47 jaar oud. Dat is de gemiddelde leeftijd van een Vlaamse kandidaat op een Kamerlijst bij de verkiezingen van 9 juni. Tot die vaststelling komt de KU Leuven, die alle Vlaamse kandidaten voor de Kamerlijsten van de komende verkiezingen doorlichtte. De onderzoekers gingen terug tot 1987 en kwamen tot de vaststelling dat de Kamerlijst-kandidaten nog nooit zo oud waren als nu. In 1987 lag het gemiddelde nog op 40,4 jaar. Vrouwelijke kandidaten zijn anno 2024 bovendien gemiddeld nog net iets ouder dan hun mannelijke collega’s: vrouwen zijn gemiddeld 47,8 jaar, mannen 46,4 jaar.

Zelfs bij de partij die gemiddeld de jongste kandidaten op haar Kamerlijsten heeft staan, ligt de leeftijd nu flink hoger: de gemiddelde Open VLD’er die opkomt voor de Kamer is 44 jaar. Bij de liberalen is de gemiddelde leeftijd de voorbije dertig jaar redelijk constant gebleven, maar bij alle andere partijen zijn de kandidaten sindsdien gestaag verouderd.

Het oudste kandidatenkorps heeft Vlaams Belang, waar de gemiddelde leeftijd 52,5 jaar is. Samen met Agalev/Groen is Vlaams Belang de partij waar de verouderingstrend op lange termijn het meest uitgesproken is. Beide partijen hadden in 1987 een uitzonderlijk jong kandidatenkorps. Bij beide partijen lag de gemiddelde leeftijd toen onder de 40 jaar, voor Agalev zelfs onder de 35 jaar. Die gemiddelde Groen-kandidaat is dertig jaar later liefst meer dan tien jaar ouder geworden: 46,6 jaar. Die vaststelling is des te opmerkelijker, omdat eerder bleek dat Vlaams Belang en Groen net bij first voters, de allerjongste kiezers in Vlaanderen, de twee populairste partijen zijn.

Dat oudere kandidaten weer aan boord gehesen worden, bleek in januari al. Vooral traditionele partijen haalden voor hun lijsten gepensioneerde raspaarden van stal om op 9 juni nog een laatste keer op te draven. Zo duwt de tachtigjarige Wivina De Meester (CD&V) in Antwerpen de Kamerlijst. Socialist Louis Tobback, intussen 85, wordt in Vlaams Brabant lijstduwer bij de opvolgers voor de Kamer.

Telkens ging het om coryfeeën met een rijkgevulde politieke carrière, vaak uit politieke dynastieën, die ingezet werden omdat voor de traditionele partijen elke stem telt. De centrumpartijen hadden het in de peilingen hard te verduren – vooral voor hen is de inzet op 9 juni hoog.

Ritssysteem

Niet alleen worden kandidaten ouder, ze worden ook weer mannelijker. Nochtans zijn partijen sinds 2002 verplicht om evenveel mannen als vrouwen op hun lijsten te zetten. Sinds 1994 moeten de twee kandidaten bovenaan hun lijsten elk een ander geslacht hebben. De vraag is: in hoeverre krijgen vrouwen ook verkiesbare plaatsen? Volgens de onderzoekers steeg die trend van 1987 tot 2019 (van 12,6 procent naar 47,6 procent). Maar voor het eerst in meer dan dertig jaar daalt het percentage vrouwen op verkiesbare plaatsen weer.

Nog opvallender, ook hier weer is Groen bij de slechtste leerlingen van de klas. Dit keer samen met Vlaams Belang en Open VLD. CD&V is de beste leerling van de klas. De christendemocraten hebben meer vrouwelijke dan mannelijke lijsttrekkers. Bovendien paste de partij deze verkiezingen het ritssysteem toe over de hele lijst. Daarbij wisselen vrouwen en mannen elkaar telkens over de hele lijst af.

Lees ook

Nooit te oud om even een lijst te duwen