Een bijsluiter ‘voor dummy’s’? Symbolen maken uitleg medicijnen eenvoudiger

Bijsluiters? Het lijkt op die meldingen die je krijgt over cookies: iedereen ziet ze, nauwelijks iemand leest ze. De nadruk in de teksten met kleine lettertjes ligt volgens het Nederlandse geneesmiddelenagentschap CBG (College ter Beoordeling van Geneesmiddelen) ook veel te veel op mogelijke bijwerkingen. En te weinig op hoe een patiënt een middel moet gebruiken en hoe effectief het is. 

Dat kan anders voor het agentschap. In de toekomst willen ze een ‘bij-bijsluiter’, ter grootte van een aanvullend A4'tje, waarin heel simpel staat uitgelegd hoe je een medicijn moet nemen. Daar komen ook symbolen aan te pas. Een glas water als je het geneesmiddel met water moet doorslikken. Een kruis met een glas en een fles als je geen alcohol mag drinken. 

Website 

“Een heel interessante aanpak”, zegt Lieven Zwaenepoel, de woordvoerder van de apothekersbond APB. “Ook bij ons is er een behoefte om informatie op een goede manier beschikbaar te maken voor patiënten.” Hij geeft aan dat een bijsluiter zo ingewikkeld is opgesteld, omdat die aan allerlei wettelijke verplichtingen moet voldoen. Toch onderzoekt de apothekersbond ook hoe zij patiënten op een eenvoudige manier aan de juiste inlichtingen kunnen helpen. 

“Er zijn momenteel verschillende initiatieven die lopen”, zegt Zwaenepoel. “Patiënten horen wel van hun dokter en apotheker hoe ze een medicament moeten nemen. Maar mondelinge informatie is vluchtig, van een gewoon gesprek blijft vaak niet zo veel hangen. Dankzij technologie is het vandaag mogelijk om dat te verbeteren. Hoe we dat het best kunnen doen, is nu nog zoeken.” 

Een van de projecten is My Puff, een app waarmee patiënten die een puffer nodig hebben om astma te behandelen alles kunnen leren over welke inhalatietechnieken ze moeten bezigen. In Brussel loopt er volgens Zwaenepoel nog een proefproject om via pictogrammen informatie te geven over medicatie. “Omdat we daar met een multiculturele context zitten met veel anderstaligen, kunnen pictogrammen tonen hoe mensen een bepaald middel moeten nemen”, zegt hij. 

Ook het verkeersinstituut VIAS heeft er begin dit jaar nog voor gepleit om eenvoudige pictogrammen op geneesmiddelen te zetten. Veel automobilisten kruipen zo achter het stuur terwijl sommige medicamenten hetzelfde effect hebben als een alcoholgehalte van 0,5 tot 0,8 promille. Zeker slaap- of kalmeermiddelen kunnen een invloed hebben op de rijcapaciteiten. 

Vertrouwen

Het Nederlandse geneesmiddelenagentschap hoopt met de bij-bijsluiter ook het vertrouwen in geneesmiddelen op te trekken. In plaats van patiënten af te schrikken met een lange lijst aan nevenwerkingen, is het misschien niet slecht om patiënten erop te wijzen wat het middel voor goeds kan doen. “We willen de ‘gunstige effecten’ beter onder de aandacht brengen”, klinkt het nog in de Nederlandse krant Algemeen Dagblad.  

In ons land volgt het geneesmiddelenagentschap FAGG de resultaten van het Nederlandse pilootproject op de voet. Momenteel is er nog maar voor twee medicijnen een ‘bijsluiter voor dummy’s’, maar in een volgende fase wordt dat uitgebreid naar een honderdtal. 

“We geloven ook dat eenvoudige informatie de therapietrouw kan verbeteren”, zegt woordvoerder Olivier Christiaens. “Bij antibiotica zie je dat patiënten vaak het doosje niet volledig uitnemen, wat de resistentie van bacteriën in de hand kan werken. Over een jaar of twee krijgt het Nederlandse project een uitgebreide evaluatie. Dan willen we weten of de voordelen ook opwegen tegen de kosten voor de extra bijsluiter. Maar hoe dan ook bevat het Nederlandse project elementen die voor ons interessant zijn.”