De grootste teleurstelling zit voor Vansteenkiste in het uitblijven van een verbod op nachtvluchten. Het Departement Zorg had daar onrechtstreeks voor gepleit, door te adviseren voor een maximaal geluidsniveau voor piekgeluiden tot 60 decibel in de nachten. Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) is dat niet gevolgd.

“De nachtrust van omwonenden zal dus verstoord blijven”, zegt Vansteenkiste. “Studie na studie toont aan dat dit een grote impact heeft op de levenskwaliteit van mensen. Ze ervaren meer stress, hebben meer kans op hartfalen enzovoort. Dat er tijdens weekendnachten wel enkel nog vliegtuigen met een lager geluidsniveau mogen landen, is slechts een doekje voor het bloeden.”

Ook het feit dat de luchthavenuitbater zijn activiteiten nog mag doen groeien met 13 procent, is een doorn in het oog van Vansteenkiste. “We hadden minstens op een ‘standstill’ gehoopt, of zelfs een afbouwscenario. Als de luchthaven van Schiphol dat kan realiseren, waarom hier dan niet?”

“De luchthavenuitbater en de economie zijn de grote winnaars van de vergunning”, vat Vansteenkiste zijn mening samen. “De levenskwaliteit en de gezondheid van burgers zijn de verliezers.”

Brusselse minister overweegt beroep

Voor Brussels minister van Leefmilieu Alain Maron (Ecolo) is de nieuwe vergunning “een gemiste kans”, omdat die “onvoldoende de gezondheid en het welzijn van de omwonenden garandeert”. Hij overweegt om na analyse de Brusselse regering voor te stellen om ertegen in beroep te gaan.

De Brusselse regering had in haar advies gevraagd het aantal bewegingen te beperken tot 220.000 per jaar, de Brusselse geluidsnormen te respecteren, de nachtvluchten te schrappen en een vernieuwing van de vloot op te leggen, voor minder luidruchtige vliegtuigen. Ook de Vlaamse administratie ging in haar advies in dezelfde richting, zij het minder ambitieus, aldus Maron.

Maar Demir besliste om haar eigen administratie niet te volgen, en een plafond van 240.000 vluchten op te leggen met een veel tragere vermindering van de geluidsoverlast tegen 2032. De Ecolo-minister betreurt dan ook dat “de vragen van de Brusselse regering, die de gezondheid en het welzijn van de omwonenden wilde beschermen”, onvoldoende in rekening genomen werden. “We moeten besluiten dat de Vlaamse regering het welzijn en de gezondheid van tienduizenden omwonenden van de luchthaven, Vlamingen, Brusselaars en Walen heeft opgeofferd voor kortetermijnbelangen van de luchthaven”, stelt Maron. Hij zal de vergunning nu grondig analyseren, en als die analyse zijn eerste indruk bevestigt, zal hij de Brusselse regering voorstellen om in beroep te gaan.

Groen: “Demir offert gezondheid omwonenden op”

Ook oppositiepartij Groen heeft kritiek op de nieuwe omgevingsvergunning. Volgens fractieleider Mieke Schauvliege is de N-VA-minister er niet in geslaagd om in het dossier economie en gezondheid met elkaar te verzoenen. Integendeel, volgens Schauvliege “offert minister Demir de gezondheid van de omwonenden volledig op met alle bijhorende risico’s en kosten van dien”.

Voor oppositiepartij Groen gaan de opgelegde voorwaarden niet ver genoeg. Het blijft volgens Groen bij “een beperkt voornemen om pas tegen 2032 de overlast terug te schroeven en bovendien ook maar met 30 procent”. Volgens Schauvliege komt de minister “niet verder dan wat gerommel in de marge”.

