De Grote Markt in Brussel was zondag het schouwtoneel van het grootste nationale feest in jaren. De komst van de Rode Duivels naar het stadhuis kleurde het plein in de Belgische driekleur. De voetballers smulden in het stadhuis van friet met mayonaise. De fans zongen in het Frans, Nederlands en Engels. En iedereen brulde mee van ‘Waar is dat feesje?’

Zaterdag is het weer van dat: dan wordt in het hele land, en toch vooral in Brussel, de nationale feestdag gevierd. Hij staat dit jaar in het teken van de herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog – in november 100 jaar geleden. Maar ook in het teken van het vijfjarige koningschap van koning Filip. Als het een huwelijk was, zouden we het een houten verjaardag noemen.

Houterig is vaak ook het eerste epitheton dat aan de jongste koning der Belgen wordt toegeschreven. Niet helemaal terecht: koning Filip navigeert moeiteloos tussen heel uiteenlopende werelden. De ene dag ontmoet hij wereldleiders in deftig pak, de volgende dag supportert hij voor de Rode Duivels op het WK. Toegegeven: van applaudisseren heeft Filip geen kaas gegeten. Dat doet zijn vrouw beter.

Echte feest vindt plaats op Vossenplein

Ongetwijfeld kan het koningshuis volgend weekend verder surfen op de goodwill die de Rode Duivels ten aanzien van het merk België hebben gecreëerd. Die zal in zes dagen niet zijn weggeëbd. Bovendien begint het feest in Brussel vrijdagavond al met een Bal National op het Vossenplein in de volkse Marollenwijk. Dat is aan zijn 15de editie toe. Je moet er geweest zijn om te weten dat daar het echte feest plaatsvindt. Koning Filip en koningin Mathilde gaan er ook naartoe, zoals ze in 2013 en 2014 al deden. Het is eens wat anders dan op een tribune naar een strak militair defilé te kijken.

Wie de balans van vijf jaar koningschap wil opmaken, kan alleen concluderen dat Filip het beter heeft gedaan dan verwacht – of misschien moeten we zeggen: gevreesd. In zijn jonge jaren maakte hij een aantal uitschuivers, die hij sinds zijn inauguratie niet heeft herhaald. De man is ook ouder en wijzer geworden, en vooral: hij wordt goed omringd.

Albert II ging er met joie de vivre tegenaan

Van zijn vader, koning Albert II, werd aanvankelijk gezegd dat hij het Belgische koningshuis had gered, na het debacle van de tijdelijke troonsafstand door koning Boudewijn uit protest tegen de goedkeuring van de abortuswet. Albert ging er met veel joie de vivre tegenaan en ook koningin Paola leek te ontdooien. Maar er kwamen obstakels op hun weg. Eén ervan heet Delphine Boël: zij strijdt nu al 19 jaar vergeefs voor erkenning van het koninklijke vaderschap.

Ook stond Albert II niet positief tegen regeringsdeelname van de N-VA na de verkiezingen van 2010. In zijn kersttoespraak van 2012 verwees hij zelfs naar de ‘politieke crisis van de jaren dertig’: een vingerwijzing naar de Vlaams-nationalisten waarmee hij duidelijk politiek stelling innam. Het kwam hem op kritiek uit meerdere hoeken te staan. Een jaar later trad hij af.

Koning Filip maakte schoon schip en omringde zich onmiddellijk met eigen mensen, onder wie de diplomaat Frans Van Daele. Na de verkiezingen van 2014 hielp die de koning om een foutloos parcours te rijden: de N-VA kwam mee in de federale regering en bekleedt er zelfs belangrijke ministerposten, zoals Defensie en Binnenlandse Zaken. De koning houdt zich voorlopig verre van elke politieke inmenging, zoals het hoort.

Vlotheid van Mathilde straalt op Filip af

Hij maakte ook schoon schip in eigen familie: Filip stemde dit jaar in met de vermindering van de dotatie aan zijn broer Laurent. In 2016 zat deze tijdens de nationale feestdag moederziel alleen op de tribune, afgezonderd van de rest van de familie. Vorig jaar leek de afstand tussen beide broers minder groot, maar de vraag is of Laurent, na de knip in zijn portemonnee, überhaupt opdaagt. Hij laat zich al een tijdje van zijn meest misnoegde kant zien.

Feit is dat de koninklijke familie een nieuwe kern heeft: ze bestaat nu uit het gezin van Filip en Mathilde, en hun vier opgroeiende kinderen. Op de website monarchie.be bots je in de eerste plaats op foto’s van deze zes. Je moet al doorklikken om de ruimere koninklijke familie te zien. Over de gezinnen van Astrid en Laurent vind je er weinig info. Virtueel gaat de koning mee met zijn tijd: hij lanceerde bij zijn aantreden meteen een Twitteraccount, en op de monarchie-website vind je ook een pagina die op maat geschreven is van kinderen.

Het is al vaak gezegd en geschreven: ook in zijn privéleven is koning Filip goed omringd. De stijl en vlotheid van de koningin stralen op hem af. Samen tonen ze zich als toegewijde ouders in het hechte gezin dat in de vorige generaties van dit koningshuis ontbrak.

• Alle info over de nationale feestdag in Brussel: www.2107.be