John Crombez: “We moeten sommige mensen minstens tijdelijk beletten om kinderen te krijgen”

2018 was geen vrolijk jaar voor sp.a-voorzitter John Crombez, na de F-16-mails en de tegenvallende verkiezingen. Hij had zijn vertrek aangekondigd als de verkiezingen tegenvielen, maar de partij vroeg hem nadrukkelijk aan te blijven. 

Je zou denken dat John Crombez de handen vol heeft met de sp.a. Maar dan raakte bekend dat hij zich in zijn schaarse vrije tijd over slachtoffers van tienerpooiers ontfermt. Soms gaat hij hen zelfs persoonlijk uit de klauwen van de criminelen halen. 

Vanwaar die grote betrokkenheid?

John Crombez: “Dertig jaar geleden nam mijn leraar Nederlands me mee naar zomerkampen voor kinderen uit de jeugdzorg. Sindsdien heeft die wereld me niet meer losgelaten. Ik begeleid nog altijd jongens met een zwaar verleden. Het laatste anderhalf jaar probeer ik ook een handje te helpen in het vluchthuis voor slachtoffers van tienerpooiers dat Saskia Van Nieuwenhove (jeugdzorgexperte, red.) heeft opgericht.

“Zij is daarmee begonnen na een lang gesprek met een slachtoffer uit Antwerpen. Ze was net meerderjarig, waardoor ze de jeugdinstelling moest verlaten. Maar omdat ze niet bij haar familie in West-Vlaanderen terechtkon, was ze naar Antwerpen verhuisd. Ze zag geen andere oplossing dan weer in de armen van haar pooiers te lopen. Dat meisje was het eerste dat Saskia heeft opgevangen.”

U bent haar zelf gaan weghalen bij haar pooiers, vertelde u in de krant.

“Ik zat op een congres in Den Haag toen ze me belde. Helemaal in paniek. Ze vreesde dat ze haar iets zouden aandoen. ‘Kom je me halen?’ vroeg ze. Ik kon pas rond middernacht in Deurne zijn, maar raadde haar aan om sigaretten te gaan halen en weg te blijven tot ik er was. Toen we samen haar spullen ophaalden, verscheen er een meisje van 15 in het deurgat. Ik heb de politie gebeld en die heeft haar de volgende ochtend bevrijd.”

De pooiers konden er niet mee lachen. U werd bedreigd via sociale media.

“Ze zouden me in de zee verdrinken. Tja. Als politicus ben ik niet onder de indruk van die taal. Maar die gasten gaan gewoon door, zelfs met een enkelband.

“Via dat eerste slachtoffer heb ik nog andere meisjes leren kennen. Ze zijn allemaal sinds hun 13de of 14de gedrogeerd, mishandeld en seksueel uitgebuit. U kunt zich de trauma's, eetstoornissen en crisissen voorstellen die ze doormaken. Het wraakroependste is dat er geen enkele vorm van bescherming was voor die meisjes. De Vlaamse jeugdzorg geeft al anderhalf jaar niet thuis en minimaliseert het probleem. Ze denken dat het over een zestigtal meisjes gaat, terwijl het er honderden zijn. Het jongste meisje is 11 jaar, voor zover ik weet. In Nederland hebben ze het fenomeen wél in kaart gebracht: daar gaat het om 1.500 slachtoffers.”

Die meisjes hebben meestal geen stabiele thuis, ze worden 'gerekruteerd' in de instellingen en lopen vaak zelf terug naar hun pooiers.

“We moeten de daders aanpakken. Hun namen en adressen zijn bekend en ze hebben zware feiten gepleegd. Toch zijn een paar daders vrijgesproken, onder meer omdat de jeugdzorg had nagelaten om voor de verdediging van de slachtoffers te zorgen. Dat is georganiseerde misdaad, hè. Ze vormen een netwerk tot in Nederland. Als het fout loopt tussen een pooier en een meisje, staat er meteen een andere klaar om haar over te nemen. En blijkbaar is er een groot klantenbestand: sommige meisjes moeten tot twintig mannen per nacht doen, voor 100 à 150 euro per klant. Tel maar uit.”

De directeur van Payoke zag al meerdere medewerkers uitvallen met een burn-out, omdat het emotioneel zo zwaar is om met zulke meisjes te werken. En u neemt het er als partijvoorzitter bij?

“De opvang en begeleiding gebeurt door vrijwilligers uit de jeugdhulp die Saskia bijstaan. Ik probeer in de marge te helpen waar ik kan, ik help mee werk zoeken of een bankrekening openen. Soms neem ik hen mee als ik door Vlaanderen rijd. Dan beginnen ze te vertellen over wat ze hebben meegemaakt. Als je zelf een dochter hebt, hakt dat er zwaar in. Ik bewonder hun veerkracht. Je ziet dat ze aan de beterhand zijn, nu ze een veilige haven hebben gevonden. Maar de succesvolle aanpak van een handvol vrijwilligers maakt het falen van de jeugdzorg nog pijnlijker. Je herkent een samenleving aan de manier waarop ze met haar zwaksten omgaat.”

Hoe verklaart u dat het aantal jongeren met psychische problemen almaar toeneemt?

“Het systeem werkt niet. Jongeren in nood moet je zo snel mogelijk helpen. Maar alle agenda's van zorgverleners zitten zó vol dat ze soms een jaar moeten wachten op een eerste gesprek. Tegen dan zijn de problemen vaak geëscaleerd. Zelfs kinderen met zelfmoordneigingen worden op een wachtlijst gezet, ook als ze al pogingen hebben ondernomen.

Nood aan een gesprek?

Wie met vragen zit over zelfdoding, kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de site zelfmoord1813.be

“We moeten zwaar investeren in de preventieve hulp en de eerstelijnszorg. Anders zal het aantal probleemjongeren blijven stijgen, net als de uitgaven. De jeugdzorg is een administratief systeem geworden waarin je kinderen niet meer efficiënt kúnt helpen. En telkens als er een verhaal in de media komt, gaat die administratie in overdrive om het probleem te minimaliseren.”

Veel jeugdzorgwerkers vinden dat sommige ouders ongeschikt zijn om kinderen op de wereld te zetten. Toen jeugdrechter Inge Claes dat hardop zei in Radio Gaga, kreeg ze een storm van kritiek.

“Als je hulpverleners hoort vertellen over baby's met een overdosis, omdat ze via de navelstreng te veel rotzooi hebben binnengekregen, twijfel je niet meer. Die kinderen moeten afkicken in de couveuse en krijsen van de pijn. Sommige verslaafde moeders zetten zo meer dan drie kinderen op de wereld. Dat kun je als maatschappij niet blijven slikken.

“Ik vind dat de bescherming van het kind moet voorgaan op het recht op ouderschap. We moeten sommige mensen minstens tijdelijk beletten om kinderen te krijgen.”

Maar in onze christelijke samenleving krijgt u dat er wellicht nooit door.

“Abortus en euthanasie zijn vandaag toch ook mogelijk? Het is tijd voor een debat daarover, de ellende is te groot. Geen enkele goede christen kan daar blind voor blijven.”

Lees het hele interview in Humo.