“Concreet beleid om de leefbaarheid te verbeteren is er niet. Ook mag Brussels Airport Company het aantal vluchten nog verder laten toenemen tot 240.000, hoewel ook daar de administratie een plafond van 234.000 vluchten per jaar voorstelde. Het enige concrete wat op tafel ligt, is een lichte aanpassing van de vluchten in het het weekend”, klinkt de kritiek. “Mensen hebben niet alleen in het weekend recht op rust. Dat is een aankondiging om te sussen, maar ondertussen wordt de gezondheid van de duizenden omwonenden verder onder druk gezet”, meent Schauvliege.

Volgens Groen is de vergunning bovendien “juridisch wankel”. “De kans bestaat dat als er in beroep wordt gegaan, de vergunning vernietigd wordt, waardoor er van voor af aan begonnen moet worden”, aldus Schauvliege, die er ook nog op wijst dat het stikstofprobleem volgens haar “niet ten gronde is aangepakt”.

BBL: “Schiet tekort in ambitie en doelstellingen”

De nieuwe omgevingsvergunning schiet ook volgens Bond Beter Leefmilieu tekort wat betreft ambitie en doelstellingen. De organisatie laakt onder meer dat er te weinig gedaan is om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

In de nieuwe vergunning zitten een aantal kleinere goede zaken, zegt Jasper Wouters van Bond Beter Leefmilieu in een reactie. Die noemt onder ander het feit dat de “lawaaiproblematiek erkend wordt”. Toch schiet de nieuwe vergunning tekort wat betreft ambitie en doelstellingen, zegt BBL.

De organisatie wijst daarvoor onder meer naar de invoering van de stille weekendnachten. De nieuwe vergunning voorziet geen verbod op nachtvluchten, maar er komen wel stapsgewijs stille weekendnachten om het aantal slaapverstoorden sterk te verminderen. “Dat wil zeggen dat de slaap van heel wat mensen tijdens de week nog steeds verstoord zal zijn”, zegt BBL, die een en ander dan ook kwalificeert als “onvoldoende”.

Een tweede bemerking is dat aan de doelstellingen in de vergunning te weinig concrete maatregelen zijn gekoppeld. Bovendien zijn er geen maatregelen voorzien wat betreft de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen, zegt Wouters.

Tobback: “Demir plaatst uitbreiding luchthaven boven gezondheid omwonenden”

Ook Vooruit heeft grote vragen bij de beslissing. “Dit is een doekje voor het bloeden, en roept meer vragen dan antwoorden op”, zegt Vlaams Parlementslid Bruno Tobback. Hij krabt zich stevig in de kruin bij de beslissing van Demir. “Zo is het mij een raadsel hoe de minister met deze vergunning de overlast op de omwonenden wil verminderen door te zorgen voor een leefbare omgeving én gelijktijdig de toekomst van de luchthaven wil garanderen, zoals steeds naar voren wordt geschoven.”

Hij wijst er ook op dat de beslissing van Demir op verschillende belangrijke punten afwijkt van de gewestelijke omgevingsvergunningscommissie. “Ze laat in de toekomst een pak meer vluchten toe, doet niets aan de nachtvluchten, en formuleert enkel wat vage doelstellingen om binnen acht jaar het aantal slaapgestoorden te verminderen”, klinkt het. “Er moeten goede redenen zijn om af te wijken van zo’n advies. Maar die zijn mij op dit moment niet duidelijk”.

Volgens Tobback plaatst Demir de uitbreiding van de luchthaven “boven de gezondheid en het welzijn van de omwonenden”. “De gezondheidskost van 400 miljoen per jaar, die lapt Demir gewoon aan haar laars”, besluit Tobback.

VOKA: “Strenge voorwaarden mogen geen eindpunt zijn”

Werkgeversorganisatie VOKA zegt in een reactie te hopen dat de strenge voorwaarden in de vergunning geen eindpunt zijn. “Strenge exploitatiebeperkingen”, klinkt het. “Op korte termijn is de continuïteit en de ontwikkeling van de luchthaven nog mogelijk en worden de huidige activiteiten en de jobs gevrijwaard”, aldus VOKA. “Maar op langere termijn creëert het plafond op het aantal vliegbewegingen onzekerheid over de toekomstige groei van Brussels Airport.”

