Pro-Russisch en anti-migratie: wie is Robert Fico?
Bezig aan zijn 4e ambtstermijn als premier van Slovakije, maar ook al eens afgetreden als regeringsleider. Wie is de 59-jarige Robert Fico, de man die na een regeringsbijeenkomst in de stad Handlova is neergeschoten en in levensgevaar verkeert?
Op 30 september 2023 trok Slovakije naar de stembus. De exitpolls zagen er niet meteen rooskleurig uit, maar uiteindelijk trok de links-populistische partij SMER-SD van Robert Fico alsnog het laken naar zich toe.
Een kleine maand later, op 25 oktober 2023 legde Fico - voor de vierde keer - de eed af als nieuwe premier van Slovakije. Hij vormde een regering met de sociaaldemocraten van oud-premier Peter Pellegrini, en een kleinere, ultranationalistische partij.
Bekijk: Jan Balliauw schetst wie Robert Fico is
De nieuwe regering zat er nog maar net of Fico kondigde al aan dat Slovakije zou stoppen met het leveren van militaire steun aan Oekraïne. Weinig verrassend, want de pro-Russische Fico won de verkiezingen met een zeer anti-Europese campagne. "Slovakije en de mensen in Slovakije hebben grotere problemen dan Oekraïne", klonk het kordaat.
Fico hield oorspronkelijk woord en een geplande wapenlevering voor Oekraïne in november 2023 werd geschrapt, maar in januari 2024 keurde de regering een amendement goed waardoor de weg werd vrijgemaakt voor publieke en private wapenbedrijven om alsnog door te gaan met het bewapenen van Oekraïne.
Tegen migratie en het homohuwelijk
Fico begon zijn politieke carrière in de Communistische Partij van toen nog Tsjechoslowakije. Na de val van het communisme werd hij lid van de socialistische partij, de opvolger van de Communistische Partij, om daarna eind jaren 90 zijn eigen partij op te richten.
Robert Fico is bezig aan zijn 4e ambtstermijn als premier van Slovakije. Hij staat onder meer bekend voor zijn vloeiend Engels, zijn anti-islamuitspraken, zijn verspreiden van samenzweringstheorieën, en grofgebekte tirades tegen journalisten. Zijn partij, SMER-SD, predikt conservatieve waarden: ze is tegen migratie, het legaliseren van het homohuwelijk en adoptie door homokoppels.
Vierde ambtstermijn
Fico werd de eerste keer premier in 2006, twee jaar na de toetreding van Slovakije tot de Europese Unie. Onder zijn bewind trad Slovakije ook toe tot de Eurozone, in 2009. Tijdens zijn tweede ambtstermijn als premier verzette Fico zich tegen een Europees spreidingsplan voor migranten en vluchtelingen tijdens de migratiecrisis van 2015.
In 2018 trad Fico af tijdens zijn derde termijn als eerste minister, na de moord op onderzoeksjournalist Ján Kuciak en zijn vriendin en de grote volksprotesten die daarop volgden. De journalist had aan het licht gebracht dat er banden waren tussen de Italiaanse maffia en leden van Fico’s regering.
Na de volgende verkiezingen van 2020 kwam een bestuur aan de macht dat werd geleid door een anti-corruptiepartij. De politie startte met een onderzoek naar Fico en zijn binnenlandminister, ze werden ervan verdacht vertrouwelijke informatie te hebben gebruikt tegen hun politieke rivalen bij de verkiezingen van 2020.
Maar het parlement stemde nipt tegen een motie om Fico’s immuniteit op te heffen, en de procureur-generaal liet later alle aanklachten tegen de twee vallen. De fragiele anticorruptiecoalitie hield niet lang stand en eind 2023 volgden er vervroegde verkiezingen. Met het gekende resultaat tot gevolg.