Direct naar artikelinhoud

Dichter en schrijver F. Starik overleden op 59-jarige leeftijd

Zijn uitgeverij Nieuw Amsterdam noemde F. Starik, die op vrijdag op 59-jarige leeftijd aan een hartstilstand overleed, een van 'de meest zichtbare dichters van Nederland'.

F. Starik in 2014.Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

Starik (pseudoniem van Frank von der Möhlen) publiceerde niet alleen tien dichtbundels, maar was van 2010 tot 2012 een opvallend sterk aanwezige stadsdichter van Amsterdam, waarmee hij aan het eind van zijn regime niet alleen een Ereteken van Verdienste van wijlen burgemeester Van der Laan kreeg opgespeld, maar ook een driedubbeldikke editie van Z-magazine, de Amsterdamse daklozenkrant aan zich gewijd zag.

Starik studeerde aan de Rietveld Academie en manifesteerde zich behalve als dichter ook als beeldend kunstenaar, performer en zanger (van de Willem Kloos Groep). Hij was als fotograaf betrokken bij de bloemlezing Maximaal (1988), waar een jonge generatie dichters (de Maximalen) stond voor 'meer straatrumoer' in de poëzie.

Zijn recentste bundel, STAAT, verscheen in 2015. Over die bundel schreef recensent Maria Barnas in de Volkskrant: 'Starik ontrafelt de drang om zich met woorden een omgeving eigen te maken. De vraag of de werkelijkheid uit woorden bestaat, ligt steeds aan de oppervlakte. De dichter zet dit talige universum schijnbaar moeiteloos onder spanning, of hij nu schrijft over een huisdier, een geliefde of zijn moeder die haar geheugen verliest.'

Poule des doods

Sinds 2002 beheerde Starik de Amsterdamse Poule des Doods, een groep dichters van wisselende samenstelling die bij uitvaarten van eenzaam gestorvenen gedichten schrijft en voordraagt. Hij schreef hierover twee boeken: De eenzame uitvaart (2005) en Een steek diep. Schetsen van verloren levens (2011). Eberhard van der Laan, die beschermheer was van de stichting De eenzame Uitvaart, gaf de dichters een opdracht mee: 'Wat voor het gesloten oog zinloos lijkt, is een ultiem gebaar van beschaving.'

Hij was bij alle uitvaarten aanwezig, honderden op een gegeven moment, als onderdeel van een kleine familie, die geen familie was: naast Starik, de dichter van dienst (waartoe ook de recent overleden Wim Brands en Menno Wigman behoorden), de uitvaartleider, de beheerder van de begraafplaats, een ambtenaar van de gemeente en de dragers. Starik koos ook vaak de muziek uit: You aint't alone (so why are you lonely) van Alabama Shakes bijvoorbeeld. De in 2016 overleden Wim Brands schreef: 'Je vertegenwoordigt de afwezigheid van alles en iedereen.'

Starik vatte de kracht van het project vorig jaar in de Volkskrant als volgt samen: 'Het is een gebaar van liefde dat mensen die tijdens hun leven onopgemerkt zijn gebleven, met aandacht worden weggebracht, dat er in ieder geval op het laatst nog aan ze wordt gedacht.'

Poëzie past bij de dood, zei hij toen, maar ook bij de geboorte en het huwelijk, 'de grote overgangsfasen van het leven'. Dan gaan mensen die nog nooit een poëziebundel in handen hebben gehad opeens op zoek naar een gedicht. 'Poëzie benoemt gevoelens waarvoor veel mensen op die wezenlijk sprakeloze momenten de woorden niet vinden.'