Verkrachte Salvadoriaanse vrijgesproken van poging tot moord op haar baby
De Salvadoriaanse Imelda Cortez (20) is maandag totaal onverwacht door de rechter vrijgesproken. Er was een gevangenisstraf van 20 jaar tegen haar geëist, omdat ze zou hebben geprobeerd haar baby te vermoorden. De jonge vrouw was 12 toen ze voor het eerst door haar stiefvader verkracht, en onderging het misbruik in stilte, tot zij zwanger werd.
De vrijspraak is opmerkelijk, want El Salvador heeft een van de strengste abortuswetgevingen ter wereld; het onderbreken van een zwangerschap is in alle gevallen strafbaar. Vrouwen die abortus plegen, kunnen voor moord worden veroordeeld, evenals personen die medewerking verlenen. Artsen worden geacht miskramen of andere ‘verdachte’ omstandigheden te melden. Laten ze dat na, dan riskeren ze gevangenisstraf.
De wetgeving stamt uit 1998, sindsdien zijn ruim veertig vrouwen veroordeeld tot straffen van 8 tot 30 jaar cel. Veel veroordelingen zijn dubieus. Als een rechter vindt dat de vrouw niet op tijd medische hulp heeft gezocht voordat ze een miskraam of doodgeboren baby kreeg, kan hij haar al veroordelen voor moord. De wetgeving heeft tot gevolg dat vrouwen bij complicaties niet naar het ziekenhuis durven, met alle gezondheidsrisico’s van dien.
Grote armoede
Cortez werd geboren in 1998, in een plattelandsdorp in het oosten van El Salvador. Ze groeide samen met haar moeder en twee broertjes in grote armoede op. Het meisje was 10 jaar toen het gezin bij Pablo introk, de nieuwe vriend van Cortez’ moeder. Pablo, vijftig jaar ouder dan Cortez, begon het meisje eerst te betasten, al snel ging dat over in verkrachting.
Op een middag in april 2017 kreeg Cortez hevige buikpijn en aandrang om naar de wc te gaan. Cortez, licht verstandelijk beperkt, wist wel dat ze zwanger was maar wilde het niet geloven. Ze had de voorafgaande maanden af en toe gebloed, en haar stiefvader had gezegd dat hij geen kinderen kon verwekken. Ze ontkende haar zwangerschap. Dat is niet uitzonderlijk in gevallen van misbruik, stellen deskundigen.
Tot die middag.
Op de wc, een golfplaten hokje met een gat in de grond, bracht Cortez een dochter ter wereld. Ze viel met hevige bloedingen op de grond en verloor het bewustzijn. De baby bleef achter in de wc. De moeder van Cortez trof het tweetal aan en haastte zich naar het ziekenhuis. Een arts redde Cortez het leven, maar belde wel de politie.
Dna-test
Hoewel haar baby het goed maakte, werd Cortez direct gearresteerd. Eerst op verdenking van poging tot abortus, later veranderde de aanklacht in poging tot moord. Volgens de aanklagers had Cortez haar zwangerschap bewust verborgen gehouden voor de buitenwereld, met het plan de baby na de geboorte te vermoorden. Ze dachten dat Cortez haar dochter in de wc had gegooid in de hoop dat het kind zou sterven.
Zelf zei Cortez dat ze haar zwangerschap geheimhield uit angst. Sinds de verkrachtingen begonnen, had haar stiefvader haar bedreigd: ‘Als je iemand iets vertelt, doe ik je moeder en broertjes iets aan.’ De angst zat zo diep, dat Cortez ook na haar arrestatie niet durfde te zeggen wie de vader van haar dochter was.
Na lang aandringen gaf Cortez toe dat Pablo haar jarenlang heeft verkracht. De aanklagers geloofden haar aanvankelijk niet. Pas nadat de advocaten van Cortez een dna-test hadden afgedwongen, viel het niet meer te ontkennen. Maar de rechters die de zaak behandelden, stonden de advocaten niet toe het misbruik ter sprake te brengen. Irrelevant in deze zaak, zo oordeelden ze.
Cortez, die maandag direct op vrije voeten is gesteld, zat sinds de geboorte van haar dochter in voorarrest in een van de gevaarlijkste gevangenissen van het land. Volgens haar advocaten, betaald door vrouwenrechtenorganisaties, is ze er psychisch slecht aan toe. Er werd 20 jaar tegen haar geëist. Pablo is een half jaar geleden opgepakt, en hem hangt nog steeds een gevangenisstraf van 20 jaar boven het hoofd. De baby woont bij de moeder van Cortez.
Geen steun
Vrouwenrechtenorganisaties en de Verenigde Naties dringen al jaren aan op versoepeling van de abortuswetgeving in El Salvador. Iets meer dan de helft van de bevolking wil abortus toestaan als het kind niet levensvatbaar is, of als het leven van de moeder gevaar loopt, zo blijkt uit peilingen. Twee jaar geleden deed de president een voorstel om abortus in die gevallen toe te staan, en na verkrachting. Het oerconservatieve congres stak daar een stokje voor.
Verkrachte meisjes hoeven in El Salvador van hun landgenoten geen steun te verwachten: ‘Erica is een meisje van 11 jaar dat zwanger is geraakt nadat ze door haar oom is verkracht’, aldus de tekst van een peiling eerder dit jaar. ‘Vindt u dat de wet moet toestaan een zwangerschap als die van Erica te beëindigen, ja of nee?’ Zeven van de tien Salvadoranen antwoordden met ‘nee’.