Bart Moeyaert openhartig in Stockholm: "We leven in een tijd waarin media ons van een naam voorzien"

Drukke tijden voor auteur Bart Moeyaert: zondag arriveerde de laureaat van de Astrid Lindgren Memorial Award (ALMA) al in de Zweedse hoofdstad Stockholm, voor 9 dagen vol interviews, lezingen en diners.

De eigenlijke prijsuitreiking staat pas volgende week maandag op het programma, in het prestigieuze "Stockholms konserthus", waar ook de officiële Nobelprijzen worden uitgereikt. En daar stopt de vergelijking niet, want net zoals bij een "echte" Nobelprijs wordt de laureaat gevraagd om een toespraak te geven, enkele dagen voor de prijsuitreiking. 

Een opdracht die Moeyaert ter harte nam, want de afgelopen weken schreef en schaafde hij aan een persoonlijke lezing die hij vanavond bracht voor een internationaal publiek. Een warm pleidooi om de kinder- en jeugdliteratuur volwassen te behandelen.

Amper een week nadat bekend is geraakt dat Bart Moeyaert de ALMA won, stierf zijn vader. Deze toespraak werd een passend eerbetoon. Moeyaert bracht uitdrukkelijk hulde aan zijn ouders en de fantasierijke, respectvolle manier waarop ze hun kinderen hebben opgevoed.  Omer Moeyaert was onderwijzer en later (hoofd)inspecteur van scholen. Hij schreef niet alleen schoolboeken, maar ontwikkelde ook een populaire schrijf- en leesmethode, die ook Bart Moeyaert leerde schrijven.

Was het vroeger beter? Lezen kinderen tegenwoordig minder, en zijn ze meer bezig met hun iPad? Bart Moeyaert stapt niet mee in die vaak gehoorde kritiek op de jongeren van vandaag: "Er zit een toon van beschuldiging in. De vraag wordt gesteld door een volwassene die naar beneden wijst, naar de kinderen die hij op een hoopje heeft gegooid."

"Wat zou het schrikken zijn als kinderen wat vaker naar boven zouden kijken en de volwassene op hun tekortkomingen wijzen", speechte Bart Moeyaert, en hij sprak daarbij ook in naam van Het Kind: "Je had ons meer boeken moeten aanreiken. Meer soorten. Je had manieren kunnen verzinnen om ons naar een boek te doen grijpen. Je had kunnen meelezen, voorlezen, vertellen. Je had aan luisterboeken kunnen denken. Je had ons kunnen leren hoe we de iPad anders kunnen gebruiken. Je had het jezelf minder makkelijk kunnen maken, jij hebt een halfuur iPad verzonnen als beloning, dat idee komt niet van ons."

Een ander stokpaardje van Bart Moeyaert is de aandacht voor kinder- en jeugdliteratuur in de media. "Ik geloof dat de meeste kranten en tijdschriften ervan uitgaan dat er weinig lezers zijn die belangstelling hebben voor kinder- en jeugdliteratuur", sprak Moeyaert. "Wat niet in de media komt, wordt als onbelangrijk beschouwd. Ik overdrijf niet als ik zeg dat we in een tijd leven waarin media ons van een naam voorzien. Als je niet in de media komt, wordt je naam niet genoemd. Als je naam niet wordt genoemd, lijk je niet te bestaan."

"Ik zoek al zo lang een manier om duidelijk te maken hoe belangrijk taal voor ons is en hoe bepalend kinder- en jeugdliteratuur is voor ons hele bestaan. En of de kinder- en jeugdliteratuur bijgevolg niet meer ruimte verdient. Ik heb de afgelopen 35 jaar al eens vaker om aandacht gevraagd, nu eens vriendelijk, soms zelfs smekend, en een enkele keer heb ik gezwegen, omdat ik het moe was."

"We moeten het allerbelangrijkste onthouden: dat het een privilege is te mogen zaaien en planten, bevruchten en vermeerderen, geven en nemen en doorgeven en loslaten en daarom voortdurend, maar dan ook voortdurend aan elkaar moeten vragen: "Weet je wat? Weet je wat?". Dat is de mooiste manier om onze ouders te eren."

De volledige toespraak (in het Engels) kunt u hier bekijken en beluisteren.