Hoe Bracke naar een exit begeleid lijkt te worden

De positie van Siegfried Bracke is al veel langer een vraagteken. In februari moest hij als lijsttrekker plaats ruimen voor Elke Sleurs nadat hij in opspraak was gekomen over zijn rol als adviseur bij Telenet. Sindsdien is het onduidelijk welke rol Bracke zal spelen bij de verkiezingen van 2018. N-VA staat voor een moeilijke afweging: weegt Brackes bekendheid en electoraal potentieel op tegen de imagoschade die hij zelf geleden heeft, en de kans dat die afstraalt op de partij?

Donderdag maakten verschillende media bekend dat Sleurs woensdagavond tijdens een fractievergadering het voorstel op tafel legde dat Bracke op de voorlaatste plaats komt, voor Europarlementslid Helga Stevens, die lijstduwer zou worden. Sleurs legde dat plan al in de zomer aan Bracke voor, maar hij schoof zijn antwoord steeds voor zich uit.

Toen de Kamervoorzitter vorige week verklaarde dat hij, "als het enkel van hem zou afhangen", niet op de lijst zou staan, werd dat binnen de fractie niet erg gewaardeerd. "Hij geeft ons geen antwoord maar begint dan in de media uitspraken te doen. Dat is toch een vreemde manier van handelen", klinkt het. "Dus hebben we nu duidelijkheid gevraagd."

De hele situatie rond Bracke frustreert de Gentse N-VA. "Dit sleept al veel te lang aan. Ons verkiezingsprogramma is goedgekeurd door de leden. Het was de bedoeling dat ook voor te stellen, maar we doen dat liever onder een positief gesternte." En daar bevindt N-VA zich momenteel niet. Brackes demarche kwam er op het moment dat gemeenteraadslid Isabelle De Clercq en Kamerlid Peter Dedecker het einde van hun politieke carrière aankondigden.

Toen gemeenteraadslid Guido Meersschaut daarop in De Morgen zei dat Sleurs de partij leidt als een jeugdbeweging, en dat hij opstapt als zij lijsttrekker blijft, werd de druk op Sleurs erg groot om te tonen wie de baas is bij de Gentse N-VA. Dus legde ze haar plan voor aan de fractie. Bracke zelf moest in de Kamer zijn en was niet aanwezig. Op de kritische Meersschaut na schaarde de hele fractie zich achter het lijstduwerschap voor Stevens.

Eerherstel

"Dit is een positieve keuze voor Helga Stevens, niet anti-Siegfried. Helga is Europarlementslid en is zeer gedragen binnen de partij", zegt een aanwezige. Met de lijstduwersplaats wil Sleurs Stevens ook een duidelijk signaal geven, klinkt het binnen de fractie. "In 2014 is Helga door Siegfried gedwongen om uit de gemeenteraad te stappen. Dat heeft haar zwaar gekwetst. Wij willen haar nu eerherstel geven."

Het lijkt er steeds meer op dat Bracke met zijn uitspraak vorige week de vlucht vooruit heeft genomen, omdat hij aanvoelde dat een zichtbare plek – de tweede plaats of het lijstduwerschap – erg onzeker werd. "Hij heeft ook niet veel toekomst meer in de politiek", meent UGent-politicoloog Nicolas Bouteca. "De partij lijkt niet echt veel plannen meer te hebben met hem, ook niet op nationaal vlak. De lijstduwersplaats is belangrijk. Dat ze hem die nu ook ontzeggen is toch opmerkelijk. Daarmee lijkt de lokale afdeling toch te willen zeggen: 'N-VA Gent is níét Siegfried Bracke'"

Bracke krijgt tot eind volgende week de tijd om te antwoorden op het voorstel. "Volgens mij hoopt Elke dat Siegfried neen zegt, zo kan ze een eventueel slecht verkiezingsresultaat op hem afschuiven", zegt een Gentse N-VA'er ietwat cynisch.

De meeste N-VA'ers geloven echter dat het voor de partij de beste keuze zou zijn als Bracke op de lijst staat: "Ik denk dat hij nog altijd een toegevoegde waarde heeft. Als we met het sterkste team naar de verkiezingen willen, is Siegfried een belangrijke figuur." De voorlaatste plaats is ook belangrijk, benadrukken verschillende fractieleden. "Bracke zei dat hij een ploegspeler is, dus wij hopen dat hij dat nu ook toont."

Sleurs soloslim

Wat opvalt is de autonomie waarmee Sleurs beslist. Verschillende partijleden waren al wel een tijd op de hoogte van haar plan, al stelt één van hen "dat er een verschil is tussen op de hoogte zijn en overleg. Van overleg was niet veel sprake". Sleurs zou de beslissing met andere woorden in haar eentje genomen hebben. "Het is veelzeggend dat de nationale leiding de Gentse afdeling laat doen", zegt Bouteca. "Als de partijtop zou zeggen dat Bracke moet duwen, dan zou hij ook duwen."

Officieel behoudt de Gentse afdeling ook de volledige autonomie over de lijstvorming, maar bij de nationale partijtop groeit de ergernis over de Bracke-saga. Gisteren ontbood voorzitter Bart De Wever Sleurs om het over de Gentse lijstvorming te hebben.

"Je moet inschatten wat de partij de beste kansen geeft", zegt een nationaal partijkopstuk. "Als een lijst zonder Bracke beter geacht wordt, dan is dat zo. Maar dit moet nu wel echt afgerond worden."

Volgens Bouteca kan een lijst zonder Bracke een strategisch slimme zet blijken. "Bracke zoekt meer het conflict op, terwijl Sleurs een softere stijl hanteert. Het is misschien makkelijker om een alternatieve coalitie met Open Vld en CD&V te smeden zonder Bracke." Een wat linksere koers kan voor N-VA wel werken in Gent, meent Bouteca. "De harde stijl van Bracke lijkt niet echt aan te slaan. De partij moet ook weinig schrik hebben dat ze zijn stemmen zou verliezen. Op rechts is er niemand die N-VA bedreigt, want Vlaams Belang staat zwak, en Open Vld zit in het centrum."

Bracke en Sleurs waren niet bereikbaar voor commentaar.