De ene was de prins van Brussel en Oostende. De andere de godfather van de Leuvense scene. De ene ‘le plus beau’, de andere ‘JMX’. Maar allebei rebel, pionier en samen de machinist van de kogeltrein TC Matic. Bovenal waren Arno Hintjens en Jean-Marie Aerts artiest tot in de kist. Ondanks kanker bleven ze in het zadel, zolang het kon, en liepen ze hun eindspurt met een laatste plaat. Tot ze de meet overstaken, beiden op hun 72.

“En toen waren ze nog met drie”, schreef TC Matic-toetsenman Serge Feys na het overlijden van Jean-Marie Aerts vorige week. Hij, bassist Ferre Baelen en drummer Rudy Cloet verloren opnieuw een vriend en kapitein, bijna dag op dag twee jaar na Arno. Het voelde als een déjà vu. “Raar, hoe het bijna identiek verliep”, zegt Feys. “Net als bij Paul Decoutere (medeoprichter van Tjens Couter en TC Matic, red.) in 2021. Alle drie zijn ze gestorven in april, alle drie aan kanker. Alsof het voorbestemd was.”

(Lees verder onder de foto)

Blauw gordijn

Dat Aerts ziek was, wist Feys. Toch kwam zijn dood als bij donderslag. De laatste keer dat ze bij elkaar waren, was tijdens de herdenkingsconcerten voor Arno in de Ancienne Belgique vorig jaar. “Jean-Marie zag er nog viriel uit”, zegt Feys. “De prostaatkanker leek onder controle. Maar zo ging het ook bij Arno. Na zijn eerste behandeling zat hij weer vol leven, als een jongetje met kort haar. In december moest hij op controle en in februari herkende ik hem niet meer. Zo rap gebeurde het. Arno’s dood voelde ik aankomen, maar die van Jean-Marie niet. Het valt me zwaar. We zijn samen van nul begonnen en hebben zo veel meegemaakt.”

LEES OOK.Met Jean-Marie Aerts verliest de Belgische muziek een monument: van jongeman die zichzelf gitaar leerde spelen tot de rechterhand van Arno

Feys was 19 toen hij aansloot bij TC Matic. Vers uit het conservatorium en grootgebracht in het balorkest van zijn vader. Voor Arno hem aan boord trok, speelde hij bij Will Tura en Rob de Nijs.

“Ik was de snotneus van de band. Arno was tien jaar ouder en stak vol ideeën. Op mijn eerste repetitie zei hij: ‘Kan je een klank spelen zoals een blauw gordijn?’ En tegen Paul Decoutere: ‘Doe eens iets als een mes dat door boter gaat.’ Ik wist niet waar ik was beland. Plots verzeilden Arno en Rudy in een discussie, en begreep ik er nog minder van. Ze stotterden allebei. Na afloop heb ik een uur buiten op een bankje gezeten, volledig van mijn melk. Maar ik ben nooit meer weggegaan.”

(Lees verder onder de foto)

‘W-w-wat is dat?’

In 1980 viel TC Matic in zijn definitieve plooi met de komst van Jean-Marie Aerts. Hij verving Paul Decoutere op de gitaar, na zijn ontmoeting met Arno op een single-voorstelling van De Kreuners. Feys zag het allemaal gebeuren. “Jean-Marie zat backstage aan een tafeltje, met zijn gitaar. Zo zat hij ook altijd bij hem thuis in Kessel-Lo. Vanaf dan repeteerden we in Jean-Maries schuur, vijf dagen per week. In de winter sneeuwde het binnen. Ik deelde een matras met Rudy en Arno sliep in een kinderbed. We zijn niet in luxe begonnen, maar het schepte een band.”

“De laatste keer dat ik Jean-Marie zag, leek de prostaatkanker onder controle. Maar zo ging het ook bij Arno”

Serge Feys

Toetsenist TC Matic

Toen al was Aerts in de ogen van Feys een fenomeen, dankzij de kilometers die hij liep bij Raymond van het Groenewoud en Johan Verminnen. “Maar met TC Matic wilde Jean-Marie vernieuwen. Soms gaf dat rare toestanden. Een keer zat hij aan de keukentafel en wees Arno naar de ijzeren veren achteraan zijn Fender Stratocaster. (doet Arno na) ‘W-w-wat is dat? Komt daar geluid uit?’ Jean-Marie sloeg erop en zo is Putain putain geboren. Journalisten schreven eerst dat hij het verschil niet kende tussen de voor- en achterkant van zijn gitaar. Nu weten ze beter.”

Was Aerts de muzikale bouwmeester van TC Matic, dan was Arno de architect, zegt Feys. “Hij bracht ons samen. Vier totaal verschillende types uit de blues, kleinkunst, funk en balorkesten. Maar het klopte. Arno kende niks van techniek, maar wist perfect wie hij nodig had om het geluid in zijn hoofd te vertalen. Hij was een vampier: Arno zoog dingen uit je waarvan je zelf niet wist dat ze er waren.”