De werkgeversorganisatie hoopt dan ook dat het plafond doorbroken kan worden door technologische ontwikkelingen en innovatie in de luchtvaartindustrie met steeds stillere en zuinigere vliegtuigen. “De nieuwe omgevingsvergunning houdt hier nog geen rekening mee en mag dan ook geen eindpunt zijn voor een duurzame groei van de luchthaven”, aldus VOKA.

Burgemeester Steenokkerzeel: “Goed evenwicht tussen economie en leefbaarheid

Kurt Ryon (Klaver-N-VA), burgemeester van Steenokkerzeel, is wel tevreden met de inhoud van de nieuwe omgevingsvergunning. “Er zijn goede stappen gezet, die tot een goed evenwicht tussen economische zekerheid en de leefbaarheid van omwonenden hebben gezorgd”, vindt hij.

De burgemeester is specifiek tevreden met enkele beperkingen die de uitbater opgelegd heeft gekregen. “Dat er een plafond komt op het aantal vluchten, betekent dat er niet mag uitgebreid worden naar ons dorp”, zegt Ryon. “Dat was voor ons heel belangrijk.”

Ryon stipt daarnaast aan dat Brussels Airport Company stappen moet zetten om het vervuilde water dat Steenokkerzeel binnenstroomt, op te kuisen. Binnen drie maanden moet er actie ondernomen worden, binnen twee jaar moeten er resultaten behaald zijn. Ook met het feit dat er beperkingen zijn opgelegd op het grondlawaai van de vliegtuigen, is Ryon tevreden.

“Je kan altijd meer doen, maar dit zijn gedegen afspraken en goede stappen. De luchthaven heeft de mogelijkheid om te blijven opereren, maar met een aantal voorwaarden”, vat Ryon samen. “We hebben het gevoel dat er naar onze bezorgdheden is geluisterd.”

Gezondheid en vervuiling onvoldoende in rekening gebracht, meent Federale Ombudsman

De Federale Ombudsman voor de luchthaven Brussel-Nationaal heeft kritiek op de beslissing van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir over de nieuwe omgevingsvergunning voor Brussels Airport. De ombudsman reageert “verbaasd” op het feit dat de minister “niet meer aandacht schenkt aan de gezondheids- en vervuilingsaspecten van de luchthavenactiviteit”. “In 2024 kunnen we ons niet alles meer permitteren in de naam van de economie”, zegt ombudsman Philippe Touwaide.

De ombudsman zegt dat hij de economische rol van de luchthaven nooit heeft betwist. Maar hij is van mening “dat er ook rekening gehouden moet worden met de externe gevolgen van deze lawaaierige en vervuilende activiteit”. Zo wijst Touwaide op de gevolgen voor de gezondheid (gaande van slaapstoornissen tot stress) en het milieu (bv. luchtvervuiling en lawaai).

De ombudsman reageert ook “verbaasd” op het feit dat minister Demir het heeft over het nemen van maatregelen met betrekking tot de vliegtuigtypes die ‘s nachts op Brussel-Nationaal worden toegelaten “terwijl ze zelf ook de geluidsnormen aan de grond (een gewestelijke bevoegdheid) verwart met de individuele geluidsniveaus van vliegtuigen (een federale bevoegdheid)”. “Het ingrijpen op de toegestane vliegtuigtypes hangt enkel af van de federale regering”, merkt Touwaide op.

De ombudsman stipt ook een positief punt aan. Zo is hij tevreden dat “zijn vaak herhaalde eis om een bijna volledige geluidsmuur en een overdekte proefdraailoods voor het testen van reactoren te bouwen eindelijk zal worden ingewilligd”. Hij voegt er wel aan toe dat die beslissing rijkelijk laat komt, want de besluiten werden al in 1988 en 1989 genomen, maar werden nooit uitgevoerd.