Vakantiedagen weggeven aan collega’s? Dat doen we niet

De regeling om vakantiedagen op te sparen voor later heeft geen succes. Geen enkele sector heeft er tot nu toe een cao over afgesloten. Hetzelfde geldt voor de mogelijkheid om vakantiedagen te schenken aan een collega. Beide regelingen maken deel uit van de Wet op werkbaar en wendbaar werk, ook wel bekend als de wet-Peeters.

Met die wet wilde minister van Werk Kris Peeters (CD&V) loopbanen aantrekkelijker maken en arbeidsregels versoepelen. Maar blijkbaar was er geen vraag naar deze vormen van versoepeling. Dat is ook de ervaring van Wim Depondt, expert bij HR-dienstverlener Groep S. In een evaluatie van het arbeidsmarktbeleid van de regering deelt hij beide maatregelen in bij de flops. “Niemand zat erop te wachten”, zegt Depondt. Als verklaring voor het gebrek aan succes wijst hij op enkele praktische aspecten. Om te beginnen is de hoeveelheid vakantiedagen die je kunt opsparen, beperkt. Slechts een deel van de vakantiedagen en de inhaalrust voor overuren komen ervoor in aanmerking. Ook dreigen er complicaties als een werknemer met een spaartegoed naar een ander bedrijf zou overstappen. “En wat vakantiedagen wegschenken betreft: dat klinkt goed, maar wat als de poetsvrouw vijf dagen schenkt aan de ceo? Dan verwacht ik wel een probleem.”

Hinderpalen

Het is niet zo dat er helemaal geen belangstelling is voor loopbaansparen. Op sectorniveau wordt het systeem weliswaar niet toegepast, maar enkele individuele bedrijven hebben wel laten weten dat ze ermee aan de slag willen. De wettelijke procedure voorziet dat ze die wens aanhangig maken, waarna het desbetreffende paritaire comité van werkgevers- en werknemersorganisaties zich erover buigt. In de sector van de kleding- en confectiebedrijven heeft zo’n verzoek tot een njet geleid. Andere verzoeken zijn ingediend in de sectoren van de bedienden (aanvullend paritair comité 200), de chemie en de petroleumsector.

De werkgeversfederatie van de chemie, Essenscia, is in principe voorstander, maar ziet ook concrete hinderpalen. “Een goed startpunt, maar het toepassingsgebied is beperkt en het is onduidelijk hoe het spaarsysteem kan worden overgedragen naar een andere werkgever of sector.” Essenscia pleit voor een toepassing op alle soorten overuren en voor overdraagbaarheid. Terwijl werkgevers nu bang zijn voor extra complexiteit, koesteren werknemers­organisaties om een andere reden argwaan. Ze sluiten niet uit dat de werkgever druk zal uitoefenen om wettelijke vakantie niet onmiddellijk, maar pas later op te nemen.

Geert Vermeir van HR-dienstverlener SD Worx denkt dat de toepassing van het loopbaansparen nu wordt beperkt doordat de sociale partners er een doorslaggevende rol in kregen. Pas als werkgevers en werknemers op intersectoraal, noch op sectoraal niveau overeenstemming bereiken, komen de bedrijven aan zet. “Dat betekent dat pas na anderhalf jaar de weg vrij komt voor de ondernemingen”, zegt Vermeir. “Ik ben ervan overtuigd dat loopbaansparen meer toegepast zou worden als de regering meteen de wettelijke mogelijkheid had geschapen voor individuele bedrijven. Het systeem is beheersbaar op bedrijfsniveau. Zodra je dat niveau overstijgt, neemt de complexiteit toe.”

Ouderschapsverlof

SD Worx behoort, net als Colruyt, tot de zeldzame bedrijven die het loopbaansparen wel al toepassen. Dat gebeurt buiten de wet-Peeters om, op basis van een andere rechtsbron. “Dat kan, al ben je dan wel beperkter in het aantal soorten vakantie dat je kunt opnemen. Bij ons kun je de anciënniteitsdagen opsparen en de vrije dagen die op ondernemingsniveau toegekend worden.”

Bij SD Worx maken 295 van de ongeveer 1.750 werknemers er gebruik van, onder wie Vermeir zelf. “Ik heb er gebruik van gemaakt omdat ik door ouderschapsverlof al relatief veel vrije tijd had. De opgespaarde dagen kunnen later nog van pas komen.” De werknemers van SD Worx hebben samen 1.332 dagen opgespaard, wat neerkomt op gemiddeld 4,5 dagen per werknemer.