Onderwijs heeft tekort aan invallers
Hilversum
De NOS publiceerde maandag de resultaten van een rondgang langs zeven grote regionale invalpools. Bij het merendeel van deze pools is in korte tijd een derde van het bestand vertrokken. Daardoor moeten ze steeds vaker nee verkopen, als een school om een invaller vraagt. ‘We konden in de eerste week al niet voldoen aan een aanvraag van een school, dat is nog nooit eerder gebeurd’, vertelt een bestuurder van de Zeeuwse invalpool. En dan moet het griepseizoen nog beginnen.
In het christelijk onderwijs is het beeld niet anders. ‘De uitstroom is enorm’, zegt Ria Havinga van Onderwijstalenten, het personeelsbureau voor gereformeerde scholen in West- en Midden-Nederland. In de tweede week van oktober had ze 125 namen van invallers op de lijst staan. Vorig jaar waren dat er in dezelfde week nog 190. Voor december lijkt de situatie nog nijpender te worden: dit jaar 111 namen tegenover 203 vorig jaar. Havinga: ‘Jarenlang was het aantal invallers stabiel. Er stroomde 20 tot 40 procent uit naar een vaste baan. En ongeveer hetzelfde aantal kwam er nieuw bij. Voor scholen en beginnende leerkrachten was het een manier om kennis te maken met elkaar.’
Het tekort aan leerkrachten is ook goed zichtbaar bij vacatures voor vaste aanstellingen, zegt Havinga. ‘Normaal kregen we dertig tot veertig reacties op een vacature. Nu mag je blij zijn als je vijf sollicitanten hebt. En als gereformeerde school moet je dan nog maar afwachten of die qua identiteit bij de school passen. Vooral in West-Nederland is het heel moeilijk.’
Vorige week maakte een basisschool in de Zaanstreek bekend na de herfstvakantie een vierdaagse schoolweek in te voeren, vanwege het personeelstekort. Daarmee voldoet de school net niet aan de normen van de onderwijsinspectie. Maar, stelde Ellen Voskuilen van de scholenkoepel Zaan Primair ‘aan het onmogelijke kan niemand gehouden worden’. <
Gerlinda den Otter (31) kon na afronding van de pabo niet direct een vaste baan vinden. Daarom begon ze met invalwerk en dat beviel zo goed, dat ze het inmiddels ruim vijf jaar doet.
Inmiddels is het een bewuste keuze en wijst ze vacatures voor een vaste baan in het onderwijs steevast van de hand.
‘Ik reis graag en doe internationale projecten met jongeren’, vertelt ze. ‘Dat is goed te combineren met invalwerk. Afgelopen winter ben ik nog drie maanden weg geweest.’
Als ze in Nederland is, raakt haar agenda al snel vol met invalwerk. ‘Op dit moment sta ik vier tot vijf dagen per week voor de klas.’
Invalwerk vraagt andere kwaliteiten dan een vaste klas, zegt ze. Zelf bevalt het haar goed, omdat ze van afwisseling houdt. Al vindt ze het ook fijn als ze iets langer op dezelfde school invalt. ‘Dan leer je de kinderen beter kennen en kun je de volgende dag voorbereiden.’
Als een school de invaldag goed heeft voorbereid, volgt ze de planning. Voor de dagen dat er weinig geregeld is, heeft ze altijd zelf wat extra werkbladen en leuke lessen paraat.
‘s Ochtends neemt ze altijd de tijd voor wat voorstelspelletjes. ‘In het onderwijs werk je vanuit persoonlijk contact. Als je gelijk met de les begint, is het later op de schooldag veel moeilijker om lastige leerlingen op hun gedrag aan te spreken.’
Aart van Noord (29) werkt drie dagen per week voor reisorganisatie Beter-Uit. Op de andere dagen valt hij in als leerkracht.
‘Ik heb eerst de pabo gedaan en daarna geschiedenis gestudeerd. Tijdens die studie werkte ik ook al als invaller.’
Omdat het lesgeven niet zijn primaire bron van inkomsten is, vindt hij het invalwerk ideaal. Hij kan dan zelf aangeven op welke dagen hij beschikbaar is. ‘Ik werk bij Ippon, een organisatie die invallers regelt voor veel scholen. Daar kan ik mijn agenda openzetten op bepaalde dagen.’
Voor die dagen wordt hij vrijwel altijd gebeld. ‘Ik zit niet om werk verlegen.’
De voorbereiding verschilt nogal per school. ‘Soms is duidelijk wat je die dag gaat doen, en krijg je zelfs aantekeningen per kind. Op andere scholen moet je meer zelf uitzoeken. Dan kun je er minder uit halen. Ik probeer er wel elke dag het beste van te maken. De kinderen kunnen er ook niets aan doen dat hun vaste leerkracht er niet is.’
Gedurende de dag werkt hij aan een relatie met de kinderen. ‘Vertrouwen is een groot woord als je ergens maar één dag bent’, zegt hij. ‘Toch vinden kinderen het soms juist fijn om iets te vertellen aan iemand die ze niet kenden en die er voor een dag is. Dan ben je een klankbord voor hen.’
