Direct naar artikelinhoud
Bende van Nijvel

Oud-speurder naar Bende van Nijvel opgepakt op verdenking van manipulatie onderzoek

Een beeld van de Delhaize in Aalst na de overval in september 1985.Beeld BELGA

In het onderzoek naar de Bende van Nijvel is de voormalige speurder van de Delta-cel Philippe V. opgepakt. Dat bevestigt het federaal parket. “Het is geen nieuw element in de zaak maar het gaat om het sluiten van deuren”, zegt woordvoerster Wenke Roggen.

De arrestatie kadert in de discussie over de wapenvondst van november 1986 in Ronquières. Philippe V. was in de jaren 80 een tijdlang lid van de cel-Delta die toen onder leiding van de Dendermondse onderzoeksrechter Freddy Troch het onderzoek voerde naar de Bende van Nijvel.

V. lag in november 1986 aan de basis van een belangrijke wapenvondst in het kanaal Brussel-Charlerloi in Ronquières. Een jaar eerder had een zoektocht in dezelfde zwaaikom niets opgeleverd.

V. heeft altijd beweerd dat die zoekactie er is gekomen door klassiek politiewerk. Maar in 2013 bleek uit wetenschappelijk onderzoek dat die voorwerpen pas enkele dagen voor de vondst in november 1986 in het kanaal gedumpt konden zijn. Dat versterkte het vermoeden van de onderzoeksrechter en de speurdersploeg dat er manipulatie in het spel was.

Oud-speurder naar Bende van Nijvel opgepakt op verdenking van manipulatie onderzoek
Beeld Illias Teirlinck

Lees ook: 
David Van de Steen: “Ik wil geen slachtoffer zijn van de Bende, maar een overlever”

“Ik kan bevestigen dat P.V. onderschept is voor verhoor en van zijn vrijheid beroofd is”, zegt woordvoerder Wenke Roggen van het federaal parket. “Het is geen nieuw element in de zaak maar het gaat om het sluiten van deuren. De onderzoeksrechter zal later beslissen of hij in verdenking gesteld wordt of aangehouden wordt. Hij wordt momenteel bij de politie verhoord.”

Het is nog niet duidelijk wanneer V. voor onderzoeksrechter Martine Michel in Charleroi verschijnt. Zijn advocaat Walter Damen is voorlopig niet bereikbaar voor commentaar.

Bewijsmateriaal in het water gegooid

Op 6 november 1986 werden er in het kanaal in Ronquières zakken ontdekt met bewijsmateriaal dat de feiten van de Bende van Nijvel aan elkaar linkt. De vondst werd gedaan door de Delta-cel onder leiding van de Dendermondse onderzoeksrechter Freddy Troch, nadat Waalse speurders bij een eerdere speuractie niets hadden gevonden. Er werden in 1986 een kogelwerend vest, een pistool dat van een politieagent werd gestolen, en munitie aangetroffen. 

Maar een onderzoek van deze bewijsstukken, door de onderzoeksrechter gevraagd in 2009, toonde aan dat de gevonden voorwerpen, die nog in goede staat waren, pas kort voor de vondst in het water waren gegooid.

Eerdere vermoedens van geknoei

De speurders stelden eerst dat de stukken gevonden door Delta volgens een expertenrapport van het NICC (Nationaal instituut voor Criminalistiek en Crimonologie) “niet langer dan 1 à 2 maanden in het water gelegen hebben bij de ontdekking”, maar het federaal parket stelt sinds vorig jaar dat de zakken “niet langer dan 24 of 48 uur” in het water lagen.

De Tweede Bendecommissie stelde al vast dat het onduidelijk was hoe de tweede duik in de Zwaaikom van Ronquières tot stand kwam. “Tijdens de hoorzittingen is gebleken dat de speurders een aantal demarches gedaan hebben waarvan de magistraten noch vooraf, noch achteraf werden ingelicht. Tot op vandaag blijft onderzoeksrechter Troch bij de versie dat de Delta-cel succes had omdat de processen-verbaal grondig werden nagelezen en omdat de duikers van de genie van Burcht de bodem systematisch hebben afgezocht”, stelde het rapport, dat toen al wees op mogelijke manipulatie van de speurders.

