Direct naar artikelinhoud
DM Zapt

Lieve acteurs en actrices, geeuwen is niet hetzelfde als je mond opendoen

Lieve acteurs en actrices, geeuwen is niet hetzelfde als je mond opendoen
Beeld Thinkstock

In DM ZAPT zet de tv-redactie van De Morgen de blik op oneindig. Vandaag: Stef Selfslagh over de belabberde kwaliteit van ontwaakscènes in films en series.

Mag ik even uw aandacht voor een wijdverspreid, maar niettemin onderschat probleem? Onze acteurs en actrices kunnen niet meer wakker worden. Ik meen het: ze kunnen gewoon niét meer op een geloofwaardige manier ontwaken. Een autismespectrumstoornis fingeren of een horrelvoet veinzen: dat lukt hen wel. Tegen een paal aanlopen en doen alsof hun hoofd splijt óók. Maar overtuigend wakker worden? Ho maar. Dát hebben ze in Studio Herman Teirlinck niet geleerd. Te veel geoefend op het vertolken van een dementerende sinaasappel, waarschijnlijk.

Als u en ik ontwaken, hebben we slaapkruimels in onze ogen, is ons haar ontploft en ziet ons gezicht eruit alsof Jeremy Van Horebeek er met zijn Yamaha 450 een paar keer ongenadig overheen gedenderd is. In films en series daarentegen gaan ogen zonder noemenswaardige tegenzin open, worden kapsels 's nachts door de kabouters in de juiste plooi gelegd en zijn tot leven komende gezichten al gestreken en geschminkt nog voor de lichamen waartoe ze behoren uit bed zijn gestapt.

Hoe onrealistisch een ontwaakscène kan zijn, zag ik onlangs in een aflevering van Netflix-serie The Americans. Elizabeth werd in het holst van de nacht wakker gemaakt door haar tobbende tienerdochter Paige. Een aarzelend uitgesproken 'Mom?' volstond om haar binnen de seconde overeind te krijgen en een doorleefde Oprah-blik te doen produceren. Terwijl het toch net dat tikje authentieker was geweest wanneer ze haar nageslacht tijdens het brommen van een welgemeend 'What the fuck, Paige?!' onder stinkende ademdampen had bedolven.

Acteurs en actrices met een minimum aan talent kunnen mij alles wijsmaken. Maar als ze er niet in slagen om op een plausibele manier wakker te worden, verdwijnt mijn suspension of disbelief even snel als een in ricine gedrenkt kogeltje in het been van een Poetin-tegenstander.

Het was toch net dat tikje authentieker geweest wanneer ze haar nageslacht onder de stinkende ademdampen had bedolven

Daarom, lieve acteurs en actrices: een paar goedbedoelde tips. Primo: half versuft naar de snoozeknop van je wekker tasten, is prima, maar don't push it. Ook handen kunnen zich aan overacting bezondigen. Secundo: niemand – ik herhaal: niémand – gaat na het ontwaken rechtop zitten met als enige ambitie een tijdje doelloos voor zich uit te staren.Tertio: vanaf nu is wakker worden, de tijd op je horloge checken en vervolgens hevig schrikken ten strengste verboden. Door wie? Door mij. Waarom? Dáárom. En omdat er grenzen zijn aan het aantal filmcliché's dat een mens kan verdragen.

Er zijn grenzen aan het aantal filmcliché's dat een mens kan verdragen

En quarto: geeuwen is niet hetzelfde als je mond opendoen. Geeuwen is een niet te onderdrukken reflex die tot gevolg heeft dat de ogen zich sluiten, de traanklieren in werking treden en de rug en de armen naar achteren worden gestrekt. Je mond opendoen, is je lippen een centimeter of vier uit elkaar bewegen. Twee héél verschillende concepten, dus. Hou daar rekening mee.

En als ook deze tips niet helpen, vraag de regisseur dan om een fragmentje te tonen uit een willekeurige toespraak van Jo Vandeurzen. Een ontwaakscène is zoveel waarachtiger als je voordien ook echt in slaap bent gevallen.