Kritiek op maatregelen tegen schijnerkenningen van kinderen: "Ook echte ouders zijn weerloos"
De regering trekt ten strijde tegen schijnerkenningen van kinderen die louter dienen om verblijfspapieren te krijgen. Daartoe keurde ze een wet goed die het fenomeen strafbaar maakt. Het Federaal Migratiecentrum Myria is kritisch.
Om aan verblijfspapieren te geraken, kunnen vrouwen die hier illegaal verblijven hun kind laten erkennen door een Belg of een man die hier legaal verblijft. Het kan ook omgekeerd: een man zonder papieren kan een Belgisch kind erkennen om verblijfsrecht te krijgen.
Daarom keurde de federale regering in september een nieuwe wet goed om het fenomeen beter te bestrijden. De wet maakt schijnerkenning, of een poging ertoe, strafbaar. Zowel de vader kan worden bestraft als de moeder die ermee instemt. De gevangenisstraf en geldboete zijn dezelfde als voor een schijnhuwelijk. De strafrechter kan een schijnerkenning nietig verklaren, ook als pas achteraf wordt ontdekt dat er fraude in het spel is - net als bij schijnhuwelijken.
Bovendien geeft de wet ambtenaren van de burgerlijke stand de macht om een erkenning uit te stellen of te weigeren als er ernstige aanwijzingen zijn dat het om een schijnerkenning gaat. De wet gaat uiterlijk in op 1 april 2018.
Maar het Federaal Migratiecentrum Myria struikelt over een aantal zaken. Myria vindt het problematisch dat een erkenning zelfs kan worden uitgesteld of geweigerd als er een biologische band is. Daarnaast vindt het centrum de bewijzen die de vader moet aanbrengen bijzonder zwaar. "De ambtenaar kan voor de erkenning liefst zeven documenten eisen, en niet alleen wanneer er een vermoeden is van fraude", hekelt Myria. "Sommige documenten, zoals de geboorteakte, zijn niet voor iedereen evident te verkrijgen, want ze moeten vaak in het herkomstland worden opgevraagd. Wat met asielzoekers of erkende vluchtelingen die niet kunnen terugkeren?"
'Hoe geraak je aan al die papieren als je niet terug kunt naar je land?'
'Geen sociale rechten'
Bovendien stelt Myria zich de vraag hoe de ambtenaar concreet te werk zal gaan om de eerlijkheid van de ouders na te gaan. Myria klaagt ook aan dat er in de wet geen specifieke beroepsprocedure is voorzien om een weigering tot erkenning aan te vechten. De wet houdt ook onvoldoende rekening met het belang van het kind, dat volgens het Kinderrechtenverdrag het recht heeft om zijn afstamming te kennen. "Daarnaast beschikken moeder en kind niet over sociale rechten en riskeren ze het land uitgezet te worden. En zonder vaderlijke verwantschap is het moeilijker om alimentatierecht en erfrecht op te eisen."
Eigenlijk gaat de wet veel verder dan nodig is, vindt het centrum nog. "De Dienst Vreemdelingenzaken kan vandaag al het verblijfsrecht intrekken als er fraude is gepleegd om verblijfsrecht te krijgen."
Het ziet er niet naar uit dat de regering de wet nog zal bijspijkeren. Zowel staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA) als justitieminister Koen Geens (CD&V) wijzen op de ernst van de problematiek. "Het fenomeen 'bébé-papiers' is de nieuwe vorm van schijnrelatie en dus van misbruik geworden", zegt Francken. "Een kind is geen instrument is om volwassenen aan papieren te helpen."
Geens stelt dat de wet zowel in preventieve als in repressieve maatregelen voorziet. Hij benadrukt dat ouders met een sociale en/of biologische band niets te vrezen hebben en dat er juist meer oog is voor het belang van het kind.