Direct naar artikelinhoud
Cordon sanitaire

Schutkring rond extreemrechts verdunt: cordon sanitaire is toe aan update

Schutkring rond extreemrechts verdunt: cordon sanitaire is toe aan update
Beeld Photo News

Terwijl heel Vlaanderen naar Ninove en Grimbergen kijkt, staat het cordon sanitaire ook verderop, in Willebroek, ter discussie. Is de schutkring rond extreemrechts niet langer relevant? Of is ze net toe aan vernieuwing?

Het was even schrikken voor de socialisten in Willebroek. Dat de man die in 2006 en 2012 de lijst van Vlaams Belang trok sinds kort bij N-VA zat, wisten ze wel. Maar dat hij nu ook kans maakt om schepen te worden in een coalitie van N-VA, CD&V en Open Vld, is voor hen een brug te ver. “Het is duidelijk dat hij zijn ideeën niet heeft afgezworen. Ze zijn gewoon mee verhuisd naar N-VA”, zegt lokaal voorzitter Nick Van Kerckhoven.

Kevin Eeraerts (N-VA) stapte in 2016 uit het Vlaams Belang. Hij zetelde ruim een jaar als onafhankelijk gemeenteraadslid voordat hij eind 2017 werd opgevist door N-VA. In zijn kiescampagne focuste hij op de bescherming van de Vlaamse identiteit. Een boodschap die aansloeg, want zondag haalde hij 515 voorkeurstemmen. Mede dankzij die stemmen kon N-VA haar aantal zetels verhogen van 11 naar 13.

Het toeval wil: Vlaams Belang haalde bij de vorige verkiezingen 2 zetels. Dit jaar kwam de partij niet meer op. “De twee zetels van Vlaams Belang zitten nu gewoon bij N-VA”, stelt Van Kerckhoven. Op Facebook circuleren complottheorieën van groenen en socialisten. Zij sluiten niet uit dat er een akkoord werd gesmeed tussen N-VA en Vlaams Belang. Maar burgemeester Eddy Bevers (N-VA) ontkent formeel: “Het cordon blijft overeind.”

‘De twee zetels van Vlaams Belang zitten nu gewoon bij N-VA’
Nick Van Kerckhoven, voorzitter sp.a Willebroek

Verbrand

De monsterscore van Forza Ninove rond Vlaams Belanger Guy D’haeseleer. De coalitie van Open Vld, N-VA en CD&V met ex-VB’er Bert Schoofs in Beringen. De onderhandelingen tussen Open Vld en N-VA met Bart Laeremans, oud-VB-senator, in Grimbergen. Het is duidelijk dat Willebroek niet de enige plek is waar het cordon sanitaire, dat intussen bijna 30 jaar oud is, ter discussie staat.

“Het cordon is zo lek als een zeef”, stelt Dries Deweer, politiek filosoof aan de Universiteit van Tilburg, die afgelopen woensdag een opiniestuk schreef (DM 17/10). Willebroek bevestigt die these, klinkt het. “Uiteraard ben je als voormalig Vlaams Belanger niet eeuwig verbrand. Maar de distantiëring van die partij moet wel duurzaam en geloofwaardig zijn. Er moet op zijn minst voldoende tijd overgaan voordat je naar een andere partij gaat.”

Zo eist CD&V in Willebroek dat Eeraerts geen schepen wordt in het nieuwe college. Een schuldbekentenis, vindt Deweer. “Ofwel is er geen probleem en dan mag hij in het college zetelen. Ofwel is dat er wél, en sluit je een samenwerking uit.” Het illustreert volgens de filosoof dat in dit verhaal niet enkel N-VA, maar alle democratische partijen, boter op het hoofd hebben. “In Beringen probeerde sp.a ook aan boord te kruipen.”

Hellend vlak

Wat is het cordon sanitaire? En heeft het nog wel zin? Deze week vuurden studenten massaal vragen af op Carl Devos, professor politicologie aan de UGent. “Het probleem is dat ik die vragen moeilijk kan beantwoorden”, zegt Devos. “De kleine lettertjes van het cordon sanitaire zijn immers nooit geschreven. Daardoor zijn er nu ook zoveel problemen bij de toepassing.”

Het cordon is dringend toe aan verfijning, zegt Devos. “Al die lokale debatjes zijn symptomen van een fundamentele vraag: wat verstaan we onder het cordon sanitaire?” Terwijl sommige politici niet proper genoeg kunnen zijn, lijkt voor anderen alles mogelijk. “Ik vind dat het begrip in Willebroek serieus wordt opgerekt. De man heeft een lidkaart van N-VA.”

Jos Geysels, de geestelijke vader van het cordon sanitaire, pleit alvast voor een strikte invulling van het cordon. “Zeker als je ziet hoeveel mensen er na de nederlaag van het Vlaams Belang in 2014 zijn weggevloeid naar andere partijen.”

‘Je zou bijvoorbeeld enkel politici kunnen uitsluiten die de islam per definitie onverzoenbaar vinden met de democratie’
Carl Devos (UGent), politicoloog

Maar zou het cordon niet beter rond een discours dan rond een partij worden opgetrokken? “Je zou bijvoorbeeld enkel politici kunnen uitsluiten die de islam per definitie onverzoenbaar vinden met de democratie”, suggereert Devos. “Alleen zou je ze niet te eten willen geven: de N-VA’ers en CD&V’ers die er ook zo over denken.”