fractie, de andere niet. Maar hoe (on)afhankelijk zijn van ze van hun partij en omgekeerd?

Hij heeft er zin in. Elke donderdag in de Kamer zijn redenaarstalent bovenhalen en de regering de mantel uitvegen. Jean-Marie Dedecker heeft het jaren gedaan en wil het in de nadagen van zijn carrière nog best eens overdoen. Hij duwt daarom de West-Vlaamse N-VA-lijst als onafhankelijke (DM 17/1)

Hij wil écht onafhankelijk blijven, geeft hij aan. Hij zal zich niet aansluiten bij de N-VA-fractie. “Ik hoef me dan niet te houden aan de partijdiscipline, behoud mijn freedom of speech. Maar vooral: ik zal elke week aan het woord komen. Bij een grote fractie als die van de N-VA kunnen per vragenuurtje maar drie mensen een vraag stellen. Ik heb geen zin om iedere keer zes weken te wachten.” 

Maar of hij ook de N-VA kritisch zal aanpakken? “Ik sta voor 80 procent achter de lijn van de partij, zeker als het gaat over migratie, veiligheid en ecologie.” 

‘Onafhankelijk politiek activist’

Dries Van Langenhove, voorman van de extreemrechtse club Schild & Vrienden, ging hem voor, als onafhankelijke lijsttrekker voor Vlaams Belang. Een belangrijk verschil: hij gaat wel degelijk zetelen in de Vlaams Belang-fractie, zo bevestigt partijvoorzitter Tom Van Grieken. “Onze standpunten liggen voor 99 procent in dezelfde lijn.” 

‘Van Langenhove bedoelt vooral dat hij zijn activiteiten met Schild & Vrienden en zijn nieuw mediakanaal gewoon zal voortzetten’
Tom Van GriekenVoorzitter Vlaams Belang

Van Langenhove zegt zelf een als “onafhankelijk politiek activist” naar het parlement te gaan. “Hij bedoelt daar vooral mee dat hij zijn activiteiten met Schild & Vrienden en zijn nieuw mediakanaal gewoon zal voortzetten. Daar zullen we ons vanuit de partij nooit mee bemoeien”, zegt Van Grieken. Van Langenhove was niet bereikbaar voor commentaar. Voor beide partijen blijft het balanceren.

Campagnemachine

Maar hoe afhankelijk van hun ‘gastpartij’ zijn ze eigenlijk?  Zowel Dedecker als Van Langenhove kan een beroep doen op de campagnemachine van N-VA en Vlaams Belang en die hebben ze nodig. 

De ex-judocoach zal de komende maanden vaak te zien zijn naast oud-minister en lijsttrekker van Defensie Sander Loones. Op eigen kracht zou het nooit lukken verkozen te geraken, geeft hij aan. “Om een LDD-lijst opnieuw op poten te zetten, heb ik de energie niet meer.” 

Van Langenhove is dan wel erg actief op de sociale media, een echte kiescampagne voeren is wel nog iets anders. Dan komt de ervaring van Vlaams Belang van pas.

Opportunisme

Omgekeerd profiteert de partij mee van het aantal stemmen dat de buitenstaander meebrengt. Vooral Dedecker is een stemmenkanon. Van Langenhove is de joker die wordt ingezet bij gebrek aan een grote Vlaams Belang-naam in Vlaams-Brabant. “Dit is opportunisme langs twee kanten”, geeft Dedecker toe. “Het is een verstandshuwelijk.”

N-VA kan het extra geld en medewerkers best missen

Wat bij Vlaams Belang ook meespeelt: momenteel komen ze niet aan de nodige vijf parlementsleden om een fractie te vormen. Als Van Langenhove verkozen geraakt en de andere resultaten vallen mee, wel. Een volwaardige fractie betekent meer parlementaire medewerkers, maar ook een hogere fractietoelage. Per parlementslid krijgt de partij dan 64.000 euro per jaar. 

Vandaar ook het belang dat Van Langenhove tot de fractie toetreedt. Dat Dedecker anders beslist, heeft veel minder impact voor N-VA, dat een veel grotere fractie is. De partij kan het extra geld en medewerkers best missen. 

Einzelgänger

Dedecker heeft ook ervaring als einzelgänger. In 2010 geraakte hij als enige LDD’er verkozen in het parlement. Toch wierp hij zich op door de mediatieke tussenkomsten als een erg zichtbaar parlementslid. Nu ziet hij een gelijkaardige rol zitten, mét steun van N-VA waar nodig. “Ik zal een beroep kunnen doen op hun studiedienst.”

“Ik kan me goed inbeelden dat heel wat N-VA’ers Dedecker ook als vrijbuiter niet zien zitten”, zegt Bart Maddens, politicoloog aan de KU Leuven. “Vaak is het met de ellebogen werken om aan bod te komen in die grote fractie. Alles wat je als parlementslid zegt en schrijft, moet worden goedgekeurd door de partij. En dan zou Dedecker elke week het hoge woord kunnen voeren en zijn eigen zin doen?” 

‘Ik kan me goed inbeelden dat heel wat N-VA’ers Dedecker ook als vrijbuiter niet zien zitten’
Bart MaddensPoliticoloog KU Leuven

Het risico voor Dedecker is sowieso veel kleiner dan voor de N-VA. Mocht hij in onmin geraken, hebben ze geen hefboom om hem in de pas te laten lopen. Ze kunnen hem niet uit de partij gooien, omdat hij er al buiten staat. Hij kan zijn vertrouwde rol blijven spelen. “Belangrijk is: hij zal zijn plaats zelf verdiend hebben. Als lijstduwer kreeg hij zijn zitje niet cadeau, in tegenstelling van Langenhove”, zegt Maddens.

De kans bestaat dat hij door zijn erg zichtbare tussenkomsten zijn electorale gewicht nog versterkt, schat de Leuvense politoloog in. “Gaat hij dan zijn LDD nieuw leven inblazen tegen de volgende verkiezingen van 2024? En hoe gaat N-VA met die herwonnen populariteit om?”