De links tussen projectontwikkelaar Erik Van der Paal en de Belgische politiek

Op vrijdagmiddag 20 oktober raakt geen gewone sterveling binnen in het sterrenrestaurant 't Fornuis. Op de eerste verdieping van het oude herenhuis verzorgt de bekende tv-kok Johan Segers de receptie voor de vijfenveertigste verjaardag van projectontwikkelaar Erik Van der Paal. Hij is de stille vennoot van Land Invest Group. De jarige wil geen geschenken voor de heuglijke gebeurtenis. Hij vraagt de aanwezigen om een storting voor het goede doel, een vereniging voor kinderen in moeilijkheden. In de rustieke eetzaal verzamelen een vijftigtal vrienden en kennissen. Op het menu staan klassieke, Belgische hapjes.

'Geen enveloppes meer'

Onder de aanwezigen het kruim van de Antwerpse politiek. Zij zakken na hun wekelijks schepencollege af naar Van der Paal. Voor N-VA tekenen burgemeester Bart De Wever, schepenen Koen Kennis, Fons Duchateau, Rob Van de Velde en parlementslid Annick De Ridder present. Voor CD&V gaat het om schepenen Marc Van Peel en Caroline Bastiaens. Uit Gent is ex-gedeputeerde Geert Versnick (Open Vld) er, uit Wallonië Claude Fontinoy (MR), Luc Joris (PS) en Alain Mathot (PS). Nieuwssite Apache filmt met een verborgen camera de aankomst van al deze politici.

De aanwezige leden van de meerderheid vinden de ophef over het walking dinner ‘te belachelijk voor woorden’. “Denkt u nu echt dat er daar met enveloppes geschoven is?”, werpt een aanwezige op. “Dat er daar duistere deals gesloten zijn?" 

Groen vindt de zaak in ieder geval niet koosjer. De partij dient een klacht in tegen het stadsbestuur bij het integriteitsbureau. "Als Groen klachten gaat indienen tegen alle drinks waar ondernemers en politici elkaar ontmoeten, dan wens ik ze veel geluk", zegt een andere genodigde. "Er wordt politici echt geen geld meer toegestopt onder tafel. Die praktijken behoren tot de jaren 80 en 90.” 

Schepen Van Peel wil kwijt dat ‘zijn beoordelingsvermogen absoluut niet beïnvloed wordt door zijn aanwezigheid op een verjaardagsfeestje’. “Er is daar niet zwaar gefeest, geen grote sier gemaakt”, zegt een N-VA-ingewijde. “We stonden snel terug op het stadhuis. Waarom zouden we niet naar zo'n receptie gaan? We kennen elkaar ook al zo lang.”

Vader Van der Paal

Van der Paal is inderdaad geen onbekende voor het Antwerpse stadsbestuur. Allereerst is er de politieke link met N-VA. De vader van Erik Van der Paal staat te boek als de medeoprichter en geldschieter van de voormalige Volksunie. Later wierf hij fondsen voor het Vlaams Blok/Vlaams Belang en de N-VA. Onder auspiciën van deze Van der Paal vonden er in 2003 verkennende gesprekken plaats tussen Bart De Wever en het Vlaams Belang voor een samenwerking. Die liepen echter met een sisser af. Op de begrafenis van Van der Paal hield De Wever zelfs een van de grafredes.

Gezworen aartsvijanden

En dan zijn er de zakelijke banden tussen Van der Paal en tal van politici te lande. Het bedrijf Land Invest zelf is een joint venture tussen Paul en Marc Schaling en het Ogeo Fund, wat het pensioenfonds is van de Waalse intercommunale Nethys (het vroegere Tecteo), waar PS’er Stéphane Moreau gedelegeerd bestuurder is. Op de Antwerpse vastgoedmarkt komen de N-VA en PS, officieel toch gezworen aartsvijanden, elkaar dus onrechtstreeks tegen. En de belangen van Land Invest Group in 't Stad zijn niet min.

Zo kreeg de projectontwikkelaar van het stadsbestuur de toestemming om vier woontorens te bouwen op het Eilandje. Een ander project is dat van de Lins Tower aan de Antwerpse Tunnelplaats. De oppositie protesteerde heftig tegen de vergunningen van deze bouwprojecten omdat ze niet strookten met de adviezen van de administratie.

De Gentse connectie, met liberaal Geert Versnick, heeft alles te maken met Optima Global Estate (OGE), de vastgoedpoot van de failliete Optimabank. Versnick was zowel bestuurder bij Optima als bij Land Invest. Optima Global Estate zorgde voor de verkoop van het vastgoed dat Land Invest bouwde.

Chez Bruneau

Maar wat verklaart de aanwezigheid van enkele Franstalige zwaargewichten? Jean-Claude Fontinoy is voorzitter van de raad van bestuur van de NMBS, achter de schermen is hij al meer dan dertig jaar de linker- en rechterhand van Didier Reynders (MR). In N-VA-kringen is Fontinoy goed bekend: hij is de man die samen met de Vlaamse lobbyist Koen Blijweert in 2010 het beruchte etentje in sterrenrestaurant Chez Bruneau organiseerde. Daar ontmoetten De Wever en Siegfried Bracke in alle discretie Didier Reynders en Louis Michel, terwijl N-VA op dat moment in het officiële circuit onderhandelde over een regering zonder MR.

De PS was dubbel vertegenwoordigd. Luc Joris is een vertrouweling van PS-voorzitter Di Rupo die twee jaar geleden ontslag moest nemen uit zijn officiële functies. Hij werd vorig jaar in verdenking gesteld van corruptie. Alain Mathot, zoon van gewezen PS-kopstuk Guy Mathot, wordt dan weer verdacht van fraude bij een openbare aanbesteding. Dat hij zijn parlementaire onschendbaarheid nog geniet, heeft hij mee te danken aan N-VA. N-VA, Open Vld, PS en sp.a stemden in 2016 tegen de opheffing ervan. De partijen meenden dat de geloofwaardigheid van de beschuldigingen tegen Mathot onvoldoende onderzocht was, zegt fractieleider Peter De Roover. "Hendrik Vuye heeft dat dossier toen voor ons behartigd en ik herinner me heel goed dat de argumentatie puur juridisch was”, zegt hij. “Ik kan u garanderen dat er tijdens de bespreking van dat dossier in onze fractie geen inmenging geweest is van op 't Schoon Verdiep.”