Direct naar artikelinhoud
NieuwsKlaas Dijkhoff

VVD moet niet langer de partij voor de multinationals zijn, vindt Klaas Dijkhoff

VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff vindt dat zijn partij minder moet opkomen voor grote bedrijven en zich meer moet richten op de middenklasse. Dat de VVD vorig jaar op aandringen van multinationals de dividendbelasting wilde afschaffen, noemt Dijkhoff in De Telegraaf nu ‘een misrekening’.

Klaas Dijkhoff tijdens het wekelijkse Vragenuurtje in de Tweede Kamer.Beeld ANP

Dijkhoff haalt in het interview hard uit naar Nederlandse multinationals als Unilever en ING. ‘We dachten dat werknemers zouden profiteren als bedrijven zoveel mogelijk ruimte kregen. Er zijn nu bedrijven die heel veel geld verdienen, maar weinig teruggeven aan de samenleving. In sommige bedrijven ben ik teleurgesteld. Neem het witwasschandaal en de salarissen bij ING.’ Unilever, dat hard lobbyde voor de afschaffing van de dividendbelasting maar de belofte om zijn hoofdkantoor in Nederland te vestigen niet nakomt, vertoont volgens Dijkhoff een gebrek aan ‘lef’.

Door afstand te nemen van de multinationals (die maar weinig kiezers vertegenwoordigen), en de middenklasse en het mkb (miljoenen kiezers) te omarmen, doet Dijkhoff een opzichtige poging het gebutste imago van de VVD uit te deuken. De mislukte poging de dividendbelasting af te schaffen viel bij een groot deel van de achterban verkeerd. Dat waren niet alleen boze burgers. Ook het midden- en kleinbedrijf vond dat cadeau aan buitenlandse aandeelhouders maar niets.

Kleinere ondernemers en burgers die normaal gesproken VVD stemmen zijn ook verbolgen over het klimaatbeleid van het kabinet. Het verhogen van de energiebelasting was een fout, zegt Dijkhoff in De Telegraaf. De VVD is blijkbaar geschrokken van de storm die begin dit jaar opstak over de grote stijging van de energierekening voor gezinnen.

In januari distantieerde Dijkhoff zich al eens in krachtige bewoordingen van ‘klimaatdrammers’ die te veel voorop willen lopen met klimaatmaatregelen. In het Telegraaf-interview van zaterdag spreekt hij opnieuw over ‘klimaatpaus’ Ed Nijpels en ‘drammers’ die vinden dat Nederlanders hun levensstijl moeten veranderen om de klimaatverandering tegen te gaan.

De VVD zit wel met het probleem dat een ambitieus klimaatbeleid onderdeel is van het regeerakkoord. Daarin staat onder andere dat er een Klimaatwet komt en dat het kabinet streeft naar een halvering van de broeikasgasuitstoot binnen elf jaar. Dijkhoff en andere VVD’ers kunnen zich niet van die afspraak distantiëren zonder het kabinet met de milieuvriendelijke partijen D66 en ChristenUnie in gevaar te brengen. In dat licht roept Dijkhoffs analyse dat de VVD aan ‘scherpte’ heeft ingeboet omdat de partij ‘te veel bezig is geweest met het uitleggen van compromissen’ wel vragen op. Regeren gaat in coalitieland Nederland immers niet zonder het sluiten van compromissen.

De liberale politicus geeft toe dat zijn oproep tot een koerswijziging van de VVD veel te maken heeft met het verkiezingssucces van Forum voor Democratie, dat bij de statenverkiezingen meer stemmen kreeg dan de VVD. ‘Om in termen van wielrennen te denken: als VVD kijken we niet meer over onze schouder, we hebben iemand voor ons fietsen. Ik hoop dat dit voor onze leden de urgentie (om het roer om te gooien – red.) onderstreept.’

Dijkhoff heeft zijn ideeën over de gewenste koersverandering van de partij vervat in een discussiestuk dat besproken zal worden op het volgende partijcongres in juni. Hij neemt daarin afstand van het klassieke liberalisme dat een kleine rol van de overheid en maximale persoonlijke vrijheid als uitgangspunt neemt. Liberale denkbeelden over tolerantie en godsdienstvrijheid zijn in Nederland ontaard in wegkijken en onverschilligheid, aldus Dijkhoff.

In zijn visie moet de VVD zich ontwikkelen tot een cultureel conservatieve rechtse partij. De overheid is in die visie niet langer het grote kwaad, maar heeft een belangrijke rol als wetshandhaver en beschermer van Nederlandse normen en waarden.

De VVD-politicus stelt in dat kader het grondwetsartikel 23 over de vrijheid van onderwijs ter discussie. Volgens hem wordt dat misbruikt door extremistische moslims die ‘met die vrijheid aan de haal gaan en salafistische scholen opzetten, homo’s verketteren of vrouwen onderdrukken.’ Hij verwijst daarbij naar het salafistische Haga Lyceum in Amsterdam. De gemeente en de rijksoverheid willen die islamitische school dolgraag verbieden, maar dat kan niet omdat de schoolleiding op grond van Artikel 23 in zijn recht staat.

Dijkhoff wil dat het kabinet nog eens goed naar dat grondwetsartikel kijkt. ‘We moeten de angst laten varen om bij Artikel 23 in de buurt te komen. Misschien moeten we het aanpassen of ondergeschikt maken aan Artikel 1 (dat gaat over gelijke behandeling van iedereen en dat discriminatie verbiedt – red.).’

Dijkhoffs grondwetsverbouwingsplan valt vermoedelijk in dorre aarde, want de VVD regeert met CDA en ChristenUnie. Die christelijke partijen hechten zeer aan die vrijheid van onderwijs, omdat Artikel 23 ook christelijke scholen beschermt. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers reageert dan ook afwijzend op Dijkhoffs opmerkingen. ‘Ik heb er geen enkel probleem mee als collega Dijkhoff het misbruik van vrijheden door salafistische minderheden wil aanpakken. Sterker, die verdediging van onze vrijheden moet veel steviger. Maar ik heb er wél een probleem mee als Dijkhoff voorstelt dat misbruik te bestrijden door de vrijheid van onderwijs en godsdienst voor álle Nederlanders in te perken. Daar zal ik nooit aan meewerken.’