Live - Rusland pocht over eigen terreinwinst en Oekraïense verliezen • Kremlin over Britse wapens op Russisch grondgebied: ‘Nieuw bewijs van hybride oorlog van Westen’
Lees de belangrijkste ontwikkelingen over de oorlog in Oekraïne hieronder in de liveblog. Download de app van De Morgen en krijg meteen een bericht bij belangrijk nieuws.
• Achtergrond. Van de ‘gasmaskerbreker’ uit WO I tot clustermunitie: dit zijn de verboden wapens van Poetin
• Interview. ‘Het gevaar is groter dan ooit’: generaal-majoor Michel Van Strythem, topman van Cyber Command
• Analyse. Neutraliteit, gifpillen en de rol van Boris Johnson: steeds meer details bekend over mislukte vredesgesprekken tussen Oekraïne en Rusland
• Achtergrond. ‘We zullen ze van de vliegbases op de Krim verdrijven’: Oekraïne zet nieuwe ATACMS-raket nu volop in
Live
Rusland pocht over eigen terreinwinst en Oekraïense verliezen
Rusland maakt zich sterk dat het sinds begin 2024 zo'n 547 vierkante kilometer Oekraïens grondgebied heeft veroverd. Daarnaast zou het Oekraïense leger volgens de Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe dit jaar al meer dan 111.000 manschappen hebben verloren, evenals meer dan 21.000 voertuigen en andere militaire uitrusting. Dat zei hij vrijdag op een vergadering met hooggeplaatste militairen.
Nog volgens Sjojgoe waren de Oekraïense verliezen vooral in april bijzonder hoog. Toen zouden er dagelijks meer dan Oekraïense 1.000 soldaten zijn gedood of ernstig gewond geraakt. Zijn beweringen kunnen niet onafhankelijk worden geverifieerd en zijn allicht zwaar overdreven en een onderdeel van de propaganda-oorlog.
Wel staat vast dat Oekraïne al een hele tijd moeite heeft om stand te houden, onder meer als gevolg van vertragingen op vlak van de westerse wapenleveringen en een tekort aan strijdkrachten. Sinds ongeveer zes maanden blijft Moskou steeds weer terrein winnen, vooral in de oostelijke Oekraïense regio Donetsk. Daar kon Rusland het front doorbreken bij het stadje Otsjeretyne, waarbij het front sinds enkele weken gestaag opschuift in westelijke richting.
Volgens de aan het Oekraïense leger gelieerde organisatie DeepstateMap, dat zich baseert op openbaar beschikbare beelden en bronnen, bedraagt de Russische terreinwinst dit jaar ongeveer 340 vierkante kilometer. In totaal bezet Rusland nu 18,032 procent van het Oekraïense grondgebied, tegenover 17,795 procent begin 2024.
EU veroordeelt cyberaanvallen tegen Duitsland en Tsjechië
De Europese Unie veroordeelt de cyberaanvallen van de "door Rusland gecontroleerde" groep APT28 in Duitsland en Tsjechië en zal "het volledige spectrum aan maatregelen" aanwenden "om het kwaadaardige gedrag van Rusland in cyberspace te voorkomen, af te schrikken en te beantwoorden". Dat stelt hoge vertegenwoordiger Josep Borrell vrijdag in een verklaring namens de 27 lidstaten. Ook NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg veroordeelde de aanval in een bericht op X.
Vrijdag maakte de Duitse regering bekend dat ze APT-28 verantwoordelijk houdt voor een cyberaanval die de sociaaldemocratische partij SPD vorig jaar trof. Die groep wordt volgens de Duitsers aangestuurd door de Russische militaire inlichtingendienst GRU. Berlijn riep prompt de zaakgelastigde van de Russische ambassade op het matje. Ook Tsjechië deelde mee dat zijn instellingen getroffen werden door deze cyberaanval.
"Deze kwaadaardige cybercampagne toont Ruslands doorlopend patroon van kwaadaardig gedrag in cyberspace, door democratische instellingen, overheidsinstanties en leveranciers van essentiële infrastructuur in de EU en daarbuiten te viseren", reageert Borrell. De EU zal dit gedrag "niet tolereren", verzekert hij.
De hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid wijst erop dat APT-28 in het verleden herhaaldelijk door Rusland is ingezet om cyberaanvallen uit te voeren tegen de EU, de lidstaten en internationale partners als Oekraïne. In de EU zouden onder meer Polen, Litouwen, Slovakije en Zweden getroffen zijn.
De EU vaardigde in 2020 al sancties uit tegen individuen en instanties die verantwoordelijk werden geacht voor een aanval van APT-28 op het Duitse parlement in 2015.
Twitter bericht wordt geladen...
Oekraïne mag Russisch grondgebied aanvallen met Britse wapens, Kremlin reageert geagiteerd
Volgens het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken is de uitspraak van de Britse minister van Buitenlandse Zaken David Cameron dat Oekraïne Britse wapens mag gebruiken om doelwitten op Russisch grondgebied mee te raken, een "nieuw bewijs van de hybride oorlog van het Westen" tegen Rusland. Dat zei woordvoerster Maria Zacharova vanmiddag in het Kremlin. Het Westen voert een oorlog tegen Rusland "met Oekraïense handen", klonk het nog. "Rusland beantwoordt de aanvallen en zal dat blijven doen."
Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov noemde de uitspraken van Cameron op zijn beurt "zeer gevaarlijk" en had het over "een directe escalatie van de spanningen rond het conflict in Oekraïne, die uiteindelijk de Europese veiligheid zouden kunnen bedreigen".
Cameron zei gisteren bij een bezoek aan Kiev dat Oekraïne mag kiezen welke militaire doelwitten het viseert in zijn verdediging tegen de Russische invasie-oorlog, of die doelwitten nu in Rusland of in bezet Oekraïens gebied liggen. Dat geldt volgens Cameron ook voor de wapens die Oekraïne van het Verenigd Koninkrijk heeft gekregen. "Oekraïne heeft dat recht. Net zoals Rusland binnen Oekraïne toeslaat, kun je heel goed begrijpen waarom Oekraïne de behoefte voelt om ervoor te zorgen dat het zichzelf verdedigt", zei Cameron (zie bericht 06.50 uur).
Het Verenigd Koninkrijk voorziet Oekraïne onder andere van krachtige Storm Shadow-raketten met een bereik van 250 km. Ook Frankrijk levert die raket, onder de naam Scalp EG. Cameron kondigde in Kiev nog voor drie miljard pond (3,5 miljard euro) extra aan jaarlijkse militaire hulp voor 'zo lang het nodig is'.
Andere landen hebben wel afspraken met Oekraïne dat ze de wapens die ze van hen hebben gekregen, niet inzetten boven Russisch grondgebied. Zo heeft Kiev met Washington de afspraak dat het de nieuwe ATACMS-raketten enkel op bezet Oekraïens gebied zal inzetten, zoals de Donbas en het Krim-schiereiland.