Per ongeluk gesplit

Tussen 1981 en 1985 tekende TC Matic voor vier grensverleggende albums. De groep verkende elke uithoek van Europa. In Scandinavië reden ze bij min 29 rond in een camionette zonder verwarming. “En als voorprogramma van Simple Minds speelden we overal”, herinnert Feys zich. “In Italië lustten ze ons niet en gooiden ze met flessen. Tja, Italianen. Arno hield er een kleine interne bloeding aan over. Jim Kerr van Simple Minds had nog gezegd dat we niet hoefden te spelen, maar daar wilden we niet van weten.”

(Lees verder onder de foto)

Dat het in 1986 na een tournee door Frankrijk ophield, was in feite onbedoeld. Maar vermoeidheid, desinteresse van de platenfirma en een slechte organisatie waren de druppel.

“Ik weet nog dat we in Straatsburg bezweet van het podium stapten en door de sneeuw naar onze kleedkamer moesten lopen, in een caravan. Toen hadden we er genoeg van. De volgende ochtend belden we naar Herman Schueremans, onze manager op dat moment, om te zeggen dat we naar huis wilden. ’s Avonds zeiden ze op het nieuws dat TC Matic was gesplit. We hadden het zelf nog niet besproken, maar we legden ons erbij neer. Zonder die tour was het misschien anders geweest.”

LEES OOK.Hoe Arno met TC Matic de chouchou van half Europa werd. Tot die vervloekte tournee daar een eind aan maakte

De reünie in Werchter, waar Schueremans meermaals op aandrong, kwam er nooit. Feys volgde Arno naar zijn soloproject, en ook Aerts deed enkele jaren mee, tot de relatie stukliep. Zelf wilde Arno nooit uitleggen waarom hij was uitgekeken op zijn vriend, iets wat Aerts diep kwetste. Pas in hun laatste jaren zochten de twee elkaar weer op. In 2019 speelden ze op de begrafenis van Willy Willy. En toen ze allebei ziek waren, spraken ze geregeld.

“Arno heeft Jean-Marie nooit volledig losgelaten”, zegt Feys. “Elke gitarist die bij hem speelde, zoals Geoffrey Burton (Iggy Pop) en Bruno Fevery (Arsenal), was schatplichtig aan Jean-Marie. Alsof je een nieuw lief kiest omdat ze op je ex lijkt. Toen we met Bruno Bye bye till next time speelden, keek Arno naar mij. ‘Het is alsof ik mijn gitarist terug heb’, zei hij.”

Sleutelfiguren

Tot 2016 bleef Feys trouw aan Arno. Ook daarna werkten ze nog samen, aan zijn voorlaatste plaat Vivre. “Ik ben twee keer naar zijn afscheid in Oostende gaan kijken, maar na vijf nummers ben ik vertrokken. Ik kon het niet aan om Arno zo mager en fragiel te zien. Bij de hommages na zijn dood had ik nog steeds het gevoel dat hij elk moment uit de coulissen kon springen. Ik denk nog elke ochtend aan hem, wanneer ik opsta. En nu ook aan Jean-Marie.”

“Bij Arno’s afscheidsconcerten ben ik na vijf nummers vertrokken. Ik kon het niet aan om hem zo te zien, vermagerd en fragiel”

Serge Feys

Toetsenist TC Matic

Ook Aerts speelde nog een laatste concert, in Het Depot in Leuven, maar die zag Feys niet. “Rudy belde hem soms, maar ik heb Jean-Marie niet meer gehoord. Zo ging dat, we waren allebei bezig met onze muziek. Jean-Marie en ik deelden een passie voor productie en technologie. Wij zijn niet opgegroeid met het internet, we moesten destijds alles zelf uitzoeken. Dat heeft ons gevormd.”

(Lees verder onder de foto)

“Ik word nog elke week aangesproken over TC Matic”, zegt Feys. “Mensen die ons vaak zagen, zoals Stijn Meuris, blijven zeggen dat we een pletwals waren. Destijds beseften we het niet, maar nu weet ik hoe belangrijk de groep was. Arno en Jean-Marie waren de sleutelfiguren. Nu zij er niet meer zijn, is dat tijdperk voorbij. Opnieuw met Ferre en Rudy gaan spelen? Dat zal niet gebeuren, denk ik. Daarvoor is het te lang geleden.”

Wel sluipt TC Matic nog steeds binnen bij Feys. “Ik werk mee aan een voorstelling rond Ensor. Vivre is het slotlied, als ode aan Arno. Hij was zot van Ensor. En ik ben bezig aan een album van mijn zoon en Arno’s broer Peter. Ze hebben hun eigen versie van Oh la la la gemaakt. Meestal denk ik dan: ‘Oh nee.’ Maar het klinkt anders, en het heeft ballen. Arno had het graag gehoord.”

LEES OOK.In Frankrijk was hij een ster, in Brussel kwam hij thuis: hoe Arno hoger klom dan hij had durven te dromen