Direct naar artikelinhoud
C&A

Familie achter Nederlandse modeketen C&A stopt discreet miljoenen in organisaties en doelen

Familie achter Nederlandse modeketen C&A stopt discreet miljoenen in organisaties en doelen.Beeld EPA

Miljoenen euro's voor katholieke projecten. Voor het eerst wordt duidelijk hoeveel de Brenninkmeijers, de Nederlandse miljardairsfamilie achter de modeketen C&A, in Vlaanderen investeren. Met dat geld geven ze de samenleving in alle discretie mee vorm. 'Ze hebben zo veel geld, de beschikbare middelen lijken enorm.'

en

Ze is de rijkste familie van Nederland. Jaarlijks geven de Brenninkmeijers over de hele wereld tientallen miljoenen euro's weg aan voornamelijk katholieke goede doelen. Hun activiteiten in Vlaanderen werden nooit eerder grondig belicht. Maar uit gesprekken met ingewijden en uit documenten die deze krant kon inkijken, blijkt dat de filantropische stichtingen van de Brenninkmeijers miljoenen euro's weggeven aan verschillende Vlaamse projecten en organisaties.

Zo konden of kunnen onder meer de Koning Boudewijnstichting, onderzoekers van het UZ Leuven, katholieke academici en Katholiek Onderwijs Vlaanderen op financiële steun rekenen.

Het imperium van de Brenninkmeijers, de modeketen C&A, die mogelijk in Chinese handen komt, is bekend. Zijn filantropische activiteiten zijn dat niet of nauwelijks. Ze zijn dan ook omgeven door een sluier van geheimzinnigheid. Een speciale stichting genaamd Porticus begeleidt alle andere charitatieve stichtingen van de familie en heeft wereldwijd twaalf kantoren. Van de prestigieuze Park Avenue in New York tot de Jean Monnetlaan in Vilvoorde.

Vertrouwen

Hun vrijgevigheid is, zo blijkt uit onze bronnen, bijzonder geprofessionaliseerd. Vooraf wordt een uitgebreide analyse van het project gevraagd, terwijl achteraf gemeten wordt of de gegeven steun een verschil heeft gemaakt. Speciale grant managers staan per regio paraat om miljoenen euro's te verdelen. "Ze hebben zo veel geld, de beschikbare middelen lijken enorm", zegt een ingewijde. "Ze werken met vertrouwen, en als je dat hebt, kun je aan de slag. Maar je weet wel dat ze achter de doelstellingen staan. Ze gaan geen projecten goedkeuren waar ze zich niet in kunnen vinden."

Vanuit de achtergrond van de familie, die vele strekkingen heeft maar zichzelf nog altijd als 'katholieke ondernemers' omschrijft, gaat het hierbij voornamelijk om katholieke projecten. De stichtingen Porticus en Benevolentia geven openlijk ook aan dat ze als doel "de behartiging van rooms-katholieke algemene, ideële en culturele belangen en de beoefening van liefdadigheid" hebben. Vanuit dat vertrekpunt geven ze vooral aan projecten die bijdragen aan een warmere en meer inclusieve samenleving. Juist daarom wordt er vooral rond onderwijs, armoedebestrijding en (gezondheids)zorg gewerkt.

'Ze hebben zo veel geld, de beschikbare middelen lijken enorm'
Ingewijde van de stichting Porticus

Zelf maken de Brenninkmeijers niet of nauwelijks bekend - slechts van enkele van de vele stichtingen zijn cijfers publiekelijk beschikbaar - hoeveel ze weggeven. Maar het gaat om minstens tientallen miljoenen euro's per jaar, zo wordt duidelijk uit gegevens van de stichting Benevolentia.

Er werd in 2016 zo'n 49,2 miljoen euro weggegeven, waarvan net iets meer dan de helft naar onderwijsprojecten is gegaan. Een traditie die begon in 1951, toen de broers Ludwig Hugo en George August Brenninkmeijer in Amsterdam de stichting Benevolentia oprichtten om een deel van het familievermogen aan liefdadigheid te besteden, wordt zo voortgezet.

