NAVO-bondgenoten doen ‘concrete toezeggingen’ om meer luchtafweer te leveren

Desgevraagd kon Stoltenberg niet zeggen om welke systemen of hoeveelheden het gaat. Tot nu toe heeft Duitsland vorige week één extra Patriot-luchtafweersysteem aan Oekraïne beloofd. Stoltenberg zei dat de NAVO opnieuw heeft geïnventariseerd hoeveel luchtafweersystemen er zijn, en de uitkomst was “dat er systemen zijn die beschikbaar kunnen worden gesteld aan Oekraïne”.

Het kan daarbij gaan om Patriot-systemen of vergelijkbare Samp-T-systemen, of andere luchtafweermiddelen die Oekraïnes luchtafweersysteem kunnen versterken. Ook aan munitie voor de luchtafweer ontbreekt het, zei Stoltenberg. Hij zei ook te ‘verwachten’ dat een groot hulppakket voor Oekraïne dit weekeinde door het Amerikaanse Congres wordt aangenomen.

Ondertussen gingen de Russische raketaanvallen op Oekraïense steden onverminderd door. Daarbij zijn vrijdagochtend twaalf doden gevallen. Tientallen mensen raakten gewond. Een raket verwoestte een gebouw in het centrum van Dnipro. De Oekraïense luchtmacht verklaarde voor het eerst een Russische strategische bommenwerper TU-22M3 te hebben neergehaald, op honderden kilometers van de grens met Oekraïne. Rusland hield het, zoals vaker in dit soort gevallen, op een ‘technisch mankement’.

De Oekraïense luchtmacht zei niet hoe het de bommenwerper had weten neer te halen, maar het vermoeden onder experts is dat dit met een aangepaste raket van Oekraïense makelij is gedaan. Het neergestorte vliegtuig behoort tot de luchtvloot die bijna dagelijks Oekraïense doelen bestookt met kruisraketten.

Recht op zelfverdediging

Stoltenberg zei vrijdag dat het uitschakelen van militaire doelen buiten Oekraïne valt binnen het recht op zelfverdediging van het land. Oekraïne werd in februari 2022 aangevallen door een groot Russisch invasieleger dat, hoewel het enorme verliezen leed, sindsdien is gegroeid.

Ook na een eerdere bijeenkomst vrijdag van buitenlandministers van G7-landen weerklonken, niet voor het eerst de afgelopen weken, beloften om Oekraïne te ondersteunen met meer luchtverdediging. Oekraïense experts onderstrepen dat er niet alleen behoefte is aan Patriot-systemen die kruisraketten en ballistische raketten kunnen uitschakelen. Er is een schreeuwend tekort aan andere vormen van luchtafweer, voor de korte en middellange afstand.

In een paper voor de Europese denktank Cepa leggen ze uit dat Russische onbemande drones vrij spel hebben in de lucht, wat ze in staat stelt ook achter de Patriot-systemen aan te gaan die al in Oekraïne zijn. Want het schort ook aan verdedigingsmiddelen tegen drones voor alle Patriot-systemen. Daarom zijn al een paar Patriot-vuureenheden verloren gegaan, zegt een Oekraïense soldaat. “En erger nog, sommige van onze mensen zijn gesneuveld – goed opgeleid en ervaren personeel.”

Het gebrek aan luchtafweersystemen en bijbehorende munitie is ook zichtbaar langs het front, waar Rusland gestaag vooruitgang boekt. Experts laten geverifieerde filmpjes circuleren waarop is te zien hoe Russische gevechtsvliegtuigen in de directe nabijheid opereren van Tsjasiv Jar, een strategisch gelegen stadje in Donbas dat nu voortdurend wordt bestookt.

Kwantiteit boven kwaliteit

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken zei vrijdag dat China de ‘belangrijkste leverancier’ is voor Ruslands militair-industriële complex. Door de levering van zogeheten dual use-onderdelen – onder andere machines en halfgeleiders – stelt het Rusland in staat zijn oorlogsproductie zo hoog te houden. Zo bevordert China volgens Blinken “de grootste bedreiging van Europese veiligheid sinds het einde van de Koude Oorlog”.

Experts menen dat Ruslands militair-industriële strategie is gericht op kwantiteit, niet kwaliteit. Gekoppeld aan een numeriek overwicht en een hoge acceptatiegraad van Russische verliezen levert dit grote voordelen op het slagveld op. Dat de vervangingsgraad van materieel dat verloren is gegaan op het slagveld zo hoog is, ligt voor een deel aan de externe hulp, maar ook aan de wijze waarop Rusland ouder materieel uit de (enorme) bestaande Sovjetvoorraden opknapt en inzet.