Lees ook: “Men deed het voorkomen als één Bende van Nijvel, terwijl het er volgens mij meerdere waren”

Philippe V. verklaarde in 1997 in het parlement dat hij een aantal pv’s herbekeken had waaruit bleek dat de zwaaikom de eerste keer op een amateuristische manier doorzocht werd. “Een tipgever zou V. hebben gezegd waar hij de wapens had gedumpt”, schrijft De Standaard. “V. zou vervolgens de zoekwerken in scène hebben gezet en het hebben voorgesteld als ‘klassiek politiewerk’. Als de tipgever van V. echt bestaat, dan wil de cel Bende van Nijvel hem snel identificeren en spreken. Want dan bestaat er een kans dat hij het onderzoek naar de Bende van Nijvel vooruit kan helpen.”

Druk zetten

V. werd in 2013 al ondervraagd over de mogelijke manipulaties, maar het spoor blijft ook in het onderzoek van het federaal parket een belangrijke piste. Troch wil niet reageren op de arrestatie van V., maar verklaarde in oktober vorig jaar dat het dossier niet door Delta gemanipuleerd werd. “Waar zit de manipulatie van de Delta-cel? We hebben eruit gehaald (uit het water, red.) wat erin zat”, zei Troch aan Belga. “In 1985 na de feiten van Aalst zagen getuigen dat er zaken in de zwaaikom van Ronquières geworpen werpen. Die pv’s hebben we nooit gekregen, maar in oktober 1986 komen ze wel in mijn bezit. Uit die pv’s kon ik afleiden dat er niet goed gezocht werd. Zo staat er op papier dat men niet in het water ging, maar op een bootje gezeten heeft omdat er te veel stroming was.”

De speurders hopen dat de arrestatie van V. druk kan zetten in het onderzoek, en dat met een aanhouding de mogelijke informant van V. aan het licht kan gebracht worden. Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) verklaarde midden 2018 dat er “binnen drie jaar” een proces over de Bende van Nijvel zal komen. De verjaring van het onderzoek, die met tien jaar verlengd werd, is voorzien in 2025.

Slachtoffer: “Hopelijk niet zoveelste losse flodder”

Slachtoffer David Van de Steen reageert afwachtend op de arrestatie van de ex-speurder. “Hopelijk is het niet de zoveelste losse flodder in het onderzoek, maar het is al vooruitgang dat naar een rijkswachter durft gewezen worden”, zegt hij.

David Van de Steen verloor bij de overval op de Delhaize in Aalst op 9 november 1985, waarbij acht mensen om het leven kwamen, zijn ouders en zijn zus. Samen met zijn advocaat Jef Vermassen reageerde hij al eerder afwijzend op het nieuws dat het onderzoeksteam niet langer geloofde dat ex-rijkswachter Christiaan Bonkoffsky de ‘Reus’ van de Bende was. Bonkoffsky had volgens zijn broer op zijn sterfbed in 2015 gezegd dat hij bij de Bende van Nijvel was.

De voormalige speurder Philippe V. is geen onbekende voor Van de Steen. “Hij is geen vreemde persoon voor mij. Ik heb met hem gepraat en mocht dat (de betrokkenheid van V., red.) zo zijn, zou dat heel straf zijn. Het is een piste die al een aantal jaren aan de gang is. De vorige speurdersploeg had al aanwijzingen naar die persoon, maar die ploeg is dan uiteengevallen. Wat er nu juist waar van is, dat weet ik niet. Ik weet dat Troch en de cel Delta altijd achter hem zijn blijven staan. Ik hoop dat het niet de zoveelste losse flodder in het onderzoek is.”

Lees ook: David Van de Steen woedend na bocht van federale politie over ‘de reus’: “De jaren 80 zijn terug”

Vermassen: “Afwachten”

Jef Vermassen, de advocaat van Van de Steen, hoopt op een doorbraak maar hij stelt dat het nog te vroeg is om conclusies te trekken. De voorbije maanden zijn er veel gesprekken geweest tussen de oude en nieuwe speurders, zegt Van de Steen. “Het is moeilijk uit te maken wat het aandeel van V. kan zijn of niet kan zijn. In dit dossier komt iedereen met een andere uitleg, en ook over Ronquières is dat ook altijd zo geweest. Ik wacht af of hij aangehouden wordt.”

“In het verleden heb ik altijd vragen gesteld bij dat doorbomen over Ronquières”, aldus Van de Steen. “Er zijn genoeg andere sporen die veel duidelijker zijn, maar misschien heeft men nu iets. Dat al naar een rijkswachter kan gewezen worden, is al vooruitgang. Vroeger zou dat totaal geen waar geweest zijn. Nu komt het toch weer bij de rijkswacht terecht. Bonkoffsky was ook rijkswachter in Dendermonde.”

Advocaat Jef Vermassen.Beeld BELGA