Apps moeten wachtlijsten bij psycholoog mee inkorten

Te druk in je hoofd? Zet een hoofdtelefoon op en mediteer via een app. Problemen om te slapen? Zelfhulpprogramma’s in overvloed op het web. Het aanbod aan digitale hulp voor psychische moeilijkheden was nog nooit zo groot.

Die wildgroei aan apps baart de Hoge Gezondheidsraad zorgen, schrijft de raad in een nieuw advies. Het is immers niet duidelijk welke betrouwbaar zijn. Al omarmt de raad in een adem ook de mogelijkheden van digitale (zelf)hulp. “Online consultaties hebben dat mainstream gemaakt tijdens corona”, zegt klinisch psycholoog Tom Van Daele (Thomas More-hogeschool) en medeauteur van het rapport. “Maar eigenlijk doen we dit al sinds de eeuwwisseling en toont onderzoek dat het werkt.”

De Hoge Gezondheidsraad ziet mogelijkheden om digitale hulpmiddelen nog sterker in te zetten in de geestelijke gezondheidszorg. Meer zelfs, in een context van wachtlijsten en personeelstekort kan het een deel van de oplossing zijn. “Het is geen magische uitweg, maar er liggen wel kansen om technologie beter te benutten”, zegt Van Daele.

Praktijk Kriekelaar van klinisch psycholoog Gert De Kinder gebruikt online toepassingen nu al voor behandelingen rond onder andere piekeren, angst, slapen of eetgewoonten met een ‘blended’ aanpak. Fysieke sessies die afgewisseld worden met online hulpprogramma’s die cliënten thuis volgen. “Zo hoeven zij niet wekelijks maar tweewekelijks langs te komen”, zegt De Kinder. “Kinderen moeten zo ook niet elke week een halve dag school te missen.”

Ook over virtual reality bestaat steeds meer bewijs dat het kan helpen om angsten zoals hoogtevrees te overwinnen. Zelden zal technologie op zichzelf werken, benadrukt de Hoge Gezondheidsraad. De combinatie met fysieke sessies bij een psycholoog dan weer wel. “Daar is intussen van aangetoond dat het even effectief kan zijn als puur face-to-facecontact”, zegt professor klinische psychologie Patrick Luyten (KU Leuven), die hier al lang onderzoek naar doet. “Vergelijk het met het leren van een taal: het aantal mensen dat op zichzelf een taal leert via een app is klein.”

Wat wel zonder psycholoog kan, is patiënten via een site informatie geven of een zelftest laten invullen om te zien of ze nood hebben aan een gesprek. “Daarvan weten we dat het de drempel om hulp te zoeken zelfs verkleint”, zegt Luyten. Dat bewijzen alcoholhulp.be en de zelftest die er aangeboden wordt. Jaarlijks bezoekt een miljoen Vlamingen de site en vullen 30.000 tot 60.000 mensen de test in.

Wel vraagt de Gezondheidsraad in het advies ook ondersteuning van de overheid. Denk dan aan (financiële) hulp voor het ontwikkelen van apps en platformen. Maar evengoed de training van zorgprofessionals die er nog niet vertrouwd mee zijn. Het kabinet van minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) noemt het rapport “zeer interessant”, zeker om “sommige doelgroepen zoals jongeren te bereiken”.

Mensen die zelf op zoek zijn naar online hulp, kunnen daarvoor al even terecht op onlinepsyhulp.be of onlinehulp-apps.be, dat 166 apps en platformen als kwaliteitsvol bestempelt.