Het verhaal van de man die 31 jaar onschuldig in de cel zat

Chris Picavet is zelf opgegroeid in Verrebroek, een gat in de Wase polders van rond de tweeduizend inwoners met alleen de beschermde Sint-Laurentiuskerk als opgemerkte bezienswaardigheid. Het is het type dorp waar iedereen elkaar kent. Met naam, achternaam én bijnaam. In 1979 was de 18-jarige Picavet dan ook erg verbaasd toen hij in de zondagsmis naast eeuwige vrijgezel Clara De Vos plots een man zag zitten. Het was Leon Van Huffel, die na 31 jaar opsluiting vrijgelaten was en zijn eerste mis kwam meepikken met zijn vrouw.

“Het verhaal intrigeerde mij meteen”, herinnert Picavet zich. “Maar op dat moment wist niemand hoe de vork precies in de steel zat. Je hoorde wel wat van dorpsbewoners, maar er was geen internet om die geruchten te verifiëren.”

Schande

Het opduiken van die ene man naast Clara De Vos bleef jaren sluimeren bij Picavet. Hij trouwde, verhuisde naar Sint-Niklaas en stootte in de bibliotheek van zijn schoonvader op een boekje waarin het hele verhaal van Van Huffel opgetekend stond: Boer Leon werd in 1948 als 24-jarige opgesloten voor de moord op zijn vader. Die had zichzelf opgehangen in de schuur. Maar omdat zelfmoord in het katholieke Vlaanderen van net na de Tweede Wereldoorlog een schande was voor de familie, en ook wel omdat de dode dan geen kerkelijke begrafenis kreeg, werd dat verzwegen. Door de zusters die het lijk moesten verleggen. Zelfs door de priester van Sint-Niklaas, waar het ouderlijke huis stond.

Leon moest en zou opdraaien voor de dood van zijn vader. Dat bleek ook uit de verklaring van de wetsdokter op het proces. Die maakte zich er nogal snel van af door te zeggen dat er wurging in het spel was, terwijl op foto’s later heel duidelijk te zien was dat het alleen maar over ophanging kon gaan. Gevolg: Leon werd veroordeeld tot 31 jaar opsluiting. “Ik wilde er meteen een boek over schrijven”, zegt Picavet. “Maar ik had op dat moment geen idee hoe je dat moest doen. Dus ben ik beginnen te lezen. Ik verslond drie tot vijf boeken per maand om de structuur onder de knie te krijgen. Zes jaar geleden ben ik dan voorzichtig begonnen aan mijn eigen boek. Tussen mijn werk bij de VRT door. Ik schreef stukjes op de trein, heb op een bepaald moment zelfs een deel weggegooid, maar uiteindelijk heb ik het toch kunnen afwerken.”

Acht maanden getrouwd

Het resultaat is een verhaal gebaseerd op waargebeurde feiten: ongeveer een derde is realiteit, de rest heeft Picavet een eigen invulling gegeven. “Ik wilde het eerst sec houden en het alleen maar hebben over Leon. Maar eigenlijk is ook het verhaal van zijn vrouw Clara straf. Op het moment dat Leon naar de gevangenis moest, waren ze nauwelijks acht maanden getrouwd. En toch heeft ze 31 jaar op hem gewacht. Ik denk niet dat ik het zou kunnen.”

Picavet verwerkte in zijn boek ook een portret van het boerenleven in de polder dat dreigt te verdwijnen door de uitbreiding van de Antwerpse haven. “Toen Leon zijn boerderij in 1947 gekocht had, was de Wase polder het mekka van de landbouw: veel ruimte, goeie grond, je kon niet beter vinden. Maar toen hij in 1979 vrij kwam, had de haven de regio overgenomen. Was hij ook dat nog kwijt.”

Toch heeft Picavet er geen 208 pagina’s durend tranendal van gemaakt. Er is ook plaats voor humor. “Het is niet de bedoeling dat je jezelf iets aandoet na de vijftigste pagina. Dus heb ik er onder meer een vriendin van zijn vrouw in verwerkt die gezegdes verkeerd uitspreekt. Ik kwam op het idee door een buurvrouw van mezelf die daar meesterlijk goed in was. Je voelt elke keer dat er iets mis is met het gezegde, maar je moet toch twee keer lezen om het door te hebben.”

Principieel

Blijft de vraag waarom Leon Van Huffel nooit vroeger is kunnen vrijkomen. “Dat had hij gekund”, zegt Picavet. “Maar alleen als hij een document ondertekende dat zei dat hij zijn vader vermoord had. Leon was een principieel iemand. Geen haar op zijn hoofd dat eraan dacht om dat te doen. Ook al vroeg zijn vrouw om dat papier wél te tekenen. Dus heeft Leon zijn 31 jaar tot de laatste dag uitgezeten. Zonder ooit eerherstel of een schadevergoeding te krijgen.”

Chris Picavet, Ik heb mijn vader niet gedood, is nu verkrijgbaar bij Davidsfonds Uitgeverij en kost 19,99 euro