Direct naar artikelinhoud
Droogte

Hoelang nog voor er geen water meer uit uw kraan komt?

Boetes, maatregelen en noodplannen: vijf vragen over de droogte
Beeld Joris Casaer

“Er is voldoende drinkwater, zelfs als de droogte blijft duren”, verklaarde minister van Leefmilieu Joke Schauvliege in VTM NIEUWS. Maar hoelang kan de droogte aanhouden voor er wél tekorten optreden? En hoe zou de overheid die tekorten dan aanpakken?

en

1. Vanaf wanneer komt de drinkwatervoorziening in de problemen?

Het regent maatregelen, boetes en codes om overmatig waterverbruik te bestrijden. Toch is er volgens Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) geen probleem met de drinkwatervoorziening. “Er is voldoende drinkwater, zelfs als de droogte blijft duren”, verklaarde ze.

Maar hoe lang mag die droogte aanhouden voor het tekort aan drinkwater wél een probleem wordt? Experts houden het vaak op een vage "paar maanden", maar Carl Heyrman, directeur van koepelorganisatie voor waterbedrijven AquaFlanders, geeft een specifiekere prognose. "Als het de komende twee maanden nog zo droog blijft en het verbruik niet daalt, is de kans op tekorten groot." Op piekmomenten gebeurt het volgens hem nu al vaak dat er minder druk staat op het water dat uit de kraan komt. "Wanneer de vraag het aanbod begint te overstijgen, daalt de druk op de kraan stelselmatig." 

'Als het de komende twee maanden nog zo droog blijft en het verbruik niet daalt, is de kans op tekorten groot'
Carl Heyrman, directeur van AquaFlanders

2. Wat als er echt niet genoeg drinkwater meer is?

De Nederlanders zijn er al langer uit: bij acute waterproblemen krijgen hun dijken, die kunnen breken bij droogte, voorrang op water. Zo ver staat Vlaanderen echter nog niet. Bij watertekorten wordt hier de recent opgerichte droogtecommissie opgeroepen. Die bevat leden van de kabinetten van de ministers van Mobiliteit en Leefmilieu, vertegenwoordigers van waterbedrijven en vertegenwoordigers van het Vlaams crisiscentrum. De commissie volgt de droogte nauwgezet op.

Toch ligt het crisismanagement bij watertekort in de handen van een ander comité. Dat bevat naast de droogtecommissie ook de gouverneurs van de Vlaamse provincies en de minister van Leefmilieu, momenteel Joke Schauvliege. Dat comité maakt een 'waterverdeling' op. Een vaag begrip voor een plan dat bepaalt wie nog water krijgt en wie droog komt te staan.

2. Wat als er echt niet genoeg drinkwater meer is?
Beeld Damon De Backer

Voorlopig is er echter geen concrete voorrangsregeling, maar wordt er in een overlegcomité een verdeling uitgewerkt. "Het kader van het waternoodplan bestaat, maar de exacte waterverdeling hangt af van de waternoodzaak en de getroffen regio", legt Katrien Smet van de Vlaamse Milieumaatschappij uit.

"Het drinkwater voor de gezinnen krijgt alvast voorrang", legt Heyrman uit. "Ziekenhuizen krijgen ook prioriteit, want die mogen natuurlijk niet zonder water komen te zitten. Daarna komen bijvoorbeeld de industrieën die van vitaal belang zijn voor de economie." 

'Het kader van het waternoodplan bestaat, maar de exacte waterverdeling hangt af van de waternoodzaak en de getroffen regio'
Katrien Smet, Vlaamse milieumaatschappij

3. Welke sectoren worden het meest getroffen door de droogte?

Geen enkele sector wordt zo hard door de droogte getroffen als de landbouw. En elke sector binnen de landbouw kreunt op zijn eigen manier onder de aanhoudende droogte. Omdat het gras op de velden bijvoorbeeld verdort, kunnen de dieren er niet meer van eten en moeten ze bijgevoederd worden, wat de landbouwers extra op kosten jaagt. “Wat groenten betreft is er vooral schade bij bonen, erwten en bladgroenten”, zegt Luc Vanoirbeek, de woordvoerder van de Boerenbond. Ook andere bedrijven hebben wel grote hoeveelheden water nodig, maar zetten stevig in op het hergebruik van water, zodat ze niet direct in de problemen komen. Dat is bijvoorbeeld zo voor voedingsbedrijven en een aantal carwashes. 

Wie nog wel in de klappen deelt, zijn de tuincentra. “Zij klagen erover dat hun verkoop gedaald is”, zegt Filip Horemans van Unizo. “Hun klanten weten natuurlijk dat het geen goed idee is om nu nieuwe planten in te tuin te zetten”. Het verlies dat de tuincentra nu lijden, verwachten ze volgens Horemans wel in het najaar goed te maken, omdat de mensen dan met nieuwe planten de schade in hun tuin zouden herstellen.

3. Welke sectoren worden het meest getroffen door de droogte?
Beeld Damon De Backer

4. Hoe groot is de schade? 

Hoe groot de schade voor landbouwers op dit moment al is, is volgens Vanoirbeek moeilijk te zeggen. “Maar het wordt echt erg”, zegt hij. Minister Schauvliege heeft ondertussen al een procedure opgestart om de droogte officieel te laten erkennen als landbouwramp. De droogte van vorig jaar werd ondertussen erkend, en de overheid heeft daarvoor al 724.683 euro aan schadevergoedingen uitgekeerd. 

Ook sportclubs met grasvelden zijn door de droogte geraakt. In Oost-Vlaanderen mogen bijvoorbeeld sportvelden overdag niet besproeid worden. "Het is dan ook onmogelijk om alle vier onze terreinen nu goed te houden", zegt Eddy Pauwels van voetbalclub KVV Zelzate. "Een veld ligt er volledig verdroogd bij." 

5. Waar krijgen we boetes voor?

Voorlopig zijn enkel in West- en Oost-Vlaanderen maatregelen met boetes van kracht. Zo is het op dit moment verboden om leidingwater te gebruiken om de auto te wassen, een zwembad of vijver te vullen, de tuin of het dak te besproeien en straten te reinigen. Die activiteiten mogen ook niet met regenwater gebeuren, behalve voor 8 uur 's morgens of na 20 uur 's avonds.

Daarnaast is het voor landbouwers en particulieren verboden om water uit onbevaarbare rivieren en beken op te pompen. Ook mogen regenwaterputten niet gevuld worden met leidingwater. Boetes voor overtredingen met waterverbruik kunnen oplopen van 200 euro tot 1.600 euro. Het is de lokale politie die de boetes uitschrijft, maar dat doet het op vraag van de gouverneurs van West- en Oost-Vlaanderen die de maatregelen uitvaardigden. 

Voorlopig zijn enkel in West- en Oost-Vlaanderen maatregelen met boetes van kracht

Concrete controles zijn echter moeilijk, waardoor de politie moet hopen watermisbruikers op heterdaad te betrappen. Wel kan bij twijfel over de inhoud van een regenwaterput een staal genomen worden om te controleren of de put niet aangevuld is met leidingwater.

Ziekenhuizen zouden prioriteit krijgen bij watertekorten.Beeld iStock