Zwijgen

Opmerkelijk: elke bekende van Porticus die voor dit artikel werd benaderd, legt de nadruk op discretie. Verwonderlijk is dat niet. De Brenninkmeijers geven in stilte en verwachten dat ook de begunstigden zwijgen. Ze worden daar telkens aan herinnerd. "Wij verzoeken u vriendelijk de schenking als vertrouwelijk te beschouwen en geen bekendheid te geven aan de herkomst ervan", klinkt het bij elke gift. Bij de contracten, waarvan deze krant er enkele kon inkijken, horen paginalange voorwaarden met strikte vertrouwelijkheidsclausules.

Wat gaat hier achter schuil? De miljardairsfamilie kan met haar giften een grote invloed uitoefenen, bijvoorbeeld op onze gezondheidszorg of op het ook door de overheid gesubsidieerde katholieke onderwijs. Ze kan zo de samenleving mee vormgeven, iets wat verschillende contactpersonen ook toegeven. Zij voegen er wel meteen aan toe dat de Brenninkmeijers en hun stichtingen zich op inhoudelijk vlak veeleer afzijdig houden. "Ik kan daar formeel in zijn: ik heb nooit enige druk gevoeld", zegt een begunstigde. "Wel geven ze advies, maar daar kun je mee doen wat je wilt."

Porticus wil voorlopig geen commentaar geven op haar Vlaamse activiteiten. Wel valt in de wandelgangen te horen dat de stichting op de achtergrond blijft omdat ze geen stortvloed aan smeekbedes wil ontvangen. "Je hebt mensen zoals Marc Coucke, die elke investering met veel borstgeklop in de media brengt. Dat mag, maar staat haaks op de filosofie van de Brenninkmeijers." Maurice Brenninkmeijer, die als bestuurdersvoorzitter van de Cofra Holding AG vanuit Zwitserland alle zakelijke activiteiten overziet, stelde vorig jaar in de Nederlandse krant NRC Handelsblad dat de familie niet graag over zichzelf praat.

'Wij verzoeken u vriendelijk de schenking als vertrouwelijk te beschouwen en geen bekendheid te geven aan de herkomst ervan', klinkt het bij elke gift

"En over onze liefdadigheid praten we nog minder graag. Gaandeweg heeft de cultuur van low profile zichzelf versterkt. Het werd een beetje no profile. En dat in een wereld die juist steeds transparanter werd. Dat leidde tot een spanning die niet gezond is. Die spanning mag niet te groot worden. Onze private filantropie doen we in stilte. Daarbij willen wij low profile blijven. Dan geldt de tekst van apostel Mattheüs: als je goed doet, laat dan je linkerhand niet weten wat je rechterhand doet. Dus praten we niet over bedragen en over de inhoud van dat liefdewerk."

Ook in Nederland hebben de Brenninkmeijers een grote impact, wist NRC Handelsblad te achterhalen. Ze gaven door de jaren heen geld voor de oprichting van een katholieke omroep, de totstandkoming van de christen-democratische partij CDA en de werking van andere katholieke organisaties.

Maar daar blijft het niet bij. In de Verenigde Staten werd in 2015 bijna 74 miljoen dollar weggegeven aan scholen, universiteiten, parochies en bisdommen. De familie, die afkomstig is uit Duitsland en intussen over de hele wereld is uitgewaaierd, staat niet bekend als (ultra)conservatief. Zo hebben verschillende familieleden sterke banden met het Vaticaan en, naar verluidt, ook met paus Franciscus.

Aldegonde Brenninkmeijer, die in Sint-Genesius-Rode woont en aan de KU Leuven godsdienstwetenschappen studeerde, leidt bijvoorbeeld INTAMS, een invloedrijk instituut rond het huwelijk en spiritualiteit. "Zij geeft veel steun aan de paus en heeft bijvoorbeeld in de marge van de synode over het gezin (in 2014 en 2015, RA) een colloquium in het Vaticaan georganiseerd", zegt een kerkelijke bron. "Kardinalen, bisschoppen en andere decisionmakers werden er samengebracht. En vergis u niet: ook in ons land heeft haar familie het oor van de kerk en de bisschoppen."