Universiteiten willen meer vluchtelingen

Wie in een typische Vlaamse aula binnenstapt, zal weinig kleur zien op de banken. Laat staan dat er veel asielzoekers of erkende vluchtelingen les volgen. “Dat is een probleem”, zegt professor Ides Nicaise (KU Leuven). “We weten dat nieuwkomers vaak onder hun niveau werken. Journalisten, advocaten of artsen doen ongeschoolde jobs, zoals poetsen of werken in een grootkeuken. Dat is een grote verspilling van menselijk talent.”

De Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) wil onder meer een oplossing zoeken voor vluchtelingen die moeite hebben om hun diploma hier te laten erkennen en voor jongeren die hun studies in hun thuisland moesten onderbreken of nooit konden aanvatten. “Ze stoten op allerlei barrières: ze kennen de taal niet, zijn hun getuigschriften kwijt, ontberen financiële middelen of zijn volledig vereenzaamd”, zegt Nicaise. Op een studiedag zijn gisteren de eerste concrete voorstellen besproken. “Eén van de problemen is dat de asielzoekers of vluchtelingen het studieaanbod niet kennen”, zegt Nicaise. “Het zou al helpen mocht er één website komen met alle informatie in het Engels.”

Buddy

Maar de allergrootste drempel is de kennis van het Nederlands. “Het gaat nochtans om hoogopgeleide mensen die snel onze taal kunnen leren” zegt Nicaise. “Aan sommige universiteiten bestaan al mooie voorbeelden waarbij nieuwkomers een intensieve cursus Nederlands combineren met enkele lessen van hun toekomstige opleiding. En ze krijgen een soort buddy die met hen Nederlands praat en hen betrekt bij allerlei activiteiten. Alleen is het aanbod nu te beperkt.”

Het nodige geld vinden is ook niet simpel, asielzoekers hebben immers geen recht op een studietoelage of uitkering. “Erkende vluchtelingen wel, maar het OCMW stelt vaak scherpe voorwaarden, bijvoorbeeld dat ze meteen slagen of voor welbepaalde studies kiezen”, zegt Nicaise. “Dat kan soepeler.”

De voorstellen vragen de nodige investeringen van de universiteiten. “Maar die renderen op de lange termijn”, zegt de Antwerpse rector en VLIR-voorzitter Herman Van Goethem. “Wie hoog opgeleid is, leeft langer, is minder ziek, draagt bij aan de sociale zekerheid en de pensioenen. Het is daarom onze maatschappelijke opdracht om de barrières voor vluchtelingen weg te nemen.”

“Opnieuw beginnen”

Noree Humaira (38) ontvluchtte eind 2011 het conflict in Afghanistan. Samen met haar man en drie kinderen kwam ze naar België met een diploma in de dermatologie op zak. “Mijn werk is mijn passie”, zegt ze. “Ik wil mensen helpen, niet alleen geld verdienen.” Eén probleem: haar diploma werd niet erkend. En om de opleiding in België opnieuw te doen, moest ze al degelijk Nederlands spreken. “De eerste zes jaar heb ik Nederlands geleerd aan een centrum voor volwassenenonderwijs”, zegt ze. “Nu ben ik opnieuw aan mijn master geneeskunde begonnen. In totaal moet ik nog acht jaar studeren. De vakken zijn nochtans dezelfde. Het is eigenlijk niet eerlijk, maar het zijn de regels.”

Dankzij een speciaal programma aan de Universiteit Antwerpen krijgt ze nu een toelage voor intensieve taallessen en studiebegeleiding. “Het inschrijvingsgeld en de boeken moet ik wel zelf kopen”, zegt ze. “Maar het grootste probleem blijft de taal. Die leer je door ze te spreken, maar de mensen zijn hier heel gesloten. Het is moeilijk om contacten te leggen.”