De regering-Michel moest op zoek naar 1,4 miljard euro om het budget voor dit jaar op koers te houden. Het Monitoringcomité dat de begroting van dichtbij opvolgt, had voor de regering een inspanning tussen een vork van 700 miljoen tot 1,4 miljard euro naar voren schoven om de begrotingsambities waar te maken. De regering besliste om voor het maximale scenario te gaan.

Voor aanvang luidde het echter dat het niet de bedoeling was om de oefening te klaren via grote nieuwe maatregelen, noch in de inkomsten, noch in de uitgaven. Er was sprake van “een sterke monitoring”, zodat “maatregelen die al gepland waren maar niet helemaal correct geïmplementeerd zijn alsnog hun vooropgestelde rendement halen”. Lees: de klus werd geklaard met technische correcties.

Zo kondigde minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) enkele fiscale meevallers aan: de vennootschapsbelasting voor havens levert 42 miljoen euro op, en meer voorafbetalingen in de vennootschapsbelasting brachten dan weer 216 miljoen euro extra binnen.

LEES OOK. Kristof Calvo (Groen) niet onder de indruk: “Regering lijkt niet meer echt te kunnen beslissen”

Met de begrotingscontrole heeft de regering een eerste groot dossier afgerond. De discussie over het Energiepact, de zware beroepen in de hervorming van de pensioenen en de beursgang van Belfius liggen nog op de plank. “Er volgen nog veel ministerraden tot aan het einde van deze legislatuur”, reageerde premier Michel. Hij gaf aan dat hij zo snel mogelijk een akkoord over de zware beroepen wil en dat met de Europese Commissie contacten lopen over Belfius.

Peeters: “Zonder besparingen in sociale zekerheid”

Vice-premier Kris Peeters (CD&V) is alvast tevreden met het akkoord. “De begroting is structureel op orde zonder besparingen in de sociale zekerheid. Bovendien hebben we 80 miljoen extra vrijgemaakt voor armoedebestrijding.”

Vanaf 1 juli komt er 40 euro per maand bij het leefloon voor gezinshoofden bij - dus ook alleenstaanden met kinderen. De Inkomensgarantie voor Ouderen stijgt 13,2 euro per maand voor alleenstaanden en 8,8 euro per maand voor samenwonenden. De inkomensvervangende tegemoetkoming voor mensen met een handicap gaat 40 euro per maand omhoog.

Peeters had ook goed nieuws voor e-commerçanten, de logistieke sector, en de land- en tuinbouw: “De lastenverlaging voor e-commerce waar ik vorige zomer al voor pleitte, komt er. Daardoor maken we ons land even competitief als de buurlanden op vlak van e-commerce. Verder wordt het concurrentienadeel tegenover de buurlanden weggewerkt voor de verhuur van opslagruimten. Ook dat is erg goed nieuws voor de logistieke sector. Tot slot ondersteunen we de land- en tuinbouwsector door een carry back-systeem in te voeren. Verliezen door weersomstandigheden kunnen daardoor in de vennootschaps- of personenbelasting verrekend worden met de winst van de voorbije 3 jaar.”

Meer geld voor justitie (en pro deo-advocaten)

Minister van Justitie Koen Geens jubelde dan weer, omdat de CD&V-excellentie “extra middelen voor drie essentiële taken binnen justitie en onze veiligheid” verkreeg. Het gaat om bijkomende middelen (16,5 miljoen euro) zodat pro deo-advocaten een correcte vergoeding krijgt voor hun werk, geld zodat vertrekkend personeel bij justititie “één op één” vervangen kan worden, en 1,8 miljoen euro voor extra personeel bij de de Staatsveiligheid.

Ook minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) kon laten aankondigen dat er middelen worden vrijgemaakt opdat het personeelsbestand van de politie op peil kan worden gehouden.

Minder opvang voor vluchtelingen

Ook staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) droeg bij aan de goednieuwsshow: de opvangcapaciteit voor vluchtelingen wordt tegen het einde van het jaar verder afgebouwd tot 17.361 plaatsen. Er wordt vooral bespaard op individuele opvang, zodat de verhouding collectieve versus individuele opvangplaatsen 60 tegen 40 procent wordt.

“De asielinstroom is stabiel op een laag niveau, wat ruimte geeft om verder in te krimpen en kosten te besparen”, aldus Francken. “Tot het niveau van vóór de migratiecrisis.”

En verder...

Minister Van Overtveldt kondigde ook aan dat - in een poging om de inkomsten uit roerende voorheffingen op te drijven - dividenden kopen vanuit het buitenland wordt ingeperkt. Als minister voor Fiscale Fraudebestrijding krijgt hij ook 25 miljoen euro extra voor de strijd tegen fiscale fraude.

Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) kondigde tenslotte aan dat de regionale ziekenhuizen extra geld krijgen, die netwerken kunnen dus verder worden uitgebouwd.

Begroting nauwelijks gezonder

Uit berekeningen van de krant De Tijd blijkt intussen echter dat de besparingen die de regering-Michel in deze regeerperiode heeft gedaan, grotendeels werden tenietgedaan door belastingverlagingen.

De overheid gaf - rente-uitgaven niet meegerekend - tussen 2014 en 2019 2,6 procentpunten minder uit. Terwijl ze eind 2014 51,9 procent van het bruto binnenlands product uitgaf, zal dat eind 2019 49,3 procent zijn.

Maar de besparingen zijn vrijwel niet gebruikt om de begroting op orde te zetten, wel om belastingverlagingen te financieren. De taxshift - waarbij de personenbelasting en de lasten voor bedrijven verlaagd werden - en de verlaging van de vennootschapsbelasting deden de belastingdruk zakken met 2,2 procentpunten.

Daardoor is de begroting slechts 0,4 procent van het bruto binnenlands product (1,8 miljard euro) gezonder geworden. Ondanks de beperkte besparingsinspanningen is het begrotingstekort wel gezakt van 3,1 procent van het bbp eind 2014 naar 1 procent. Maar die verbetering is grotendeels te danken aan de lage rente (1 procent) en de betere conjunctuur (0,7 procent), berekende De Tijd.