Brussel presenteert plan voor 'digitaks' - als die er komt, gaan internetreuzen meer belasting betalen

Volgens Europees Commissaris Dombrovskis (Euro) is het 'onacceptabel' dat een groot deel van de winst van de digitale bedrijven onbelast blijft. Zijn collega Moscovici (Belastingen) sprak woensdagmiddag bij de presentatie van het digitaksplan over 'het steeds groeiende zwarte gat' dat de digitaliserende industrie in de nationale schatkisten slaat. 'Onze pre-internet fiscale stelsels maken het zeer moeilijk om de internetbedrijven te belasten. Daarom leggen wij een nieuwe standaard op tafel.'

De Europese regeringsleiders vroegen afgelopen najaar de Commissie met voorstellen te komen voor 'een doeltreffend en billijk belastingstelsel dat geschikt is voor het digitale tijdperk'. Zij willen, net als de Commissie, dat de digitale reuzen 'een eerlijk aandeel' in de belastingen betalen. Politici voelen zich gesteund door de burgers die na jaren van bezuinigingen met boosheid naar de nauwelijks belaste megawinsten van de Google's en Booking's kijken.

Kritische kanttekeningen

De leiders bespreken het voorstel donderdagavond in Brussel. Naar verwachting zullen Nederland, Luxemburg en Ierland - landen met veel internetactiviteiten - kritische kanttekeningen plaatsen. Met name Ierland - waar Apple een grote vestiging heeft - is fel gekant tegen het Commissieplan. Dublin ziet dat als een misplaatste populistische aanval op vooral Amerikaanse bedrijven. De drie landen willen dat de Europese Unie wacht met de digitaks tot die ook elders in de wereld wordt ingevoerd om banenverlies te voorkomen. Frankrijk en Duitsland pleiten echter al langer voor deze belasting. Alle lidstaten kunnen de digitaks met een veto torpederen.

Het Commissieplan zal ook in de Verenigde Staten op verzet stuiten. Washington beschuldigt Brussel er al langer van eenzijdige de pijlen te richten op Amerikaanse internetgiganten als Google en Apple. Vorige week schreef Moscovici uit voorzorg een brief aan de Amerikaanse minister van Financiën Mnuchin om 'misverstanden' te voorkomen. Moscovici bezweert dat er geen sprake is van 'Europese greep uit de kas van VS-techbedrijven' en dat Europese bedrijven net zo hard te maken krijgen met de nieuwe belastingheffing.

Handelsoorlog

Het Commissievoorstel komt op een pikant moment: de EU en de VS kruisen deze dagen de degens over door Washington afgekondigde importheffingen op buitenlands staal. EU-diplomaten waarschuwen voor een totale handelsoorlog met de VS als de digitaks wordt doorgevoerd.

De belasting treft alleen webbedrijven met een wereldwijde omzet van 750 miljoen euro, waarvan zeker 50 miljoen in de EU. Die ondergrens is bedoeld om veelbelovende beginnende digitale bedrijven niet te hinderen. De belasting van 3 procent wordt geheven over de inkomsten uit de verkoop van advertentieruimte, van data en uit het bemiddelen tussen gebruikers (Airbnb). Het zou circa 120 bedrijven raken, merendeels Amerikaanse. De geraamde opbrengst van 5 miljard is volgens betrokkenen een zeer conservatieve raming.

De heffing op de digitale activiteiten is een tijdelijke maatregel die snel kan worden ingevoerd. Voor de langere termijn stelt de Commissie voor de regels voor de winstbelasting zo aan te passen dat de winsten worden belast waar ze worden gemaakt. De 'digitale aanwezigheid' van een internetbedrijf wordt bepaald naar rato van de omzet, het aantal gebruikers en contracten met andere bedrijven in het land. Het webbedrijf hoeft dus niet fysiek met kantoren en personeel in een lidstaat aanwezig te zijn.

Doorn in het oog

De belastingontwijking door webgiganten is burgers, traditionele bedrijven en politici een doorn in het oog. Uit vertrouwelijke berekeningen die in Brussel circuleren, blijkt dat Facebook vrijwel alle belastingafdracht ontloopt. Bedrijven als Alphabet (moederbedrijf Google), Amazon en Ebay betalen in Europa nog geen kwart van de belastingen die zouden moeten betalen. Een traditioneel bedrijf betaalt volgens de Commissie gemiddeld 23,2 procent belasting, zijn digitale concurrent 9,5 procent.

De oorzaak is dat de nationale belastingstelsels zijn ingericht op de fysieke aanwezigheid van een bedrijf binnen de landsgrenzen. Dat zijn de internetreuzen niet terwijl zij meer en meer de motor van de economie en welvaart zijn: 9 van de 20 grootste bedrijven zijn webreuzen, in 2006 was dat nog maar 1 van de 20 multinationals. De EU zet volop in op de digitalisering van de samenleving.

Elf EU-landen, waaronder Frankrijk, Duitsland, Italië, Groot-Brittannië en België, zijn al bezig met een digitale taks. De Commissie wil met EU-regels een lappendeken aan nationale heffingen voorkomen.