Direct naar artikelinhoud

Zwarte Piet triomfeert in Dokkum: 'Uit de weg meneer, de demonstranten komen niet meer'

Er is een speciaal vak voor hen ingeruimd, maar de anti-Zwarte Piet-activisten komen zaterdag niet in Dokkum aan. Boze Friezen houden hun bussen op de snelweg tegen.

Het lege demonstratievak voor de anti-Zwarte Pietbetogers.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Dokkum is het bekendst van de heilige Bonifatius die hier 13 eeuwen geleden door nog niet gekerstende Friezen in de pan werd gehakt. Dat Dokkum in 2017 werd uitgekozen voor de intocht van een andere heilige, Nicolaas van Myra, had juist te maken met de gunstige veiligheidssituatie, zo wordt gespeculeerd. Deze heilige ligt immers al een paar jaar flink onder vuur vanwege zijn knecht.

Dokkum, dat ligt helemaal in de noordoosthoek van Friesland, vér van de Randstad. Idealiter laten fanatieke voor- of tegenstander van de traditionele kleur van die knecht zich door zo'n afstand ontmoedigen.

Idealiter, want kijk omhoog naar de donkergrijze lucht en je ziet al enige activiteit. Boven Dokkum cirkelt een vliegtuig met een voor een iedereen leesbare banner 'Wij willen Zwarte Pieten'. Beneden op de grond valt de regen ondertussen met bakken neer op honderden papa's en mama's en jonge kinderen achter de dranghekken, en op bijna net zo veel mannen van de veiligheid. 'Dokkum is goed voorbereid', meldde de autoriteiten gisteren trots, en dat kun je zien.

Lees verder onder de foto.

De hele dag cirkelde een vliegtuigje met spandoek over Dokkum.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Project P

Veiligheidsmannen houden je tegen op de brug naar Hanspoort, waar de Sint straks langs komt en waar heerlijke geuren van oliebollen de neusgaten beroeren, afkomstig uit een kraam die onbereikbaar is. Waarom? Langs deze route moeten 150 demonstranten van de stichting tegen racisme Nederland Wordt Beter naar een vak op de Markt worden geëscorteerd. Die demonstranten hadden er alláng moeten zijn. De politie is er even verderop aan de Altenasteek al twee uur helemaal klaar voor.

Waar blijven die demonstranten? Vraag dat maar aan doorregende papa's en mama's met natte smartphones met beslagen schermjes: de twee anti-racisme-bussen zijn op A7 klemgereden door Friese kerels die van activisten tegen Zwarte Piet even weinig moeten hebben als in de 8ste eeuw van Bonefatius. Het project dat ze op de A7 uitvoeren werd op Facebook gelanceerd onder de naam Project P: 'Buskes mei ZeurPieten' tegengehouden. En dus heeft de oliebollenkraam geen klandizie. 

En daardoor heeft de oliebollenkraam bij de Hanspoort geen klandizie. Oliebollenverkoopster Olga is een Russische uit Letland met een Armeense man en heeft nu alle tijd om met de pers te praten. 'Zwarte Piet is een traditie van hier, buitenlanders moeten lokale tradities accepteren', zegt zij. Maar wat als een lokale traditie kwetsend is voor mensen die hier geboren en getogen zijn? Een securitykerel mengt zich in het gesprek: 'Hij kan me niet zwart genoeg zijn!'

Lees verder onder de foto.

Zwarte Piet is een traditie van hier, buitenlanders moeten lokale tradities accepteren
De Letse oliebollenverkoopster Olga
Kinderen trotseren met hun ouders de regen om Sinterklaas te verwelkomen in DokkumBeeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Geen toegang

Daar wordt door flink wat Friezen die hier regen en wind trotseren genuanceerder over gedacht. Neem Janou, die met man, zoon, buren en buurkinderen uit Nijeberkoop komt. 'Tradities veranderen altijd', zegt zij. 'Het is alleen maar goed als een traditie zich aanpast, dán is een traditie vitaal.' Enith en Jo-Albert zijn hier met dochter Sinne, zoon Jort en zoon Sytze. Zij komen uit Oosterwierum en staan 'voor alle kleuren' open.

Om vijf voor twaalf worden de hekken bij Hanspoort ineens weggehaald. Hordes verkleumde mensen spoeden zich naar de oliebollenkraam. 'Die demonstranten komen niet meer', verklaart de securitykerel het openstellen van de route naar de kraam. De klemgereden bussen moeten omkeren naar de Randstad: Dokkums burgermeester heeft bekendgemaakt dat ze de veiligheid van de anti-Zwarte-Piet-betogers in de gewijzigde omstandigheden niet meer kan garanderen en hun geen toegang verleent.

Geen toegang
Beeld ANP

Wel toegang tot Dokkum krijgt de heilige Nicolaas van Myra. Even voor half één stapt hij van de stoomboot op de De Dijk. Toevallig is het dan net even droog. In zijn gevolg een gezelschap van goeddeels zwarte en semi-zwarte Pieten. Slechts één witte Piet wordt gesignaleerd, de Meisjespiet uit het Sinterklaasjournaal: die zit in haar eentje op een bankje achter dranghekken op de kade.

Het vak voor de delegatie van Kick Out Zwarte Piet op de Markt blijft een leeg vierkant, op een eenzaam ecotoilet na. Na tien minuten gaat het weer hard regenen. Flink wat mensen vluchten aan de Diepswal het prachtige Museum Dokkum binnen. Daar verkopen ze behalve Bonifatiusbier ook een Bonifatiuskruidenbitter, een beproefd middel tegen koude botten, en waarschijnlijk ook tegen spanningen betreffende tradities.

Demonstranten vermoeden opzet bij autoriteiten

Toen bleek dat de bussen van de actiegroep Kick Out Zwarte Piet op de A7 waren klemgereden en de betogers met grote vertraging in Dokkum zouden arriveren, besloot Marga Waanders, burgemeester van Dongeradeel waartoe Dokkum behoort, de vergunning voor de demonstratie in te trekken. 'Het is het enige goede besluit dat genomen kon worden, gelet op de situatie', lichtte zij zaterdagmiddag toe. 'Er waren signalen dat er nog meer blokkades zouden volgen en dat er ook pro-Zwarte Pietactivisten in de stad aanwezig waren.'

Er was, kortom, geen tijd meer om dingen in goede banen te leiden en de veiligheid van alle bezoekers was in het geding. Dat hun demonstratie om veiligheidsredenen op het laatste moment niet mocht doorgaan, geloven de actievoerders van Kick Out Zwarte Piet geenszins. 'Relschoppers hebben met behulp van het systeem voor elkaar gekregen dat het recht om te demonstreren in dit land de nek wordt omgedraaid', aldus woordvoerder Jerry Afriyie. 'Het witte geweld loont.' Na de blokkade op de A7 reden de bussen verder onder politiebegeleiding. Volgens Afriyie is er opzettelijk te langzaam gereden. 'Toen bleek het ineens te gevaarlijk om ons nog naar de demonstratieplek te brengen. Er was absoluut opzet in het spel.'

Een inzamelingsactie voor de actievoerders die de snelweg blokkeerden had zondag al 20 duizend euro opgeleverd. Die geldpot is bedoeld om eventuele boetes uit te betalen.