Eén op de drie vrouwen in België was ooit slachtoffer van partnergeweld, grote verschillen tussen de gewesten
31,3 procent van de vrouwen in ons land is al ooit slachtoffer geweest van partnergeweld. Dat blijkt uit een rapport van onder meer Statistiek Vlaanderen. Buiten een partnerrelatie zou één op de vijf vrouwen al ooit slachtoffer zijn geweest van geweld.
Van de vrouwelijke slachtoffers van partnergeweld gaf de meerderheid aan ooit slachtoffer te zijn geweest van psychologisch geweld. De meest voorkomende vormen van psychologisch geweld zijn vernederingen en beledigingen, maar zo'n 17,2 procent van de slachtoffers gaf ook aan dat hun partner hen ooit heeft opgesloten of heeft verboden om te gaan werken.
Dat komt volgens het rapport neer op zo'n 5,2 procent van de algemene vrouwelijke bevolking in België. Het geweld stopt vaak ook niet: zo'n 4 op de 10 vrouwen gaven aan dat ze "vaak" of "de hele tijd" slachtoffer zijn van dat psychologisch geweld.
Bovendien blijkt uit de bevraging dat vrouwen die slachtoffer zijn van partnergeweld, vaak te maken krijgen met meerdere soorten geweld. Bij 93 procent van de vrouwelijke slachtoffers van fysiek partnergeweld ging dat geweld bijvoorbeeld gepaard met psychologisch geweld. 69 procent van de vrouwen die slachtoffer werden van seksueel geweld, kregen ook te maken met fysiek én psychologisch geweld.
1 op de 13 vrouwen is al ooit het slachtoffer geweest van seksueel geweld door een partner. Het rapport schat dat in ons land in totaal ongeveer 296.000 vrouwen tijdens hun leven ooit te maken hebben gehad met seksueel partnergeweld.
En wat met de mannen?
Het rapport kadert in een grote Europese enquête over gendergerelateerd geweld, de ‘EU survey on gender-based violence’, of ‘EU-GBV’. Die enquête werd intussen al in 23 landen uitgevoerd. In België namen bijna 5.500 mensen tussen de 18 en 74 jaar deel.
De enquête probeert in de eerste plaats geweld tegen vrouwen beter in kaart te brengen. De overgrote meerderheid van de respondenten, meer dan 4.500, zijn dan ook vrouwen. Daarnaast werden wel 965 mannen ondervraagd.
Omwille van die kleinere steekproef is het volgens het rapport niet mogelijk om systematische vergelijkingen te maken tussen de geslachten. In het rapport staan wel heel wat resultaten van de mannelijke antwoorden, maar die zijn "eerder verkennend”, aldus het rapport.
Als het gaat over geweld buiten een intieme relatie geeft ongeveer 1 op de 5 vrouwen aan minstens één keer slachtoffer te zijn geweest. Zo'n 11,5 procent van de Belgische vrouwen zou al ooit te maken hebben gehad met seksueel geweld. 5,4 procent geeft aan ooit slachtoffer te zijn geweest van een (poging tot) verkrachting.
Bij geweld buiten een relatie zou het slachtoffer in de meest gevallen de dader kennen. Denk dan aan een vriend, familielid of collega. Bij fysiek geweld geeft ongeveer 80 procent van de vrouwen aan dat ze minstens één van de daders kenden.
Vrouwen in kwetsbare positie vaker slachtoffer
Uit het rapport blijkt ook dat vrouwen in een sociaal kwetsbare positie vaker het risico lopen om slachtoffer te worden van psychologisch, fysiek of seksueel partnergeweld. Maar liefst 74 procent van de vrouwen uit de enquête die aangeven niet in staat te zijn een onverwachte uitgave van 300 euro te kunnen betalen, in zeer slechte gezondheid zijn en werkloos zijn om gezondheidsredenen zouden ooit slachtoffer zijn geweest van psychologisch partnergeweld. Bij vrouwen die werken, financieel in staat zijn een onverwachte uitgave te betalen en in goede gezondheid verkeren ligt dat percentage drie keer lager, op 24,8 procent.
Diezelfde trend zien we ook terug bij fysiek en seksueel geweld. Zo zegt bijvoorbeeld bijna 1 op de 4 vrouwen die arbeidsongeschikt zijn door een handicap of een langdurig gezondheidsprobleem ooit slachtoffer te zijn geweest van seksueel geweld door een partner. Dat percentage ligt 4 keer hoger dan bij de werkende vrouwen.
Let wel: het rapport toont geen causaal verband aan tussen die sociaaleconomische factoren en het risico op geweld. Je financiële situatie, gezondheid of werksituatie zorgt er dus niet rechtstreeks voor dat je vaker of minder vaak slachtoffer wordt. Maar, zo zegt het rapport, het zijn enkele elementen die bepaalde categorieën van vrouwen kwetsbaarder hebben gemaakt voor geweld dan andere.
Verschillen tussen de gewesten
Ook tussen Vlaanderen, Brussel en Wallonië zijn er grote verschillen. Zowel voor psychologisch als fysiek en seksueel partnergeweld liggen de cijfers in Vlaanderen beduidend lager dan in de andere twee gewesten. In Vlaanderen geeft zo'n 24,7 procent van de vrouwen aan ooit slachtoffer te zijn geweest van partnergeweld. In Brussel is dat 33,7 procent, in Wallonië zelfs 42,5 %.
Als het gaat over fysiek of seksueel geweld door een niet-partner, zien we dat er ongeveer dubbel zoveel slachtoffers zijn in Wallonië (26,6 procent) en Brussel (28,1 procent) als in Vlaanderen (13,2 procent).
Ook hier speelt de sociaal-economische situatie van de slachtoffers tot op zekere hoogte een rol. Het percentage vrouwen dat te kampen heeft met een moeilijke financiële situatie, een slechte gezondheid of werkloosheid ligt in het rapport veel hoger in Wallonië en Brussel dan in Vlaanderen.