Studenten reageren op artikel kleine Noah (4): “Die slechthorendheid kan ook onderdeel van je identiteit zijn”

InGazet van Antwerpenvan afgelopen zaterdag kon u lezen hoe ouders uit Hoevenen (Kapellen) ijveren voor de terugbetaling van het Baha, het hoortoestel via botgeleiding dat hun anders nagenoeg doof zoontje Noah (4) in staat stelt om te horen. Het toestel wordt in vergelijking met sommige andere hoortoestellen niet terugbetaald, met als gevolg dat de ouders van Noah elke vijf jaar 8.000 euro moeten uitgeven aan het Baha van hun zoontje. Ze vinden het heel erg dat kinderen van ouders die het financieel niet breed hebben, zo’n apparaatje nooit zullen krijgen. En dat terwijl horen een basisrecht is.

De ouders vertelden ook dat hun kind zonder te kunnen horen, geen kans zal hebben om een zelfstandig leven uit te bouwen en te integreren in de maatschappij.

“Een begrijpelijke reactie en de mening van de meeste mensen”, zegt Paulien Jenard (20). “Maar dat komt omdat er in de media zelden dingen verschijnen over de Vlaamse Gebarentaal en een trotse dovengemeenschap.”

Paulien is studente Toegepaste Taalkunde op de campus in de Antwerpse Sint-Andriesstraat die nu deel uitmaakt van de KU Leuven. Paulien hoort zelf prima, en tóch studeert ze Vlaamse Gebarentaal. De studenten kiezen in hun bachelor Toegepaste Taalkunde naast het Nederlands voor nog twee andere talen. Vlaamse Gebarentaal is net als Spaans of Arabisch een mogelijke derde taal.

Myriam Vermeerbergen is de eerste professor Vlaamse Gebarentaal. “Het werd in het academiejaar 2008-2009 hier geïntroduceerd. Je kan kiezen voor Vlaamse Gebarentaal in de bachelor, master en een postgraduaat. In 2013 studeerden de eerste studenten met Vlaamse Gebarentaal in hun takenpakket af. Ik heb nu zelfs twee studenten Vlaamse Gebarentaal die aan een doctoraat werken. Net als gesproken talen, wordt Vlaamse Gebarentaal al eeuwenlang gebruikt en evolueert ze ook mee met de tijd. En ja, het is niet hetzelfde als Duitse of Franse Gebarentaal.”

Caro Brosens (24) uit Essen leert Vlaamse Gebarentaal tijdens haar master Journalistiek. Een heel bewuste keuze voor Caro, want ze is zelf slechthorend.

De meeste mensen kunnen geluiden horen tussen de nul decibel en de 140. Bij Caro liggen haar beginwaarden tussen de 50 en 70 decibel, naargelang de frequentie. “Ik ben opgevoed zonder Vlaamse Gebarentaal. Rond mijn tiende kreeg ik mijn eerste hoorapparaatje. Op school heb ik altijd in het horend onderwijs meegedraaid. Ik had een zorgjuf die me hielp en in het middelbaar kreeg ik Gon-begeleiding. Het is eigenlijk pas na het bekijken van een Amerikaanse televisiereeks dat ik interesse kreeg om gebarentaal te studeren en de wereld van de doven te leren kennen.”

Verrijking

Voor Caro is het een enorme verrijking, zegt ze. “Die slechthorendheid was lange tijd geen onderdeel van mijn identiteit, maar nu dus wel. En ik ben er heel blij mee. Het is een hele cultuur die erbij komt. Ik vind het jammer dat ik pas op mijn 22ste - ik heb eerst nog een bachelor Engels-Spaans gestudeerd - dit alles leer kennen. Via mijn eigen ervaringen, ben ik overtuigd dat slechthorende of dove kinderen gebaat zijn bij het leren van Vlaamse Gebarentaal op jonge leeftijd, ook voor hun taalontwikkeling. Het ene sluit het andere niet uit. Zelf draag ik nog steeds aan beide kanten een hoorapparaat om te kunnen communiceren met mijn horende omgeving, hoewel het veel aangenamer is zonder. Door gebarentaal ben ik nu zelfzeker genoeg om ze af en toe thuis te laten. Ik begrijp dat die ouders een hoorapparaat belangrijk vinden. Toch zou ik hen aanraden om hun zoontje zeker ook gebarentaal te laten leren.”

Het beste voorbeeld dat je als dove een zelfstandig leven kan uitbouwen met Vlaamse Gebarentaal, is Kristof De Weerdt (43) uit Heist-op-den-Berg. Hij doceert taalvaardigheid aan de KU Leuven en geeft ook les in de Master Tolken.

“Ik ben opgegroeid met een hoorapparaat, maar de laatste tijd draag ik het minder en minder”, vertelt Kristof, terwijl een gebarentolk onze vragen vertaalt. Maar zelfs zonder tolk kan Kristof zich verstaanbaar maken. “Mijn ouders en mijn broer zijn ook doof. Als kind heb ik vroeger thuis altijd Vlaamse Gebarentaal gesproken. Maar in individuele contacten met mensen die geen gebarentaal kunnen, red ik mij ook. Ik spreek dan Nederlands. In individuele contacten lukt dat beter dan in groep.”

Kristof voelt zich prima geïntegreerd in de maatschappij, ook zonder hoorapparaat. ”Ik heb een huis, ben getrouwd, heb twee kinderen en geef hier les op de universiteit. Mijn vrouw is ook doof. Onze kinderen horen wel. Thuis spreken wij Vlaamse Gebarentaal, op school spreken onze kinderen gewoon Nederlands zoals iedereen.”

Kristof begrijpt wel de angst van de ouders van Noah (4). “Als je als ouder te horen krijgt dat je kindje slechthorend of doof is, denk je meteen dat zijn toekomstkansen ondermijnd zijn. Zeker als je zelf hoort. Ik kan hen echt aanraden om Vlaamse Gebarentaal te leren zodat ze die ook met hun zoontje kunnen spreken. Je kan er even veel mee uitdrukken als in het Nederlands.”

Riziv geeft ouders hoop

Intussen laat Sandra De Clercq van het Belgische Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (Riziv) weten dat de dienst zich bewust is van het hoge supplement dat rechthebbenden moeten betalen voor een Baha. “Het verschil met bijvoorbeeld een cochleair implantaat dat wel nagenoeg helemaal wordt terugbetaald, is te hoog. Daarom wordt er momenteel nagegaan of er budgettaire ruimte is om prioritair de terugbetaling voor een botgeleid hoortoestel zoals dat van Noah te verhogen.”